اپراتورهای مجازی در راهند

در حقیقت اپراتورهای مجازی به عنوان نمایندگان فروش خدمات ارزش افزوده، از ظرفیت شبکه میزبان (اپراتورهای تلفن همراه در یک منطقه) استفاده کرده و یک سری خدمات ارزش افزوده ویژه ارائه می‌دهند. به بیان دیگر اپراتورهای مجازی، نوعی از اپراتورهای تلفن همراه محسوب می‌شوند که بر پایه قرارداد با سایر اپراتورهای موجود در آن منطقه، خدمات خریداری شده را به صورت عمده دریافت کرده و سپس در بازار تقاضا، آن خدمات را با نشان تجاری خود و به صورت خرده فروشی عرضه می‌دارند. همچنین هزینه نگهداری اپراتورهای مجازی به نسبت اپراتورهای اصلی زیاد بوده اما هزینه راه‌اندازی و خطرپذیری آن کم است.
همزمان با اعطای مجوز بهره برداری از نسل سوم و چهارم تلفن همراه به اپراتورهای اول و دوم، این روزها بحث اعطای مجوز و راه‌اندازی اپراتورهای مجازی داغ شده است. بر اساس آنچه حسن عباسی شاهکوه، معاون صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرده است کلیات بهره برداری از اپراتورهای مجازی در جلسه اخیر کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تصویب شده و از سال آینده مجوز اپراتورهای مجازی صادر خواهد شد.

تجربه جهانی

بر اساس آخرین پژوهش‌های بین المللی صورت گرفته اپراتورهای مجازی تلفن همراه تا پایان سال 2017 به تعداد 300 میلیون مشترک در سرتاسر جهان افزایش خواهد یافت. در این میان اروپا بزرگترین بازار اپراتورهای مجازی تلفن همراه را داراست و پس از آن ایالات متحده امریکا، آسیا و اقیانوسیه در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.
درآمد حاصل از اپراتورهای مجازی در کشور آلمان، که بیشترین تعداد اپراتور مجازی تلفن همراه را در جهان دارد، مبلغی بالغ بر 6/186 میلیون دلار است. در بین کشورهای منطقه، ترکیه بیشترین تعداد اپراتور مجازی تلفن همراه را داراست و از سوی دیگر، عربستان در سال 2013 مجوز راه‌اندازی 3 اپراتور مجازی تلفن همراه را با هدف ایجاد رقابت، کاهش قیمت‌ها، افزایش کیفیت خدمات و افزایش درآمدهای حاصل از اپراتورهای مجازی، صادر کرده است.
اپراتور بریتانیایی الاصل ویرجین نیز در کشورهای مختلف و با همکاری اپراتورهای تلفن همراه آن کشورها، اقدام به راه‌اندازی اپراتور مجازی کرده که این کار ضمن ایجاد بازار کاری مناسب، به سودآوری شرکت‌ها و اپراتورها نیز کمک رسانده است. ویرجین بیش از 300 شرکت در سرتاسر جهان ایجاد کرده و 50  هزار نفر را به استخدام خود در آورده است.
بر همین اساس صادق عباسی شاهکوه، معاون صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفت‌و‌گو با ایران با بیان اینکه در اپراتورهای مجازی تلفن همراه افراد بدون نیاز به ایجاد آنتن، رادیو و فرکانس می‌توانند از ظرفیت اپراتورهای تلفن همراه کشور استفاده کرده و سیمکارت‌ها و شماره‌های مخصوص به خودشان را واگذار کنند، گفت: اپراتورهای مجازی تلفن همراه، یک سری اپراتورهای جدیدی هستند که بیشتر به جای اینکه بر شبکه تمرکز داشته باشند، روی خدمات محتواهای خاص کار می‌کنند و دامنه رقابت آنها بیشتر است.
 وی با تأکید بر اینکه مجوزهای اپراتورهای مجازی تلفن همراه تا نیمه اول سال 94 صادر و راه‌اندازی خواهد شد تصریح کرد: راه‌اندازی اپراتورهای مجازی یکی از کارهای مهم صورت گرفته در زمینه تلفن همراه است که فضای تلفن همراه را یک پله ارتقا داده و امکانات بیشتری را هم به مشترکین می‌دهد.

