پخت یک بچه حرف شنو

گوش سپردن کودکان به درخواست های والدین اغلب به نوع درخواست و چگونگی مطرح کردن آن بستگی درد. در این مقاله ده راه کار برای حرف شنوتر کردن کودکان ارائه می دهیم:

1- هر کاری را در وقت مناسب خود از کودک درخواست کنید
از قدیم گفته اند هر کاری وقتی دارد. اگر می خواهید کودک به حرف تان گوش کند درخواستتان را در زمان مناسب برای او مطرح کنید. برای مثال اگر می خواهید کودک بعد از تمام کردن غذا بشقاب و قاشقش را در ظرفشویی بگذارد وقت مناسب برای درخواست آن همان زمانی است که او اعلام سیری کرده و می خواهد از سر سفره بلند شود. اگر صبر کنید کودک به اتاقش برود و بازی با رایانه را شروع کند احتمال اینکه درخواست شما را بشنود تا حد زیادی کاهش می یابد. چه بسا که او اصلاً صدایتان را هم نشنود و شما برای ختم غائله خودتان ظرف او را داخل ظرفشویی بگذارید. وضعیت های خستگی، گرسنگی، ناراحتی یا عصبانیت نیز از زمان هایی است که احتمال حرف شنویی کودک را کاهش می دهند.

2- قوانین کارآمد وضع کنید
یکی از شکایت های والدین گوش نکردن کودک به قوانین خانه است. برای مثال والدی می گوید: «در خانه ما بچه ها باید سر ساعت هشت و نیم به رختخواب بروند و تا نیم ساعت بعد که سراغشان می رویم خواب باشند. دو پسر ما همین کار را می کنند اما دخترمان که از همه کوچک تر است تا نیم ساعت بعد که چه عرض کنم دو ساعت بعد هم که به اتاقش می رویم مشغول بازی است».
واضح و مبرهن است که هر قانونی در مورد هر کودکی با پاسخ خاصی مواجه می شود. اگر قانونی که وضع کرده اید در مورد کودک تان اثربخش نیست آن را اصلاح کنید. انتظاری را از او به صورت قانون در بیاورید که با بیشترین احتمال پاسخ مثبت کودک همراه باشد. برای مثال در مورد کودک مذکور، متناسب بودن انتظار والدین با پاسخ دو فرزند دیگر دلیل مناسبی برای انتظار پاسخی مشابه از سوی کودک سوم نیست.
به طور کلی توصیه می شود از وضع قوانینی برای کودک که از زمان شروع تا زمان اجرا یا نظارت با یک فاصله زمانی نسبتاً طولانی همراه هستند خودداری شود. والدین مثال فوق شاید اگر فاصله نیم ساعت را کاهش دهند یا اگر در ساعت خواب کودک همراه او به اتاقش بروند و چند دقیقه کوتاهی را تا خواب رفتن او کنارش بمانند با پاسخ بهتری از سوی دخترکشان مواجه شوند.

3- در هنگام بیان درخواست توجه کودک را به خود جلب کنید
اگر شما هر درخواستی را نُه بار برای کودک تکرار می کنید تا بلکه او دهمین بار به شما گوش کند باید بدانید که در واقع دارید به او یاد می دهید که از هر ده درخواست نُه درخواست شما را نادیده بگیرد. پس به جای صرف وقت و انرژی برای تکرار مکرر یک درخواست سعی کنید توجه او را به خودتان جلب کنید. به سراغ کودک بروید و با مهربانی دستتان را روی شانه اش بگذارید. با او تماس چشمی برقرار کنید، سپس درخواستتان را مطرح کنید و تا انجام شدن درخواست کنار او بمانید. همچنین به خاطر داشته باشید ایراد دستورات متعدد در یک زمان احتمال حرف شنویی کودک را کاهش می دهد. اگر کودک شما جزو بچه هایی است که به دلایلی به تکرار چند باره درخواست ها نیاز دارد همچنان استفاده از رویکرد جلب توجه برای او مفید خواهد بود.

