بازدید :

تاریخ : پنج شنبه 1385/09/09

از اصل اكثریت تا جناح راست

آشنایی با اصطلاحات رایج در مجلس (2)

اصل اكثریت MAJORITY RULE

اصلی كه براساس آن، تصمیمات در دموكراسی‌ها باید توسط بیشترین تعداد شهروندان در هر واحد سیاسی اتخاذ شود.

اصلاح قانون AMENDMENT

جریان تغییر، تصحیح و تجدیدنظر در یك لایحه یا طرح یا مقررات و مواد قانونی یا قانون اساسی یا متمم آن یا حتی یك اصلاحیه قانونی.

اصلاحیه قانون

طرح یا لایحه الحاقی به یك قانون كه تغییر، تصحیح و تجدیدنظر در برخی یا همه مواد آن قانون را دربردارد.

اعتبارنامه نمایندگان

مجموعه مداركی كه در ارتباط با سوابق كاری و نحوه انتخاب هر نماینده در پرونده وی قرار می‌گیرد. بعد از شروع به كار مجلس و تعیین شعب مجلس، اعتبارنامه‌های نمایندگان در شعب مورد بررسی و نهایتا مورد تایید یا رد شعبه بررسی كننده قرار می‌گیرد.

اقلیت

به گروهی كه در مجلس تعداد نمایندگان كمتری را در بر بگیرد اقلیت گفته می‌شود.

اكثریت

به گروهی كه در مجلس تعداد نمایندگان بیشتری را در بر بگیرد اكثریت گفته می‌شود.

اكثریت آرا

هرگاه امری در مجلس بیشترین آرای نمایندگان را به خود اختصاص دهد می‌گویند حائز اكثریت آرا گردیده است.

اكثریت مطلق(تام) آرا

هرگاه حداقل نیمی به علاوه یك آرای نمایندگان به امری اختصاص یابد می‌گویند اكثریت مطلق (تام) آرا را به دست آورده است.

اكثریت نسبی آرا

هرگاه امری در مجلس شمار بیشتری از آرا را نسبت به امر مخالف به طوری كه بیش از نیم كل آرا نباشد، به خود اختصاص دهد، اكثریت نسبی را به دست آورده است.

انتخابات ELECTION

فرایندی است كه طی آن افرادی یك یا چند تن را از میان كسانی كه برای انجام دادن كاری نامزد شده‌اند، برمی‌گزینند.

جریان رسمی انتخاب اشخاص برای احراز مقام یا منصب یا مسئولیتی در جامعه از طریق آرای عمومی.

انتخابات پارلمانیPARLIAMENTARY ELECTION

فرایند گزینش نمایندگان مجلس قانونگذاری كه توسط مردم و با رای آزاد، مستقیم و مخفی آنها صورت می‌گیرد.

انتخابات نمایندگان مجلس در ایران براساس حوزه‌های انتخاباتی صورت می‌گیرد به صورتی كه مردم ساكن در هر حوزه انتخاباتی بنابر جمعیت آن حوزه یك یا چند نفر را به عنوان نمایندگی خود در مجلس شورای اسلامی برمی‌گزینند.

انتخابات دوردوم مجلس شورای اسلامی

زمانی كه در حوزه انتخابیه‌ای هیچ یك از كاندیداها نتوانستند میزان آرای لازم را برای ورود به مجلس شورای اسلامی بدست آورند، انتخابات در آن حوزه به دور دوم كشیده می‌شود. در دور دوم انتخابات ساكنین حوزه انتخابیه باید از میان دو كاندیدایی كه در دور اول بیشترین آرا را كسب كرده بودند یك نفر را برای نمایندگی مجلس برگزینند. زمان و شرایط برگزاری انتخابات دور دوم با اعلام وزارت كشور و تایید شورای نگهبان مشخص می‌شود.

انتخابات غیرمستقیم (انتخابات دو درجه) INDIRECT ELECTION

انتخاباتی كه در آن رای دهندگان تعدادی از افراد واجد شرایط را انتخاب می‌نمایند كه این چند نفر نیز از بین خود یا افراد دیگر نمایندگان پارلمان را انتخاب می‌كنند.

