تبیان، دستیار زندگی
بزرگان و اهل معنا و اهل سلوک، ماه رجب را مقدمه ى ماه رمضان دانسته اند. ماه رجب، ماه شعبان، یک آمادگی است براى اینکه انسان در ماه مبارک رمضان - که ماه ضیافت الهى است - بتواند با آمادگى وارد شود.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

توصیه ای برای استفاده بیشتر از فرصت معنوی ماه رجب

تقوا

«شست ‌و شویی کن و آنگه به خرابات خرام...»

بزرگان و اهل معنا و اهل سلوک، ماه رجب را مقدمه‌ى ماه رمضان دانسته‌اند. ماه رجب، ماه شعبان، یک آمادگی است براى اینکه انسان در ماه مبارک رمضان - که ماه ضیافت الهى است - بتواند با آمادگى وارد شود. 


آمادگى به چیست؟

در درجه‌ى اول، آمادگى به توجه و حضور قلب است؛ خود را در محضر علم الهى دانستن، در محضر خدا دانستن - «سبحان من احصى کلّ شى‌ء علمه»(الكافی، ثقة الاسلام كلینی، ج ‏۳، ص ۴۶۷؛ كلیات مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص 46) - همه‌ى حالات خود را، حرکات خود را، نیّات خود را، خطورات قلبى خود را در معرض و محضر علم الهى دانستن؛ در درجه‌ى اول، این مهم است؛ و اگر این حاصل شد، آن وقت توجه ما به کارهایمان، به حرف هایمان، به رفت ‌و آمدهایمان، به سکوتمان، به گفتنمان، بیشتر خواهد شد؛ توجه می کنیم که چه می گوئیم، کجا می رویم، چه اقدامى می کنیم، علیه چه‌ کسى حرف می زنیم، به نفع چه ‌کسى حرف می زنیم.

وقتى انسان خود را در محضر الهى دانست، بیشتر متوجه کارها و حرکات و رفتار خود می شود. عمده‌ى اشکالات ما به خاطر غفلتى است که از رفتار و اعمالِ خودمان می کنیم. وقتى انسان از حال غفلت خارج شود، توجه کند که دارد دیده می شود، محاسبه می شود «إِنّا كُنّا نَستَنسِخُ ما كُنتُم تَعمَلونَ»(جاثیه، 29) - همه‌ى حرکات او، کارهاى او در محضر پروردگار است، طبعاً مراعات می کند.

با این حالت، با یک طهارتى، با یک نزاهت و پاکیزگى‌اى، انسان وارد ماه رمضان شود - «شستشوئى کن و آنگه به خرابات خرام»؛ شستشو کرده وارد ماه رمضان شود - آن وقت در محضر ضیافت الهى حداکثر بهره را خواهد برد.

ماه رجب را با این چشم نگاه کنید. در واقع خود را در محضر خدا دیدن در واقع همان یاد خدا بودن در هر حال است. یاد خدا باعث می‌شود انسان همیشه در حال ذکر الهی باشد و آن وقت این انسانی که تمام زندگی‌اش حول خدا ترسی، خدا ناظری، ایمان الهی، تقوای الهی، آخرت بینی الهی، خود را در محضر خدا دیدن الهی و ذکر الهی است، زندگی او رنگ خدا می ‌گیرد.

تمام اندیشه‌اش، رفتارش زیر کلمة الله قرار دارد. بندگی خدا چون این چنین است، خدا را در کنار خود می‎ بیند. "أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ".(28، رعد)

دیگر هیچ نگرانی ندارد ولو زیر تیغ دشمنان در کربلا باشد، می‌گوید الهی رضا برضائک. این چنین می‌شود. لباس تقوا، همان محضر خدا بودن است یادمان باشد که همه ی این حرف ها را می توان در یک کلمه خلاصه کرد و آن همان تقوا است.

لباس تقوا برای ما با ارزش تر و ارزنده تر از هر چیز دیگری است. تقوا در یک کلام، خود را در محضر خدا و اهل بیت (علیهم السلام) دیدن است.

