همراه شدن مخاطب با تبلیغات شهری
در مورد تبلیغات محیطی اولین چیزی که در ذهن نقش می بندد تابلو ها و بیلبوردهایی است که محصولات مختلف را معرفی می کند و در اکثر مواقع هدف از این معرفی فروش یک محصول است. اما در نگاهی گسترده تر می شود این تبلیغات را به موارد متعددی اختصاص داد که در شهر دیده می شود مثل نمای یک ساختمان، مجسمه های وسط یک میدان، سر در مغازه ها، اتوبوس هاو...
پیدایش گرافیک محیطی به قرن بیستم باز میگردد. در گذشته طراحی بر روی اجسام با دو بعد انجام می شد ولی امروزه طراحی از دو بعد طول و عرض، روی بعد سوم یعنی جسم قرار میگیرد. گرافیک محیطی به این نکات توجه میکند که طراحی ساختمان ها چگونه باشد؟ چرا که این ساختمان و نما در معرض دید افراد قرار میگیرد و نظر افراد خودآگاه یا نا خودآگاه به سمت این بناها جلب میشود.
کاربرد این نوع گرافیک در آن است که محیط زندگی بر رفتار های ما تأثیر میگذارد. اگر نمای خیابان ها از نظر زیبایی بصری مناسب باشد و ارتباط عناصر حاضر در محیط در ارتباط با یکدیگر رعایت شود، افراد خیلی راحتتر و آسوده تر زندگی میکنند.
قباد شیوا طراح و گرافیست در رابطه با تبلیغات محیطی می گوید: طراحی محیطی، یک ساختار درست به شهر می بخشد، این طراحی فرهنگ جامعه و نمای ظاهری کوچه و خیابان ها را در بر می گیرد لذا در سراسر جهان بر روی موضوع طراحی محیطی مطالعات و سرمایه گذاری های فراوانی انجام شده است.
بخشی از طراحی محیطی که با معماری شهر سر و کار دارد در واقع همان گرافیک محیطی است؛ چیزی که به صورت کلاسیک از گذشته بوده این است که گرافیک در شهر یک مسئله هدایت کننده است که اکنون ابعاد بصری پیدا کرده است.
همه ما دوست داریم شهری زیبا داشته باشیم اما چون تبلیغات ما کاملا سطحی و دارای ضعف های فراوانی است برای مردم جلب توجه نمی کند، جدا از تمام کارهایی که باید صورت بگیرد در تبلیغات باید فرهنگ سازی شود و تابلوها و بیلبوردهای شهری بر اساس فرهنگ کشورمان طراحی شود . یک هنرمند باید نوآوری ایجاد کند و درعین پدید آوردن این نوآوری، به تبلیغات شخصیت جغرافیایی و ملی هم بدهد .
شیوه کار و محتوا به فراخور نوع رسانه تغییر کرده است. طراحان گرافیک این نکته را در نظر میگیرند که تا چه میزان فعالیت و اثر هنری آنها فرهنگ بصری را تقویت میکند. فعالیت هنری آنها میتواند فرهنگ بصری مخاطبان را تقویت و تضعیف کند. اگر از لحاظ زیبایی بصری ناهنجاری باشد، ارتباط صحیح بین عناصر در محیط بر قرار نباشد، طبیعتاً افراد در این نا به هنجاریها رشد میکنند و رشد در شرایط نا به هنجار رفتار افراد را تحت تأثیر قرار میدهد. اگر خیابان های شهر ما زیبا باشد و حقوق شهروندی رعایت شود بر رفتار و الگوی عمل ما موثر خواهد بود و از فشار های روانی ناشی از محیط نا به هنجار کاسته خواهد شد.
هدف زیباسازی، انتقال پیام در راستای ایجاد امنیت خاطر است؛ نوعی آرامش برای افرادی که در معرض محیط قرار میگیرند. از سوی دیگر باید دانست که هر طرح گرافیکی بر افراد جامعه تأثیر میگذارد و اگر هارمونی جامعه به شکلی زیبا رعایت شود این هارمونی زیبا سایر بخشها را تحت تأثیر قرار میدهد.
تبلیغات محیطی ابزاری برای فرهنگ سازی
میتوان از گرافیک محیطی به عنوان مقدمهای برای تبلیغات محیطی یاد کرد. تبلیغات محیطی حوزه گسترده تری از گرافیک محیطی را در بر میگیرد. در گرافیک محیطی مهم دیده شدن است اما در تبلیغات محیطی نه تنها دیده شدن هدف است بلکه انتقال اندیشه ای که در پیام تبلیغاتی نهفته است و درک پیام از سوی مخاطب از اهمیت بالایی برخوردار است.