انتخابات مجلس شورای اسلامی

انتخابات مجلس شورای اسلامی هر چهار سال یك بار و در حال حاضر برای انتخاب 290 نماینده صورت می گیرد.

انتخابات مستقیم (انتخابات یك درجه) DIRECT ELECTION

انتخاباتی كه در آن رای دهندگان بدون واسطه نمایندگان مجلس را انتخاب می‌كنند.

انتخابات میاندوره‌ای

هرگاه كرسی نمایندگی حوزه انتخابیه‌ای در مجلس به دلایلی از قبیل فوت یا استعفاء نماینده یا باطل شدن نتایج انتخابات آن حوزه توسط شورای نگهبان خالی بماند، انتخاب نماینده جایگزین آن حوزه در انتخابات میاندوره‌ای مجلس شورای اسلامی كه زمان و شرایط آن با اعلام وزارت كشور و تایید شورای نگهبان مشخص می‌شود، صورت خواهد گرفت.

انتخابات هیات رییسه مجلس شورای اسلامی

فرایند گزینش افرادی از میان نمایندگان هر دوره مجلس شورای اسلامی است كه به مدت یك سال اداره مجلس و كلیه امور مرتبط با آن را به عهده می‌گیرند. در انتخابات هیات رییسه مجلس شورای اسلامی یك نفر به عنوان رییس، دو نفر به عنوان نایبان رییس، سه نفر به عنوان كارپرداز و پنج نفر به عنوان منشی هیات رییسه برگزیده می‌شوند.

انتخابات هیات رییسه‌های كمیسیون‌های مجلس شورای اسلامی

فرایند گزینش افرادی از میان اعضاء هر كمیسیون است كه به مدت یك سال اداره آن كمیسیون را بر عهده می‌گیرند. معمولا در انتخابات هیات رییسه كمیسیون‌ها، برای هر كمیسیون یك نفر به عنوان رییس، دو نفر به عنوان نایبان رییس، یك نفر به عنوان مخبر و دو نفر به عنوان منشی‌های كمیسیون انتخاب می‌شوند

پارلمان PARLIAMENT

به مجموعه‌ای از افراد گفته می‌شود كه در هر كشور به منظور وضع قوانین و نظارت بر اجرای آنها معمولا با رای آزاد، مستقیم و مخفی مردم انتخاب می‌شوند. در ایران به پارلمان مجلس گفته می‌شود.

در كشورهایی كه تفكیك قوا صورت پذیرفته است، پارلمان قوه قانونگذاری را تشكیل می‌دهد.

پارلمان در بیشتر كشورها از دو مجلس تشكیل می‌شود. یكی مجلسی كه اعضای آن مستقیما توسط مردم انتخاب می‌شوند مانند مجلس شورای اسلامی ایران، مجلس عوام انگلستان، مجمع ملی فرانسه و مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریكا و دیگری مجلسی كه اعضای آن با شرایط محدودتری و نه ضرورتا رای مردم انتخاب می‌شوند.

امتیازی كه نمایندگان مجلس از آن برخوردار می‌شوند كه براساس آن نمی‌توان آنها را بدون اجازه مجلس به هر اتهامی بازداشت كرد.

پارلماندار(پارلمانتاریِست) PARLIAMENTARIST

به نظام‌هایی می‌گویند كه با روش پارلمانداری اداره می‌شوند.

پارلمانداری(پارلمانتاریسم) PARLIAMENTARISM

به روش كشور‌‌‌‌‌‌‌هایی گفته می‌شود كه در آنها پارلمان در جایگاه قوه قانونگذاری قرار می‌گیرد و گمارش و عزل دولت با نظر پارلمان صورت می‌گیرد.

