تبیان، دستیار زندگی
اگر فرد، جهت مصرفی خاص، هدیه ای دریافت کند، نمی تواند از آن، در جایی دیگر استفاده کند و در صورت عمل نکردن به آن، فردی که هدیه داده، می تواند هدیه خود را طلب کند. ولی برخی (آیة الله نوری همدانی دام ظله) از فقها عمل به چنین شرطی را لازم نمی دانند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

حکم مصرف هدیه ای خاص در جهت دیگری!

کارت

اگر فرد، جهت مصرفی خاص، هدیه‌ای دریافت کند، نمی‌تواند از آن، در جایی دیگر استفاده کند و در صورت عمل نکردن به آن، فردی که هدیه داده، می‌تواند هدیه خود را طلب کند. ولی برخی (آیة الله نوری همدانی دام ظله) از فقها عمل به چنین شرطی را لازم نمی‌دانند.


سوال: اگر مبلغی را برای مصرف در جهت خاصی به ما هدیه دادند، آیا می‌توانیم آن‌را در جهتی دیگر مصرف کنیم؟

بیشتر مراجع تقلید در این‌باره می‌گویند: اگر فرد، جهت مصرفی خاص، هدیه‌ای دریافت کند، نمی‌تواند از آن، در جایی دیگر استفاده کند و در صورت عمل نکردن به آن، فردی که هدیه داده، می‌تواند هدیه خود را طلب کند. ولی برخی (آیة الله نوری همدانی دام ظله) از فقها عمل به چنین شرطی را لازم نمی‌دانند.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای(مد ظله العالی):

اگر برای خصوص صَرف در آن مصرف داده، صرف آن در جهت دیگر جایز نیست.


حضرت آیة الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):

اگر شرط کرده باشد و قبول کرده باشید نمی‌توانید.


حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی(مد ظله العالی):

اگر کیفیت بخشش مقید باشد، تغییر مصرف آن حرام است و در صورت صرف در جهت دیگر، واهب حق دارد هبه را فسخ کند.


حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):

در فرض سوال باید طبق شرط مذکور عمل شود.


حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

اگر ضمن بخشیدن شرط کند که در جهت خاصی مصرف شود، شرط مذکور لازم الاجرا نیست هر چند عمل به آن بهتر است.

سوال: آیا شیعه می تواند از بهایی هدیه قبول کند و در آن تصرف نماید؟

آیة الله بهجت(ره):

اگر از جنس غیرخوراکی باشد، مانعی ندارد ولی طوری نباشد که روابط برقرار شود و از این راه سوءاستفاده شود.


آیة الله تبریزی(ره):

ترویج و تأیید فرقه ی ضالّه بهیچ وجه جایز نیست. والله العالم


آیة الله خامنه ای(دام ظلّه):

از هرگونه معاشرت با این فرقه ضالّه مضلّه اجتناب کنید.


آیة الله سیستانی(دام ظلّه):

مانعی ندارد.


آیة الله صافی گلپایگانی(دام ظلّه):

جائز نیست. واله العالم


آیة الله فاضل لنکرانی(ره):

فی نفسه مانعی ندارد. مگر اینکه موجب تضعیف مسلمانان یا تقویت فرقه ی ضالّه بهائیت شود.


آیة الله مکارم شیرازی(دام ظلّه):

جایز نیست.


آیة الله نوری همدانی(دام ظلّه):

اگر موجب سوء استفاده نشود، اشکال ندارد.

سوال: زنی كه شوهرش فوت شده و ورثه‌ای به جای گذارده، آیا هدایایی كه زوجه در هنگام ازدواج داده شده جزء ماترك است یا تعلق به زوجه دارد؟

جواب: هدایایی كه به حساب زوجه و برای او آورده‌اند به زوجه تعلق دارد و جزء تركه شوهر محسوب نمی‌شود. .(استفتائات جدید امام خمینی(ره) ج2, ص328, س5)

سوال: اگر كسی برای ظالمی مزدوری كرده و كاری به هم زده، اگر بخواهد از سود آن كار هدیه‌ای به كسی بدهد آیا می‌توان از آن هدیه استفاده كرد؟

جواب: اگر سرمایه‌ای كه به وسیله‌ی آن سود به دست آمده از مال حرام نباشد آن هبه حلال است و استفاده كردن از آن اشكالی ندارد. .(استفتائات جدید امام خمینی(ره) ج2, ص328, س6)


چند استفتاء از آیة الله خامنه ای دام ظله:

سوال: اگر وسیله‌اى را از فردى هدیه بگیرم و بعد از مدتى هدیه دهنده اعلام نارضایتى كند حكمش چیست؟

جواب: اگر موجود باشد و از ارحام هبه کننده نباشید باید برگردانید.

سوال: اگر انسان از کسى هدیه درخواست بکند و شخص مقابل در رو در بایستى قرار بگیرد و از روى خجالت و به اكراه هدیه را به شخص طلب‌كننده بدهد آیا این هدیه غصبى مى‌شود؟ حکم نماز خواندن با این هدیه چیست؟

جواب: اگر بدانید هدیه دهنده راضى نیست، تصرف در آن جایز نیست و چنانچه لباس باشد، نماز با آن باطل است.

سوال: مردى به زن خود هدیه‌اى مى‌دهد. بعد از گذشت مدتى مرد هدیه را طلب مى‌كند. اما به علت سهل‌انگارى محرز زن هدیه به سرقت رفته است. آیا زن به مرد بدهكار مى‌شود؟

ج) اگر قبل از رجوع واهب عین موهوبه به سرقت رفته است، حقى بر زن ندارد و اگر بعد از رجوع و مطالبه آن، زوجه از پس دادن امتناع کرده است، ضامن است ولى احتیاط آن است که مرد چیزى از او مطالبه نکند.

فرآوری: آمنه اسفندیاری 
بخش احکام اسلامی تبیان


منابع:
سایت اسلام کوئیست
استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم
سایت اندیشه قم
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله خامنه ای دام ظله


مطالب مرتبط:

معنای هدیه

هدیه ام را پس بده

مرز میان هدیه و رشوه چیست؟

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.