ملائكه در جایی كه تشویش و اضطراب است نمی‌آیند، ملائكه در جای سكون و آرامش می ‌آیند، ملائكه در جایی كه دائماً محلّ جَوَلان فكر و تخیّلات و خیالات (است نمی آیند)...؛ این آن را گفت، آن را گفت، این به من این حرف را زد، چرا آن نسبت به من این فكر را كرد؟ من این جوابش را بدهم، با این اینجور صحبت كنم اینها به درد ماه رجب نمی ‌خورد

تأثیرات ماه رجب را دست کم نگیریم

ماه رمضان برای عامّه مردم انفَع است و نَفع بیشتری دارد ولی ماه رجب برای خصوص سالكان الی الله این نفعش از ماه رمضان بیشتر است و تأثیراتی كه در ماه رجب بر نفس وارد می ‌شود آن تأثیرات، تأثیرات عمیق‌ تریست، تأثیرات زیر بنایی تریست از آن چه كه در سایر ایّام الله كه شعبان و رمضان و یا فرض بكنید كه در آن ذی‌القعده به خصوص دهه اوّل ذی‌الحجّه كه بسیار آن جَلوات و جَذبات خاصّی دارد در آن عُشر اوّل ذالحجّه، این ماه رجب از همه آنها مهمتر است.

ماه رجب ماه الهی است، در ماه خدا، غیر خدا را نباید انسان داخل كند، مراقبه‌اش را در این ماه باید بیشتر كند، كلامش را در این ماه باید منضَبط ‌تر قرار بدهد، هر حرفی را نزند، هر مطلبی را نگوید، حتّی مسائل عادی، حرف های عادی، اینها در این ماه مضرّند.

هر چه در این ماه حالت سكوت و حالت سكون و آرامش بیشتر باشد، واردات بیشتر خواهد بود.

ملائكه در جایی كه تشویش و اضطراب است نمی‌آیند، ملائكه در جای سكون و آرامش می ‌آیند، ملائكه در جایی كه دائماً محلّ جَوَلان فكر و تخیّلات و خیالات (است نمی آیند)...؛ این آن را گفت، آن را گفت، این به من این حرف را زد، چرا آن نسبت به من این فكر را كرد؟ من این جوابش را بدهم، با این اینجور صحبت كنم اینها به درد ماه رجب نمی ‌خورد.

اگر شخصی با این تصوّرات و تخیّلات داخل در ماه رجب بشود نصیبی نخواهد داشت.

وقتى انسان خود را در محضر الهى دانست، بیشتر متوجه کارها و حرکات و رفتار خود می شود. عمده‌ى اشکالات ما به خاطر غفلتى است که از رفتار و اعمالِ خودمان می کنیم. وقتى انسان از حال غفلت خارج شود، توجه کند که دارد دیده می شود، محاسبه می شود «إِنّا كُنّا نَستَنسِخُ ما كُنتُم تَعمَلونَ»(جاثیه، 29) - همه‌ى حرکات او، کارهاى او در محضر پروردگار است، طبعاً مراعات می کند

شرط اوّلی را كه بزرگان می فرمایند: این است كه انسان قلب خود را از هر چه كه تا به حال با او بوده پاك كند و بدون این فایده ندارد، هیچ فایده‌ای ندارد. هر چه ذكر بگوید فایده ندارد، هر چه توجّه كند فایده ندارد، چرا؟ چون این توجّه و ذكر توجّه صوریست، توجّه عُمقی نیست،‌ عُمق خراب است، عُمق در او تشویش است، عُمق در او هوا و هوس است، عُمق در او تكثّرات است، عُمق در او توغّل در كثرات است، فایده ندارد، فقط از یك صورت ظهور پیدا می‌ كند و به همان صورت هم ختم می ‌شود.

بنابراین اوّلین كاری كه سالك باید انجام بدهد این است كه تصوّر كند در ماه رجب متولّد شده. بچّه‌ای كه تازه از مادر متولّد می ‌شود دشمن دارد؟ هنوز كاری نكرده توی این دنیا، دشمن ندارد. آیا بچّه‌ای كه از مادر متولّد می ‌شود كسی راجع به او حرف زده؟ كسی غیبتش را كرده؟ كسی فرض كنید كه...؟ نه، تازه هنوز متولّد شده و نه دوستی پیدا كرده، نه دشمنی پیدا كرده،‌ نه كسی را زده، نه به كسی بی ‌احترامی كرده، نه شخصی نسبت به او بی ‌احترامی كرده، هیچی هیچ گونه ارتباطی نداشته.  دیگر نه كینه‌ای در بچّه است، نه بُغضی در بچّه هست، نه حَسدی در بچّه، نه حسابی هیچ چیزی نیست.

در این ماه باید این گونه بود و می توان نسخه ی اصلی را در همین دید که بدانیم در محضر خداوند هستیم.

فرآوری: زهرا اجلال

بخش قرآن تبیان 


منابع:

خبر شهر

بیانات آیت الله خامنه ای

بیانات حضرت آیه الله طهرانی

خبرگزاری اهل بیت

مطالب مرتبط:

اهمیت ذکر تهلیل در ماه رجب 

فرصتی که نباید به سادگی از آن گذشت!

5 عمل طلایی برای ماه رجب!