تحقیق و تفحص

هرگاه نماینده‌ای براساس اصل هفتاد و ششم قانون اساسی تشخیص دهد كه در مورد عملكرد سازمان یا دستگاهی – به استثنای دستگاه‌هایی كه زیر نظر مستقیم مقام معظم رهبری هستند و مجلس خبرگان رهبری و شورای نگهبان- بررسی انجام گیرد، درخواستی مبنی بر تحقیق و تفحص از آن سازمان یا دستگاه از طریق هیات رئیسه مجلس به كمیسیونی كه امر مزبور در تخصص آن است تقدیم می‌نماید.

كمیسیون پس از بررسی نظر خود را مبنی بر تصویب یا رد درخواست تحقیق و تفحص به مجلس گزارش می‌دهد. در صورت تصویب مجلس انجام تحقیق و تفحص به همان كمیسیون محول می‌گردد.

اصل هفتاد و ششم قانون اساسی:

مجلس شورای اسلامی حق تحقیق و تفحص در تمام امور كشور را دارد.

تحلیف نمایندگان

نمایندگان هر دوره مجلس شورای اسلامی در جلسه افتتاحیه سوگند یاد می‌كنند. مراسم سوگند به این صورت می‌باشد كه رئیس مجلس متن سوگندنامه را قرائت می‌كند و دیگر نمایندگان به حالت اجتماع و در حال قیام آن را تكرار می‌نمایند. پس از انجام مراسم سوگند نمایندگان متن سوگندنامه را امضا می‌كنند.

تحلیف هیات رئیسه

اعضای هیات رئیسه‌های موقت و دائم مجلس پس از انتخاب در حضور نمایندگان سوگند یاد می‌كنند.

تذكر رئیس جلسه به نمایندگان

هرگاه نماینده‌ای از موضوع مذاكره خارج می‌شوند یا بدون اجازه صحبت می‌كند یا نماینده‌ای آئین‌نامه داخلی یا به طور كلی نظامات مجلس را رعایت نمی‌كند، رئیس جلسه به وی تذكر می‌دهد.

توبیخ نمایندگان

یكی از اقدامات رئیس جلسه است كه در موارد زیر برای اداره مجلس صورت می‌گیرد:

1- هرگاه پس از دادن اخطار به نماینده‌ای وی به عدم رعایت نظم مجلس اصرار ورزید.

2- به نماینده‌ای در جلسات یك ماه بصورت متوالی 4 بار یا 6 بار به طور كلی تذكر دریافت كرده باشد.

3- نماینده‌ای كه در یك ماه بیش از سه جلسه متوالی و در مجموع پنج جلسه تاخیر داشته باشد.

چپ

این اصطلاح و همچنین اصطلاح‌های چپروی، جناح چپ و دست چپی كه در مقابل اصطلاحات راست، راستروی، جناح راست و دست راستی قرارمی‌گیرند از نسبتی نشات می‌گیرد كه از زمان انقلاب فرانسه در مجمع ملی این كشور رایج شد به طوری كه نمایندگانی كه خط مشی انقلابی، تحول خواه و اصلاح طلب داشتند طرف چپ مجمع و نمایندگان محافظه‌كار كه طرفدار بقای وضع موجود بودد در طرف راست می‌نشستند.

از آن پس صفت چپ برای كسانی بكار برده شد كه خواهان تغییر وضعیت موجود و صفت راست برای طرفداران بقای وضع موجود بكار برده شد.

راست

این اصطلاح و همچنین اصطلاح‌های راستروی، جناح راست و دست راستی كه در مقابل اصطلاحات چپروی، جناح چپ و دست چپی قرارمی‌گیرند برای كسانی به كار می‌رفت كه از نهادهای حكومت پادشاهی در مقابل تعارضات انقلاب فرانسه دفاع می‌كردند. در قرن نوزدهم اصطلاح راست به معنی پذیرش قدرت و مرجعیت یك نهاد به كار برده شد.

در حال حاضر به طور كلی جناح راست به افراد و گروه‌هایی گفته می‌شود كه طرفدار بقای وضع موجود هستند.

منبع: سایت خانه ملت با تدوین و تلخیص