تبیان، دستیار زندگی
گذشت؛ حمید مصدق؛ شاعری كه با شعرش فریاد می‌زند امروز هفتم آذرماه هشتمین سال‌روز خاموشی حمید مصدق - شاعر معاصر - است. به‌گزارش ایسنا ، محمد صنعتی ، مصدق را یك انسان اجتماعی معرفی می‌كند و توضیح می‌دهد كه برعكس آن‌چه...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

در آستانه‌ی هشتمین سال درگذشت؛

حمید مصدق؛ شاعری كه با شعرش فریاد می‌زند


امروز هفتم آذرماه هشتمین سال‌روز خاموشی

حمید مصدق

- شاعر معاصر - است.

به‌گزارش ایسنا ،محمد صنعتی، مصدق را یك انسان اجتماعی معرفی می‌كند و توضیح می‌دهد كه برعكس آن‌چه از شاعران انتظار می‌رود كه درون‌گرا و منزوی، و با خودشان باشند، مصدق برخلاف این‌ها یك روحیه‌ی اجتماعی داشت. او البته مدت زیادی تحت تاثیر مهدی اخوان ثالث بوده و معتقد به‌نوعی شعر اجتماعی و سیاسی.

اما به‌گفته‌یمحمدعلی سپانلو، اگر بشود یك كلمه درباره‌ی مصدق سخن گفت، این است كه او انجمن‌باز ادبی بود و مرتب در انجمن‌های ادبی شركت می‌كرد و اثرش البته روی شعر نو او آشكار است.

سپانلو یادآور می‌شود: هرچند حمید مصدق فعالیت سیاسی هم داشته، اما این در شعرش دخالتی ندارد و همیشه می‌گفت شعر من عاشقانه است.

شمس آل ‌احمد هم اعتقاد دارد شعر «آبی، خاكستری، سیاه» مصدق، تأثیر خیلی خوبی داشته است.

محمد شمس ‌لنگرودی نیز درباره‌ی این منظومه‌ی مصدق چنین عقیده دارد: شعری نوقدمایی در قالب نیمایی، به‌غایت عاطفی، ساده، روان، آهنگین، و زبان حال پردرد و تمنای عاشقی است كه معشوقش بر اثر كدورتی او را رها كرده و رفته است. واگویه‌های شاعر او را به واقعیت زندگی نزدیك و از رمانتیسم «شب جشن عروسی عروسك‌های خواهر من» دور می‌كند.

همچنین احمد ابومحبوب می‌گوید: شاعر، گرایش‌های اجتماعی خود را می‌شناساند و تعهدش را نشان می‌دهد. ساختار «آبی، خاكستری، سیاه» به‌دقت بسیار زیادی طراحی شده و نشان‌گر نوعی گذار و تحول است كه در جامعه‌ و ادبیات پدید آمده است. شعر با ساخت رمانتیسم آغاز می‌شود و در سیر خود به باز كردن پنجره و بیداری می‌رسد و آن‌گاه به یك ساخت سیاسی دگرگونی می‌یابد و همین شعرها حساسیت ساواك را برانگیخت.

این منتقد با بررسی چند مجموعه و منظومه‌ی مصدق معتقد است كه شعر مصدق «فریاد» می‌زند. شعرش بوی خون نمی‌دهد، اما صدای فریاد از آن به گوش تو می‌رسد. شعر او علاوه بر جنبه‌ی عاشقانه‌ جهت‌گیری سیاسی نیز دارد، هرچند كه گویا به‌طور مستقل هرگز فعالیت سیاسی آشكاری نداشته است. البته اگر كار سیاسی را پیوستن به یك حزب بدانیم، چنین چیزی در زندگی مصدق نبوده است.

ابومحبوب توضیح می‌دهد: با این وجود عجیب است كه آثار حمید مصدق جزو پرچاپ‌ترین و پرفروش‌ترین مجموعه‌های شعری بوده‌اند و به‌قول سیمین بهبهانی كم‌ترین شاعری این خوش‌بختی را داشته است. اما چرا؟ شاید همه‌ی این‌ها از صدقه‌سری «آبی، خاكستری، سیاه» باشد، یا زبان نرم و روشن او و یا سادگی و صمیمیت و صداقت كلامش. منظومه‌های «آبی، خاكستری، سیاه» و «در رهگذر باد» بیانی روایی و محتوایی اجتماعی دارند.

ضیاء موحدنیز درباره‌ی زبان شعری مصدق معتقد است: مصدق، زبان و نحو ساده‌ای دارد و برخلاف بعضی شاعران، بازی‌های زبانی خاصی ندارد. بیش‌تر شهرت او هم به‌دلیل همین زبان ساده و خالی از فن و شگردهای سطح بالاست.

منصور اوجیهم با اشاره به اقبال گسترده‌ی مردم از كتاب «آبی، خاكستری، سیاه» حمید مصدق و تبدیل بندهایی از آن به شعارهای تظاهرات دانشجویی، می‌گوید: اگر شاعران را به دو گروه شاعرانی كه محتوا برای‌شان مهم است و شاعرانی كه فرم و شعر ناب برای‌شان اهمیت دارد، تقسیم كنیم؛ حمید مصدق از گروه اول است؛ یعنی در هر شعری می‌خواهد مطلبی را به خواننده ارایه دهد. او از شاعران اجتماعی بود كه در دهه‌ی 40 با دو كتاب مورد توجه قرار گرفت. مصدق در كارهایش تا اواخر عمر، به محتوا اهمیت می‌داد؛ البته او برخلاف برخی شاعران كه راحت‌تر عمل كردند و وزن را از كارهای خود كنار گذاشتند، در شعرهایش تا آخر به وزن وفادار ماند.

***

به‌گزارش ایسنا، حمید مصدق دهم بهمن‌ماه سال 1318 در شهرضا - از شهرستان‌های پیرامون اصفهان - به‌دنیا آمد. در سال 1339 به تهران آمد و پس از فارغ‌التحصیل شدن در رشته‌ی بازرگانی از مؤسسه‌ی علوم اداری و بازرگانی دانشگاه تهران، در مؤسسه‌ی تحقیقات اقتصادی این دانشگاه به امر پژوهش مشغول شد.

وی از سال 1342 مجددا به ادامه‌ی تحصیل پرداخت و موفق به دریافت لیسانس حقوق از دانشگاه تهران و سپس فوق لیسانس اقتصاد شد. مصدق در سال 1348 به‌عنوان استادیار در مدرسه‌های عالی كرمان و اصفهان و دانشگاه آزاد ایران به كار مشغول شد. پس از دریافت فوق لیسانس حقوق اداری از دانشگاه ملی، به‌عضویت هیات علمی دانشگاه درآمد و در كنار آن از سال 1357 به‌كار وكالت روی آورد.

این شاعر معاصر، هفتم آذرماه 1377 در اثر سكته‌ی قلبی در تهران درگذشت؛ در حالی‌كه این آثار از او برجای ماند: منظومه‌ی بلند «درفش كاویانی»، منظومه‌ی «آبی، خاكستری، سیاه»، منظومه‌ی «در رهگذار باد»، «از جدایی‌ها» ، «سال‌های صبوری»‌، «شیر سرخ»، «... تارهایی»، «مقدمه‌ای بر روش تحقیق»، «مجموعه‌ی رباعیات مولوی»، «غزلیات حافظ» و همچنین چندین كتاب در زمینه‌ی حقوق.

پی‌نوشت:

در نگارش این مطلب از كتاب «در های و هوی باد» (زندگی و شعر حمید مصدق) تألیف احمد ابومحبوب نیز استفاده شده است.

منبع: ایسنا