حذف بازار ADSL تا دو سال آینده

همزمان با روند بهره برداری از نسل سوم و چهارم تلفن همراه و استفاده بدون حد و مرز کاربران از اینترنت پر سرعت بی‌سیم در هر شرایط زمانی و مکانی، بسیاری از فعالان حوزه اینترنت معتقدند که تا 2 سال آینده درخواست ارتباطات اینترنتی مبتنی بر سیم حذف شده و شرکت‌های PAP و ISP مجبور به تغییر رویه واگذاری خطوط اینترنت ثابت خواهند شد.
بر همین اساس محمد علی یوسفی زاده، مدیر عامل یکی از شرکت‌های ارائه دهنده سرویس اینترنت PAP با بیان اینکه با تغییر تکنولوژی و ارائه پروانه‌های جدید ارتباطات ثابت (FCP)، آینده احتمالی اپراتورهای ADSL حرکت به سمت MVNO (اپراتورهای مجازی) خواهد بود گفت: احتمالاً تا سال 94 و 95 سرویس ADSL از قله می‌افتد و به سمت صفر شدن سرازیر می‌شود.
وی درباره تکلیف سرویس تلفن‌ثابت در این تغییر تکنولوژی‌، تصریح کرد: در این زمان شرکت‌ها رویکردهای متفاوتی را اتخاذ می‌کنند؛ برای مثال هم‌اکنون 50  هزار مشترک تلفن ثابت یک شرکت ارائه دهنده خدمات Fix  به شرکت ما منتقل شده‌اند. یکی از راهکاریی که برای این مورد ارائه شده تبدیل تلفن ثابت به یک APP (برنامه کاربردی) روی تلفن همراه است؛ به صورتی که مشابه برنامه وایبر که امکان ارتباط و تماس را روی تلفن همراه برقرار می‌کند، برنامه‌ای نیز کاربردهای تلفن ثابت را ارائه خواهد کرد و تلفن ثابت کاربر خواهد بود.
داوود زارعیان، مسئول روابط عمومی و سخنگوی شرکت مخابرات ایران در گفت‌و‌گو با «ایران» با بیان اینکه باید بپذیریم که فناوری در حال پیشرفت است گفت: در طول 12 سال اخیر و هر سه سال یک بار شاهد تغییر فناوری از نسل دوم به سوم و چهارم بودیم و در حال حاضر هم فاز مطالعاتی نسل پنجم با سرمایه گذاری دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی مهم دنیا آغاز شده است و پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2020 به طور کلی فضای کسب و کار در حوزه‌ آی‌تی‌ تغییر خواهد کرد و اپراتوری مانند شرکت مخابرات ایران که تنها اپراتور تلفن ثابت کشور است باید خودش را همراستا با تحولات جهانی به روز کند و راهی غیر از این ندارد.

سخنگوی شرکت مخابرات ایران خاطرنشان کرد: با ارائه مجوزهای اپراتورهای مجازی تلفن همراه، روند توسعه در حوزه تلفن ثابت کند می‌شود و دولت هم باید این موضوع را مد نظر قرار دهد. در حال حاضر در کشور، برخلاف بسیاری از کشورهای دنیا، سالی یک میلیون واگذاری تلفن ثابت با هزینه بسیار زیاد و بهره وری بسیار کم صورت می‌گیرد که باید سیاست‌های حاکم بر این حوزه تغییر کند.
زارعیان با اشاره به چالش‌های پیش روی ارائه مجوزهای بهره برداری از اپراتورهای مجازی تلفن همراه در کشور تصریح کرد: با توجه به بحث سرمایه گذاری شرکت‌های PAP و ISP بر روی اینترنت ADSL و اینکه هنوز توسعه اینترنت پرسرعت ثابت در کشور کامل نشده است، صدور مجوز فعالیت برای اپراتورهای مجازی تلفن همراه، یک آسیب جدی تلقی می‌شود، چرا که با این روند و در حالی که هنوز بخش زیادی از جامعه، اینترنت پرسرعت ندارند، انگیزه سرمایه گذاری از PAPها گرفته می‌شود.
وی افزود: تا زمان صدور مجوز به اپراتورهای مجازی و واردات و نصب تجهیزات، فرصت خوبی برای شرکت‌های اینترنتی فراهم است تا نسبت به آینده فعالیت خود برنامه ریزی کنند.
راه‌اندازی اپراتورهای مجازی می‌تواند به ایجاد تحول در صنعت مخابرات و توسعه اقتصادی کشور کمک شایانی کند. از دیدگاه اقتصادی، ارائه سرویس‌های جدید باعث ایجاد سودآوری و درآمد برای اپراتورهای مجازی، اپراتورهای اصلی و در نهایت کمک به اقتصاد کشور می‌شود. همچنین از آنجایی که اپراتورهای مجازی با استفاده از اپراتورهای تلفن همراه در هر کشور به ارائه خدمات می‌پردازند، می‌توان با کمترین هزینه در کشورهای دیگر نیز به فعالیت پرداخت که این امر باعث ایجاد سرمایه گذاری بین المللی می‌شود.