استخدام نیروهای به ظاهر عزادار!

همه ما این مثل قدیمی را شنیده‌ایم که مرگ شتری است که در خانه همه می‌خوابد. ‌ما انسان‌ها همواره دوست داریم که بعد از مرگ مراسم ختم آبرومندی داشته باشیم و حتی به این موضوع در وصیت‌نامه‌هایمان هم اشاره می‌کنیم ‌اما...

«چند می گیری گریه کنی؟» اگر چه تنها یک فیلم سینمایی با ملودرام طنز بود ولی واقعیت هایی از جامعه در آن نهفته بود که در واقع بخشی از ناهنجاری های حاکم بر مجالس ترحیم و آداب و رسوم بزرگداشت درگذشتگان را به تصویر می کشید.

این آداب و رسوم که در بسیاری از موارد هیچ گونه سنخیتی با اعتقادات و باورهای مردم ندارد رفته رفته تبدیل به بخشی از فرهنگ شده و هزینه هایی را نیز به جامعه تحمیل می کند.

با نگاهی به برگزاری مجالس ترحیم تجملاتی و مراسم پس از آن به خوبی درمی یابیم که باید این عادات را کنار گذاشته و به فرهنگ خود بیندیشیم تا هم چنان اصالت خود را به عنوان ملتی دارای فرهنگ عمیق حفظ کنیم.

همه ما این مثل قدیمی را شنیده‌ایم که مرگ شتری است که در خانه همه می‌خوابد. ‌ما انسان‌ها همواره دوست داریم که بعد از مرگ مراسم ختم آبرومندی داشته باشیم و حتی به این موضوع در وصیت‌نامه‌هایمان هم اشاره می‌کنیم. ‌اما متأسفانه در چند سال اخیر همزمان با تحولات اجتماعی و تغییرات زیرساختگی در فرهنگ‌های مختلف در جامعه مراسم ختم و بزرگداشت‌هایی که دوست داشتیم آبرومند برگزار شود به محلی برای تجمل‌گرایی و خرج هزینه‌های گزاف تبدیل شده است.

آرایش عزاداری، چشم و هم چشمی

امروزه در شهرهای بزرگ، آرایشگاه ها نیز به افرادی که قصد شرکت در مراسم عزاداری را دارند، خدمات ویژه ای ارائه می کنند به طوری که آرایشگاه ها دیگر صرفا برای مراسم ازدواج به مشتریان خود خدمات نمی دهند بلکه طی سال های اخیر این آرایشگاه ها علاوه بر مراسم ازدواج، برای مراسم سوگواری نیز خدمات گریم ارائه می کنند. این آرایشگاه ها با ایجاد خطوطی خاص در چهره و گذاشتن اشک مصنوعی بر روی گونه ها حالت چهره فرد را مغموم و اندوهگین نشان می دهند و ارقام ناقابلی از ۲۰ تا ۱۰۰ هزار تومان می گیرند.