در تعریف تبلیغات میگوئیم "تبلیغ موثر آن است که بر روی ذهن شما و نه چشم شما تأثیر بگذارد و به گونهای باشد که پیام انتقالی در ذهن شما حک شود". مثلاً اگر فیلمی با عنوان تبلیغات محیطی تبلیغ میشود بتوان با دیدن تبلیغ، نوع فیلم را تشخیص داد. مخاطب به این درک برسد که 1- این فیلم از چه محتوا و مفهومیبرخوردار است؟ 2- فیلم در رده چه نوع فیلم هایی و با چه محتوایی قرار میگیرد؟ 3- نوع فیلم تراژدی، کمدی یا حماسی است؟و...
در تبلیغات سعی بر آن است که در ابتدا کالایی را به مخاطب نشان دهیم و نهایتاً آن را به فروش برسانیم. این فروش میتواند سیاسی، تجاری، اجتماعی و فرهنگی باشد. برای تأثیرگذاری باید در طراحی تبلیغاتی از کاراکترهایی که مخاطب با آن احساس قرابت و نزدیکی میکند استفاده شود. این کاراکترها اگر برخاسته از جامعه، فرهنگ و تمدن مخاطبان باشد بسیار بهتر عمل میکند. به همین دلیل در تبلیغات محیطی سعی میشود به کاراکترهای بومیآن منطقه توجه شود.
از یک سو صاحبان سرمایه، قدرت تأمین منابع و مدیریت این تبلیغات را بر عهده میگیرند و از سوی دیگر کارکرد تبلیغات این است که بر سلایق و اندیشه های افراد تأثیر میگذارد. این تبلیغات میتواند اندیشه ای را تخریب کند یا آن را ارتقاء بخشد. عدم سازماندهی مناسب میتواند آلودگیهای بصری بسیاری را در جامعه ایجاد کرده و به رشد نا به هنجاری ها منجر شود.
استفاده مطلوب از گرافیک محیطی
زمانی میتوانیم شرایط مطلوب را در زمینه تبلیغات محیطی فراهم کنیم که نیاز آن در جامعه ما ایجاد شود. ایجاد کالا و محصولات گرافیکی مناسب به خاطر نیازی است که در این زمینه احساس میشود. اگر کشورهای غربی به تکنولوژیهای لازم در این زمینه دست یافتند به سبب نیازی است که در آن کشورها مطرح میشود. تا زمانی که نیاز به تبلیغات مطلوب در جامعه ما ایجاد نشود یقیناً شرایط تبلیغات و گرافیک محیطی ما به وضع مطلوبی نخواهد رسید. یک امر گرافیکی فعالیتی ارتباطی است. امر ارتباطی به مانند هرمی سه ضلعی است که از سه وجه برخوردار است. گرافیک محیطی زمانی میتوانند به حد متعالی برسند که عناصر این هرم نظیر: فرستندگانی آگاه، ارتباطگر یا طراح آگاه و جامعه آگاه را داشته باشیم.
بخشی از مشکلهای ما مربوط به مدیریت است. بارها دیده شده که طراحیهای ناب از سوی افراد غیرکارشناس در بخش دولتی طرد میشود. این در حالی است که این افراد دانش و مهارت لازم را در تأیید و عدم تأیید ندارند. اگر در کشوری طراحان گرافیک به صورت مناسب فعالیت کنند و دانش و مهارت لازم را داشته باشند به تنهایی کارآمد نخواهد بود و مشکلی را حل نمیکند. باید برای حل مشکلات به هر سه ضلع هرم توجه داشت.
بخش دیگری از کاستیها به طراحان و گرافیستهای ما باز میگردد. طراحان ما مقلدانی هستند که تنها به تقلید از الگو های غربی میپردازند. آنها با ترویج یک شیوه طراحی خاص در غرب به سرعت آن را در طرحهای خود استفاده میکنند اما آیا اندیشیدهاند که نوع و شیوه طراحی آن مخصوص جامعه غربی است؟ این شیوه طراحی با توجه به خصیصه های فرهنگی آن جامعه ایجاد شده است. برخی طرحهای ما تقلیدی صرف از غرب است. کاراکترهای عرضه شده در طرح باید با فرهنگ بومیما سازگار باشد.
فرآوری: علی احمدی بخش ارتباطات تبیان
منابع: همشهری آنلاین/ ام بی ای نیوز
مطالب مرتبط:
رسانه ای برای رهگذران
تبلیغاتی که از یاد نمی روند