دستور العملی جامع

یکی از اسبابی که در آرامش انسان نقش بسیار مهم و حیاتی دارد، خواب آن هم از نوع خواب شب است.

شاید زیاد شنیده باشید که هیچ چیزی خواب شب نمی شود و نمی تواند جای خواب شب را بگیرد.

واقعاً حقیقت این خواب چیست که انقدر نقش حیاتی دارد؟

با اندکى تأمل در آیه 42 سوره «زمر»، حقیقت خواب در قرآن کریم روشن می شود، آنجا که خداوند مى فرماید:
«خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض مى کند» (اللّهُ یَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِینَ مَوْتِها).
«و ارواحى را که نمرده اند نیز، به هنگام خواب مى گیرد» (وَ الَّتِی لَمْ تَمُتْ فِی مَنامِها). و به این ترتیب، «خواب» برادر «مرگ» است و شکل ضعیفى از آن; چرا که رابطه روح با جسم، به هنگام خواب به حداقل مى رسد و بسیارى از پیوندهاى این دو، قطع مى شود.
و بعد مى افزاید: «ارواح کسانى را که فرمان مرگ آنها را صادر کرده نگه مى دارد (به گونه اى که هرگز از خواب بیدار نمى شوند) و ارواح دیگرى را که فرمان ادامه حیاتشان داده به بدنهایشان باز مى گرداند، تا سرآمد معینى» (فَیُمْسِکُ الَّتِی قَضى عَلَیْهَا الْمَوْتَ وَ یُرْسِلُ الْأُخْرى إِلى أَجَل مُسَمّىً).
آرى، «در این مسأله، آیات و نشانه هاى روشنى است، براى کسانى که تفکر مى کنند» (إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیات لِقَوْم یَتَفَکَّرُونَ).

در پایان آیه مى فرماید: «در این موضوع نشانه هاى روشنى است براى کسانى که اندیشه مى کنند»، منظور نشانه هائى از قدرت خداوند و مسأله مبدأ و معاد، و ضعف و ناتوانى انسان، در برابر اراده او است.(تفسیر نمونه، جلد 19، صفحه 489)

ختم قرآن، قبل از خواب

حضرت زهرا سلام الله علیها می فرمایند: در وقتی که بستر خواب را گسترده بودم، رسول خدا (صلی الله و ) بر من وارد شد، فرمود: ای فاطمه نخواب مگر آن که چهار کار را انجام دهی:

قرآن را ختم کنی، و پیامبران را شفیعت گردانی، و مومنین را از خود راضی کنی، و حج و عمره ای را به جا آوری. این را فرمود و شروع به خواندن نماز کرد، صبر کردم تا نمازش تمام شد، گفتم: یا رسول الله به چهار چیز مرا امر فرمودی در حالی که بر آنها قادر نیستم آن حضرت تبسمی کرد و فرمود:

چون قل هو الله را سه بار بخوانی مثل این است که قرآن را ختم کرده ای و چون بر من و پیامبران پیش از من صلوات فرستی، شفاعت کنندگان تو در روز قیامت خواهیم بود، و چون برای مومنین استغفار کنی، آنان همه از تو راضی خواهند شد، و چون بگویی: سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر حج و عمره ای را انجام داده ای. (بهجة/ ج1/ص 304؛ مفاتیح الجنان بخش باقیات الصالحات، باب ششم )

قبل از خواب چه اعمالى انجام دهیم که آرامش كامل داشته باشم؟

اعمال مستحب فراوان است، شما هر ذكر و دعایى را كه قبل از خواب انجام دهید نافع است چرا که تنها نام خداست که آرامبخش دلهاست اگر می توانید شب‏ها قبل از خواب، دو ركعت نماز و سوره «ملک» را بخوانید و «زیارت عاشورا» را زمزمه كنید در كسب آرامش موثر خواهد بود. در هر حال شما هر كار مستحبى را قبل از خواب انجام دهید در كسب آرامش موثر خواهد بود. از صلوات غافل نباشید كه حلّال مشكلات است؛ «دعاى فرج» را زمزمه كنید و در نهایت در رختخواب كارهاى روزتان را مرور نمایید. هركدام اشتباه بوده سعى كنید جبران كنید و به فكر آن باشید كه دیگر تكرار نشود و یا اگر قابل اصلاح است اصلاح كنید. خود را به ایزد منان سپرده و گونه خود را بر زمین بگذارید و بگوید «الهى لا تكلنى الى نفسى طرفة عین ابدا» ؛ خداوندا مرا لحظه ای(چشم بر هم زدنی) به خودم وامگذار.

دعا هنگام خواب:

1- گفتن سه بار تسبیحات اربعه.
2- سه بار خواندن سوره توحید.
3- چهارده بار صلولت به نیابت 14معصوم.
4- طلب مغفرت برای تمام مومنان و مردگان.
5- گقتن تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها).
6- خواندن آیت الكرسی، فلق، ناس و كافرون.

7- خواندن این دعا كه به منزله ی هزار نماز است: یَفْعَلُ اللهُ ما یشاءُ بِقُدْرَتِهِ وَ یَحْكُمُ ما یُریدُ بِعِزَّتِهِ.

فرآوری: زهرا اجلال

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منابع:

ثواب الاعمال ، ص 329

سایت اطلاع رسانی آیت الله میرزا جواد تبریزی ره

افکار نیوز