دکتر «صادقی» جامعه شناس با اظهار نگرانی از رشد روزافزون پدیده تجمل گرایی در جامعه که خود زمینه بروز آسیب های اجتماعی را برای خانواده هایی که از توان و تمکن مالی برخوردار نیستند، پدید خواهد آورد، می گوید: تغییر شیوه برگزاری مراسم عزاداری، ورود تجمل گرایی به وادی مراسم سوگواری و ظهور موسسات خصوصی که از این راه کسب درآمد می کنند، طی سال های اخیر به صورت یک خرده فرهنگ مخرب وارد فرهنگ و باورهای جامعه ما شده است، در حالی که هم اکنون فاجعه بزرگی کلان شهرها را تهدید می کند و آن این است که بیشتر خانواده ها به سختی قادر به تامین تمام مخارج خود و فرزندان هستند و اگر چنین رقابت ناسالمی نیز ایجاد شود و امکاناتی که باید به مصرف زندگی زندگان برسد برای بزرگداشت اموات هزینه شود، باید در آینده انتظار بحران های جبران نشدنی در جامعه را داشته باشیم.
قبلا اگر فردی در محله از دنیا می رفت همسایه ها با همکاری هم در مراسم ختم به عزادار کمک می کردند و معمولا در خانه از مهمانان پذیرایی می شد ولی امروزه شرایط تغییر کرده زیاده روی و تجملات امروزه به مراسم های ختم هم رسیده است. برای برگزاری یک مراسم ختم باید هزینه های زیادی پرداخت شود و مراسم عزا مانند مراسم عروسی خرج دارد. حتما باید از مهمانان در رستوران پذیرایی شود و برگزار کردن مراسم ساده ختم از یاد همه رفته است.
هزینه غسل، تابلوی موقت بالای مزار، سنگ قبر معمولی، مداح و اکو، سالن سوگواری، نماز میت، اعلامیه ترحیم،‌ پارچه اعلام همدردی همه از هزینه‌های هنگفت مردن است که ورثه را به‌ شدت آزار می‌دهد. امروزه مراسم تدفین از مراسم عروسی گران تر است هزینه های مراسم ختم مصیبت خانواده عزادار را دو چندان کرده است.
این روزها با مشکلات اقتصادی که پیش روی افراد است برپایی مراسم ختم بسیار هزینه بردار است. برپایی مراسم ترحیم برای خانواده ای که از نظر مالی در وضعیت مناسبی نیست به نظر مشکل می آید. بعضی مساجد برای برگزاری مجلس ختم هزینه‌های هنگفت دریافت می‌کنند.
البته در کنار هزینه های مراسم ترحیم ،خرید قبر با قیمت ها نجومی برای عزاداران به یک معضل تبدیل شده و بسیاری از افراد متوفی در زمان حیاتشان به فرزندان و اقوام خود وصیت می کنند که زمانی که من مردم من را در فلان جا خاک کنید که قیمت قبر این روزها بسیار زیاد شده که برای یک متر قبر باید هزینه میلیونی پرداخت کرد .
هزینه های یک مجلس ختم چقدر تمام می‌شود؟
**هزینه مسجد معمولی حدود ۴۰۰هزار تومان
**هزینه رستوران برای ۲۰۰ نفر حدود ۲ میلیون
**هزینه ایاب و ذهاب مهمانان حدود ۲ میلیون تومان
**هزینه میوه و شیرینی حدود یک میلیون تومان
**هزینه کارت دعوت به مراسم ترحیم برای  ۲۰۰ نفر حدود ۲۰۰ هزار تومان
**هزینه اکو و مداح هم حدود ۵۰۰ هزارتومان
**هزینه قبر بسته به اینکه کجا باشد متفاوت است

یک سوال؟

‌به راستی علت رواج تجمل‌گرایی در مراسمات ختم درسال‌های اخیرچیست؟ 

ارزش‌گرایی فدای تجمل‌گرایی!

«ارزش‌گرایی و احترام به ارزش‌های دیرینه فدای تجملات ساختگی در زندگی‌ها شده است». ‌فرهاد طهماسبی جامعه‌شناس بابیان این مطلب می گوید: متأسفانه در چند سال گذشته ارزش‌هایی همانند تکریم و احترام به متوفی جای خود را به تجملاتی همچون تالارهای آنچنانی و خرج و مخارج بالا داده است.

طهماسبی با اشاره به این مطلب که تکریم ارزش‌های والای انسانی در حال فدا شدن در برابر تجملات پوچ و بی‌‌اساس دنیایی است، ‌می افزاید: تکریم و تدفین میت یک امر الهی، ‌معنوی و ارزشی در جامعه ما به حساب می‌آید اما اینکه این موضوع دستخوش عواملی نظیر تجمل و اسراف در جامعه شود به هیچ وجه پذیرفته نیست.