4- روی بایدها تمرکز کنید نه روی نبایدها
برای حرف شنوتر کردن کودک درخواست هایتان را در قالب کارهایی که او باید انجام دهد مطرح کنید نه کارهایی که نباید انجام دهد. وقتی از کودک می خواهید کاری را انجام ندهد برای مثال از او درخواست می کنید فوتبال بازی در پذیرایی خانه را متوقف کند احتمال اینکه کودک مدت بیشتری به توپ بازی ادامه بدهد بیشتر خواهد شد، نه به خاطر اینکه او تعمداً می خواهد با شما مخالفت با لجبازی کند بلکه چون متوقف کردن یک کار برای وی دشوار است. پس اگر به جای طرح «نباید و نکن» به کودک بگویید «یک گل دیگر بزن و بعد توپ را سرجایش بگذار» در واقع به جای صدور دستور توقف، بایدی را به او نشان داده اید که به کودک کمک می کند تا رفتارش را در مسیر درست بیندازد.

5- درخواستتان را برای کودک جالب و سرگرم کننده کنید
جالب و خنده دار کردن یک کار برای کودکان کار سختی نیست. کافی است رفتار غیرمنتظره ای انجام دهید، آوازی بخوانید، با لهجه ابداعی خودتان صحبت کنید یا درخواستتان را به صورت یک بازی به آنها ارائه دهید. می توانید از حس رقابت آنها نیز استفاده کنید. رقابت یکی از سرگرمی های جالب برای کودکان است. برای مثال می توانید درخواست شستن دست ها بعد از بازگشت به خانه را این طور برای او جالب کنید: «می توانی زودتر از اینکه مامان لباس هاشو عوض کنه دست هایت را بشویی؟»

6- در انجام درخواست به کودک کمک هایی کنید که حس مشارکت را در او تداعی کند
وقتی کاری برای کودک تعیین می شود این سوال در ذهن او شکل می گیرد که «چرا من باید آن کار را انجام دهم؟». ضمن اینکه معمولاً تن دادن به درخواست های دیگران برای بچه ها خوشایند نیست. کمک کردن گاه به گاه به کودک در انجام یک کار به نحوی که او احساس کند والدین شریک او هستند تمایل او را برای انجام درخواست ها بیشتر و حس قربانی بودن او را تغییر می دهد.

7- از عبارت وقتی- آن وقت استفاده کنید
به جای متوسل شدن به تهدید، یک عبارت ساده وقتی- آن وقت وضعی کنید. «وقتی دست هایت را بشویی آن وقت می توانی خوراکی هایت را بخوری». « وقتی تکالیف تمام بشود آن وقت می توانی بازی کنی». با این شیوه هم می توانید احتمال پاسخ مثبت کودک به درخواست خود را افزایش دهید و هم می توانید رفتارهای جدیدی را در او ایجاد کنید.

8- به کودک حق انتخاب بدهید
وقتی به کودک امر می کنید که یک کار خاص را انجام بدهد او حس می کند شما می خواهید او را کنترل کنید. در نتیجه پاسخ مطلوبی به شما نخواهد داد. اما وقتی برای انجام آن کار دو گزینه به او ارائه می دهید پذیرش و انجام آن را برای کودک تسهیل می کنید دقت کنید دادن بیش از دو گزینه او را سردرگم و گیج خواهد کرد. پس برای افزایش شانس شنیده شدن درخواست های تان از کودک برای مثال از او بپرسید: «این یا آن؟ قبل از غذا یا بعد از غذا؟ و...».

9- برای کودک کارهای روزمره و ثابتی را تعیین کنید
کودک وقتی بهتر به حرف شما گوش می کند که بداند چه انتظاری از او می رود و دقیقاً چه کار باید بکند. برای مثال انتظار ثابت شما از کودک این است که او لباس هایش را روی چوب رختی آویزان کند یا بشقاب غذایش را در ظرفشویی بگذارد. پس او را توجیه می کنید که همیشه باید این کارها را انجام بدهد. این رویکرد «همیشه باید» همچنین باعث می شود کودک احساس نکند که با درخواست والدین مورد اجحاف قرار گرفته است.

10- از عبارات «لطفاً» و «متشکرم» استفاده کنید
تهدید کردن و بالا بردن صدا نه تنها شانس حرف شنو شدن کودک را افزایش نمی دهد بلکه مقاومت او را در برابر درخواست های والدین افزایش نیز خواهد داد. بهتر است با لحنی خوش و متین درخواست هایتان را از کودک مطرح کنید. کافی است تصور کنید کودک یکی از افرادی است که با او رو در بایستی دارید. این رویکرد، لحن صحبت کودک با شما را نیز به نحوی مثبت تغییر می دهد.

راحله فلاح

بخش خانواده ایرانی تبیان

مطالب مرتبط:
از جوجه های کودکی تا فرزند داری!
من می گم : الف، تو نگو: الف!
دوست و صمیمی با فرزند!