چنین عقد و شرطی صحیح است؟

هزینه درمان بیماری متعارف زوجه بر شوهر واجب است و در بیماری صعب العلاج که اتفاقی پیش می آید و نیاز به هزینه زیاد دارد مشروط به اینکه شوهر به حرج نیفتد بر شوهر واجب است. (آیة الله سیستانی دام ظله)

در صحت و یا بطلان چنین شرط‌هایی میان مراجع اختلاف نظر وجود دارد، اما در هر صورت عقدی که چنین شرطی در آن شده باطل نیست.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای(مد ظله العالی):

شرط ارث نبردن باطل است و شرط نخواستن نفقه اشکال ندارد و در هر صورت عقد باطل نیست.

حضرت آیة الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):

شرط ارث نبردن صحیح نیست ولى شرط نفقه ندادن صحیح است.

حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی(مد ظله العالی):

شرط عدم مطالبه ارث و یا اسقاط و عدم مطالبه نفقه مانعی ندارد.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):

1. ارث را نمی‌توان ساقط نمود و چنین شرطی صحیح نیست.

2. این شرط اشکال دارد، ولى زن مى‌تواند نفقه خود را به او ببخشد.

حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

شرط مذکور فاسد است ولی عقد صحیح است.

امام خمینی(ره):

هزینه متعارف و معمول درمان زوجه (که معمولاً برای هر کس اتفاق می افتد) به عهده زوج است ولی بیماری های سختی که گاهی پیش می آید مخصوصاً در صورتی که هزینه زیادی داشته باشد جزء نفقه نمی باشد.

آیة الله خامنه ای(دام ظلّه):

هزینه های متعاری برای درمان امراض و آلامی که معمولاً افراد در خلال ماه ها و سال ها به آن مبتلا می شوند جزء نفقه واجب محسوب می شوند، ولی آنچه به خاطر معالجه امراض و آلام صعب العلاج که به طور اتفاقی افراد به آن مبتلا شده و بعضاً هزینه های سنگینی را هم در پی دارند، باشد، جزء نفقه واجب محسوب نمی شوند.

آیة الله سیستانی(دام ظلّه):

هزینه درمان بیماری متعارف زوجه بر شوهر واجب است و در بیماری صعب العلاج که اتفاقی پیش می آید و نیاز به هزینه زیاد دارد مشروط به اینکه شوهر به حرج نیفتد بر شوهر واجب است.

آیة الله شبیری زنجانی(دام ظلّه):

هزینه درمان ناخوشی های معمولی بر ذمّه زوج است ولی هزینه امراض اتفاقی بر ذمّه زوج نیست.

آیة الله صافی گلپایگانی(دام ظلّه):

هزینه بیماری های معمولی زوجه به عهده زوج است. ولی مخارج بیماری های سختی که گاهی اتفاق می افتد مخصوصاً در مواردی که هزینه زیادی به دنبال داشته باشد به عهده شوهر نیست.

آیة الله مکارم شیرازی(دام ظلّه):

مداوا در حدّ متعارف جزء نفقه است.

آیة الله نوری همدانی(دام ظلّه):

هزینه درمان زوجه در بیماری های معمول و متعارف به عهده زوج است و در سایر بیماری ها هم در صورت امکان بهتر آن است که بپردازد.

آیة الله وحید خراسانی(دام ظلّه):

در امراض متعارف بر عهده زوج است در امراض صعب العلاج در اینکه جزء نفقه واجبه باشد احتیاط واجب است در این گونه موارد مصالحه کنند.

امام خمینی(ره):

نظر به صورت و دو دست و مو و محاسن و مچ دست و سایر بدن به جزء عورت جایز است به شرط این که به قصد لذت نباشد، مانع شرعی از ازدواج با او نداشته باشد، احتمال بدهد زن ازدواج با او را قبول می کند، با این نگاه کردن اطلاع تازه ای پیدا می کند، و در صورتی که با نظر اول اطلاع حاصل نشد تکرار مانعی ندارد.

(تحریرالوسیله، ج2، کتاب النکاح، ص 245، م 28، اولین بحث)

آیة الله سیستانی(دام ظلّه):

نگاه به محاسن زنی که قصد دارد با او ازدواج کند مثل: صورت، دست ها، مچ دست ها، مو و ساقین و نحو ذلک جایز است به شرط اینکه به قصد تلذذ نباشد و احتمال اختیار کردن زن را بدهد و تزویج او فعلاً جایز باشد مثلاً در حال عدّه نباشد.

آیة الله صافی گلپایگانی(دام ظلّه):

بنابر احتیاط واجب اکتفا کند به دیدن وجه، کفین، مو، محاسن و اگر با یک مرتبه مقصود حاصل نشود؛ یعنی اطلاع بر حال او پیدا نکند تکرار نظر مانع ندارد و شرط است در جواز نظر به اینکه از حال او قبل از نظر، اطلاع نداشته باشد و احتمال تزویج با او را بدهد والاّ جایز نیست.

آیة الله مکارم شیرازی(دام ظلّه):

نگاه کردن مرد به زنی که می خواهد با او ازدواج کند (به مو و گردن و صورت و دست ها و محاسن او) به منظور آگاه شدن از حسن و عیب او جایز است. حتی اگر با یک بار نگاه کردن این منظور حاصل نشود می تواند چند بار در چند مجلس نگاه کند.

آیة الله همدانی(دام ظلّه):

نگاه کردن به صورت، دست ها، مو و محاسن زنی که می خواهد با او ازدواج کند، جایز است؛ بلکه جواز نظر به سایر بدن او غیر از عورت نیز بعید نیست. بله اگر خصوصیات زن را از روی لباس بتواند تشخیص دهد بدون پوشش نمی تواند نگاه کند.

آیة الله وحید خراسانی(دام ظلّه):

نگاه کردن به زنی که قصد ازدواج با او را دارد جایز است.

جواب: عقد دائم آن است كه مدّت زناشویی در آن معین نشود و زنی كه به این قسم عقد می كند زن دائمه گویند. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج2 ص 379)

جواب: یك نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وكیل شود و نیز انسان می تواند از طرف زن وكیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد كند. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج2، م2367)

جواب: عقد ازدواج پنج شرط دارد:
1) به عربی خوانده شود و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند, به هر لفظی كه صیغه را بخوانند صحیح است.
2) مرد و زن یا وكیل آنها باید از خواندن صیغه قصد انشاء داشته باشند.
3) كسی كه صیغه را می خواند باید بالغ و عاقل باشد چه برای خودش بخواند یا از طرف دیگری وكیل شده باشد.
4) اگر وكیل زن و شوهر یا ولیّ آنها صیغه را می خوانند, در عقد, زن و شوهر را معیّن كنند.
5) زن و مرد به ازدواج راضی باشند. (توضیح المسائل امام خمینی (ره)، م2370)

منابع:
سایت اسلام کوئیست
استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم
سایت اندیشه قم
توضیح المسائل 12 مرجع، ج2

مطالب مرتبط:

ازدواج کنیم یا مجرد بمانیم؟

ازدواج های ممنوع از دیدگاه اسلام

حکم ازدواج شیعه با سنی