چند می گیری گریه کنی؟

اما داستان تجملات به اینجا ختم نمیشود. امروزه چشم و هم چشمی ها به قدری بالا گرفته است که مراسمات عجیب و غریبی در بین مردم جا افتاده است؛ شرکت های برگزار کننده مراسم ترحیم که با گرفتن هزینه های سرسام آور به خانواده بازماندگان خدماتی را ارائه می دهد که مراسم بی نقص برگزار شود! اجرای گروه‌های موسیقی عرفانی، ارائه سیستم‌های صوتی، میزهای تشریفاتی و یادبود، حجله، فرش و ظروف مجلل، تنها بخشی از خدمات شرکت‌ های برگزار کننده مراسم ترحیم است. اما نکته قابل توجه افرادی هستند که در ازای دریافت حقوق روزمزد و یا توافقی، ساعاتی را در نقش میهمان در جمع اقوام متوفی حضور پیدا می کنند!

مدیر یکی از شرکت‌های برگزاری مراسم ترحیم با بیان اینکه امکان اجرای زنده گروه موسیقی در قالب شعرهای عرفانی همراه با نی، دف و سه تار در مراسم وجود دارد می گوید: گروه موسیقی و مداح برای حدود یک ساعت اجرا در مراسم ترحیم دستمزدی از 800 هزار تومان به بالا دریافت می‌کنند که به پشتوانه سابقه 18 ساله این گروه در برگزاری  چنین مراسم‌ هایی و همچنین ارائه نمونه کار تصویری پیش از انعقاد قرارداد، در صورت ناراضی بودن بازماندگان هیچ گونه‌ هزینه ‌ای از آنها دریافت نمی‌شود.

خانواده متوفی برای اجاره حجله در 6 شب و 7 روز مراسم (از زمان فوت تا پایان شب هفتم) باید هزینه‌ای معادل 120 هزار تومان صرف کنند. همچنین مداح برای هر ساعت اجرای خود 150 تا 350 هزار تومان هزینه دریافت می‌کند که به درخواست فرد سفارش‌دهنده می‌تواند نوحه‌های فارسی  یا ترکی اجرا شود!

او می‌افزاید: درصورت کم بودن تعداد اقوام و یا آشنایان نزدیک به متوفی برای گرم شدن مراسم ترحیم، نیروهایی به ظاهر عزادار و البته با پوششی کاملا شیک و آراسته به صورت ساعتی در مراسم حضور می‌یابند. همچنین هیچ محدودیتی برای تعداد افراد و یا ترکیب نیروها متشکل از آقا و خانم وجود ندارد.
 
به گفته وی، هزینه هر ساعت حضور یک خانم در مراسم ترحیم به عنوان فرد داغدار 30 هزار تومان و هر ساعت حضور آقا 40 هزار تومان است.

لازم به ذکر است که ریشه همه این مسائل به افراط و زیاده روی و بی توجه بودن به هم نوع بر می گردد که با این خرج های بیهوده می توان دستگیر افراد نیازمند باشیم.

کو گوش شنوا؟!

سال‌ها پیش هم در برهه‌های از زمان کارشناسان و جامعه‌شناسان مختلف نسبت به عواقب خرج و مخارج بالا در عروسی‌ها توسط جوانان هشدار داده بودند اما کو گوش شنوا؟!
 
 توجه نداشتن به هشدارها باعث شد که امروزه عروسی و خرج و مخارج تشکیل زندگی به عنوان دغدغه اصلی جوانان به حساب آید. ‌پس بیاییم برای اینکه مراسم تدفین هم به همانند عروسی به یک دغدغه جدید در جامعه تبدیل نشود از امروز به فکر آینده باشیم و چنانچه به این موضوع بی‌‌توجهی کنیم در آینده نزدیک،خدای نکرده میت‌ها هم به علت مخارج بالا روی دستمان می‌مانند!

منایع : هم صدا / الف/ راجعون / فردا