تبیان، دستیار زندگی
اگر دیدید حال عبادت ندارید، خیلی شلوغ نکنید و صابر باشید چون خدا که صانع و پرورنده ماست، برای رشد دادن ما این کار را کرده است. وقتی هم راه باز شد و کار روی دور افتاد شکر کنید و بهره ببرید.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

وقتی حال عبادت نداریم چه کنیم ؟

نفس


ما آدم ها در زندگی فراز و نشیب معنوی هم داریم. گاهی پیش می  آید که ما نسبت به امور معنوی رغبت کمتری پیدا می کنیم و گاهی هم برعکس بیش از سایر اوقات به امور معنوی تمایل پیدا داریم. چطور می توانیم از  رخوت ها کم کنیم و بر اشتیاقمان بیفزاییم؟


قلب به عنوان یكی از مراتب وجود آدمی همواره با دگرگونی و قبض و بسط همراه است و از فراز و نشیب جدایی ندارد. لذا هر امری كه خارج از اعتدال بوده و به دو طرف افراط و تفریط نزدیک باشد باعث اضطراب و دگرگونی قلب می شود یعنی هر گناه و فعل زشت و حرامی ذانا این قابلیت را دارد كه انسان را به قبض بیندازد و او را در هم و غمگین نماید كه انسان در چنین حالتی باید توبه و استغفار را کلید بیماری و رهایی از قبض قرار دهد تا به حالت عادی بازگردند و در طرف مقابل نیز دوری و پرهیز از زشتی ها و وارد شدن در جرگه اهل تقوا و متقین نیز موجب می شود تا انسان به بسط افتاده قلبش شاد و مطمان گردد كه در این صورت لازم است انسان شكر خدای به جا آورد.

در این زمینه امام رضا علیه السلام  فرمودند: إنَّ لِلقُلوبِ إقبالاً وإدبارا، ونَشاطا وفُتورا، فإذا أقبَلَت بَصُرَت وفَهِمَت، وإذا أدبَرَت كَلَّت ومَلَّت، فَخُذُوها عِندَ إقبالِها ونَشاطِها، واترُكُوها عِندَ إدبارِها وفُتورِها؛

همانا دلها را رویكردى است و روى گردى، نشاطى است و ضعفى، پس هر گاه رو كنند، با فهم و بصیرت شوند و هر گاه پشت كنند، خسته و ملول گردند. بنابراین، به گاه روى آورى و نشاطشان، به آنها چنگ زنید [و در عبادات به كارشان كشید] و به گاه رویگردانى و ضعفشان، آنها را به حال خود رها سازید. ( بحار الأنوار: 78/353/9 )

توصیه از حاج میرزا اسماعیل دولابی  (ره)

«....اگر دیدید حال عبادت ندارید، خیلی شلوغ نکنید و صابر باشید چون خدا که صانع و پرورنده ماست، برای رشد دادن ما این کار را کرده است. وقتی هم راه باز شد و کار روی دور افتاد شکر کنید و بهره ببرید.
در سیرِ الی الله عجله کردن و تقلاّ و فشار آوردن نه تنها نتیجه ای ندارد، بلکه راه را مسدود می کند. آنچه راه را باز و نزدیک می کند ادب و تواضع است.... در محضر اولیای خدا هم ادب و انتظار را پیشه کنید تا بتوانید از آنها بهره ببرید. با شتاب زدگی و زور و اصرار موجب محرومیت خود نشوید.»( کتاب طوبی محبت )

آفات تکرار ادبار قلبی

1ـ عادت به تنبلی و اهمال کاری؛ چون در حالت انقباض کار نمی‏کند.

گذر عمر و به خصوص دوران جوانی که مهمترین سرمایه‎ی ماست رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: روز قیامت هیچ كس قدم از قدم بر نمى دارد مگر اینكه درباره چهار چیز از او پرسیده شود:
1 ـ از عمرش كه در چه راهى گذراند.2 ـ از جوانى اش كه چگونه و در چه راهى سپرى كرد.3 ـ از مال و ثروتش كه از كجا به دست آورد و در چه راهى مصرف كرد. 4 ـ و از محبت ما خاندان. (خصال صدوق قدس سره، ج1، ص 253، حدیث 125 )

در سیرِ الی الله عجله کردن و تقلاّ و فشار آوردن نه تنها نتیجه ای ندارد، بلکه راه را مسدود می کند. آنچه راه را باز و نزدیک می کند ادب و تواضع است.... در محضر اولیای خدا هم ادب و انتظار را پیشه کنید تا بتوانید از آنها بهره ببرید. با شتاب زدگی و زور و اصرار موجب محرومیت خود نشوید

همین نفس‎هایی که می‎کشیم سرمایه‎ی ما هستند (قَالَ علی(علیه السلام): نَفَسُ الْمَرْءِ خُطَاهُ إِلَى أَجَلِه‏؛ انسان با نفسی که می‌کشد، قدمی به سوی مرگ برمی‎دارد. ( نهج البلاغه حکمت 74) نفس کشیدن در خواب هم متوقف نمی‎شود، ما مسافران به سمت مرگ هستیم).

3ـ ایجاد یأس و ناامیدی؛ اگر یأس بیاید، هر گناه و خطای دیگری هم می‏آید. یأس که می‏آید، قدم‎های بعدی برداشته نمی‎شوند و در مقابل خطاها ترمزی وجود نخواهد داشت.

جمع بندی:

1ـ عوامل زمینه‎ساز ادبار را برطرف کنیم؛ به خصوص هم‎نشین!

2ـ قَالَ علیٌ(علیه السلام): «إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ تَمَلُّ کَمَا تَمَلُّ الْأَبْدَانُ فَابْتَغُوا لَهَا طَرَائِفَ الْحِکْمَ »؛ حکمت‎هایی را که زنده‎کننده‎ی دل هستند بشنویم؛ چرا که قلب ما مانند بدن ما ملول می‎شود.

سخنرانی عالمان بزرگ و ره یافتگان مسیر بندگی ، خیلی به ما کمک می کند، ما باید مدام موعظه شویم اگر گوش خود را به اهل نصیحت ندهیم به لهو لعب شیطان خواهیم داد.

3ـ به افراد اهل سیر و سلوک سر بزنیم و اگر به چنین افرادی دسترسی نداشتیم، شرح احوال، داستان‎ها، نامه‎ها و شعرهای اولیای خدا را بخوانید. بزرگانی مثل علّامه طباطبایی، آقای انصاری همدانی، سیّد علی آقای قاضی، آقای حدّاد، آقای رجبعلی خیّاط و ... را نباید از دست داد. اشعار حافظ، باباطاهر، فیض کاشانی، مولوی و بزرگان دیگر را نباید فراموش کرد. حافظ یک عارف کم‎نظیر در طول تاریخ عرفان است.

فرآوری: محمدی                

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منابع:

سایت گفتمان برتر

سایت پرسمان

سایت درالحدیث

مطالب مرتبط:

راه دست‌یابی به لذت‌های ماندگار 

اگر ضعف معنویت دارید بخوانید! 

راهکارهای از بین بردن شیرینی گناه

16نکته برای تقویت جدیّت در نماز

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.