نزول وحى بر پیامبر، حقّ است

نزول آیات الهى بر پیامبر، بدون كم و كاست و براساس حقّ و حقیقت است. همچنین عمل ‏ها و عكس العمل ‏ها، پاداش‏ ها و كیفرهاى امّت‏ ها، مطابق یك سرى اصول و سنّت‏ هاى پایدار است.

خداوند، نه بر بندگان تكلیفِ فوق طاقت مى ‏كند و نه در كیفر و پاداش، شرایط و استعدادها و توان افراد را یكسان مى ‏بیند، كه این ها موجب ظلم مى ‏گردد.

ظلم را كسى روا مى ‏دارد كه یا كمبود داشته باشد و یا نتواند از راه حقّ به مقصود خود نایل شود و یا از بدى و زشتى ستم غافل باشد و بر خداوند سبحان هیچ یك از این موارد صادق نیست. خداوندى كه همه چیز از اوست و بازگشت همه چیز نیز به سوى اوست، چه نیازى به ظلم كردن دارد؟!

تِلْكَ آیَاتُ اللّهِ نَتْلُوهَا عَلَیْكَ بِالْحَقِّ وَمَا اللّهُ یُرِیدُ ظُلْمًا لِّلْعَالَمِینَ (آل عمران ـ 108) وَلِلّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ وَإِلَى اللّهِ تُرْجَعُ الأُمُورُ(آل عمران ـ 109)

اینها آیات خداوند است كه ما آن را به حقّ بر تو مى‏ خوانیم و خداوند هیچ ستمى را بر جهانیان نمى ‏خواهد.

و آنچه در آسمان ‏ها و آنچه در زمین است، از آن خداست و بازگشت همه امور تنها به سوى خداست.

تِلْكَ آیَاتُ اللّهِ نَتْلُوهَا عَلَیْكَ بِالْحَقِّ وَمَا اللّهُ یُرِیدُ ظُلْمًا لِّلْعَالَمِینَ:

این آیه اشاره به بحث ‏هاى مختلف گذشته درباره اتحاد و انفاق و ایمان و كفر و امر به معروف و نهى از منكر و نتائج و عواقب آنها كرده، مى‏ فرماید: اینها آیات خدا است كه به حق بر تو مى ‏خوانیم و آنچه بر اثر تخلف از این دستورات دامنگیر افراد مى‏ شود، نتیجه اعمال خود آنها است و خداوند به هیچ كس ستم نمى ‏كند، بلكه این آثار شوم همان است كه با دست خود براى خود فراهم ساختند.

وَلِلّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ وَإِلَى اللّهِ تُرْجَعُ الأُمُورُ:

این آیه در حقیقت مشتمل بر دو دلیل بر عدم صدور ظلم و ستم از ناحیه خدا است:

نخست اینكه خدایى كه مالك تمام هستى و موجودات این جهان مى‏باشد ظلم و ستم درباره او مفهومى ندارد، كسى تعدى به دیگرى مى‏ كند كه فاقد چیزى باشد كه دیگران دارند.

به علاوه ظلم و ستم درباره كسى مفهوم دارد كه ممكن است بدون جلب رضایت او كارى صورت گیرد اما آن كس كه تمام امور هستى از آغاز تا پایان به او باز مى‏ گردد و هیچ كس بدون اذن او نمى ‏تواند كارى انجام دهد ظلم و ستم از ناحیه او ممكن نیست.

نکات:

نزول آیات الهى بر پیامبر، بدون كم و كاست و بر اساس حقّ و حقیقت است. همچنین عمل‏ ها و عكس العمل‏ ها، پاداش ‏ها و كیفرهاى امّت‏ ها، مطابق یك سرى اصول و سنّت‏ هاى پایدار است.

خداوند، نه بر بندگان تكلیفِ فوق طاقت مى ‏كند و نه در كیفر و پاداش، شرایط و استعدادها و توان افراد را یكسان مى‏ بیند، كه اینها موجب ظلم مى‏ گردد.

ظلم را كسى روا مى ‏دارد كه یا كمبود داشته باشد و یا نتواند از راه حقّ به مقصود خود نایل شود و یا از بدى و زشتى ستم غافل باشد، و بر خداوند سبحان هیچ یك از این موارد صادق نیست.

خداوندى كه همه چیز از اوست و بازگشت همه چیز نیز به سوى اوست، چه نیازى به ظلم كردن دارد؟!

پاسخ یک اشکال:

فایده اینكه خدا به حضرت محمّد صلی الله علیه و آله خبر می دهد: این آیاتى كه براى تو تلاوت می كنیم بر حق است چیست؟ در صورتى كه آن بزرگوار به حق و صدق این گونه آیات علم الیقین داشت!

جواب این است كه گرچه دأب قرآن مجید تكرار این گونه آیات می باشد، ولى در عین حال مقصود اصلى حضرت محمّد صلی الله علیه و آله نیست. بلكه منظور آن افراد شكاكى است كه گمان می كردند و می كنند اینگونه آیات از طرف حضرت محمّد صلی الله علیه و آله است، نه از طرف خداوند متعال.

بحث لغوی:

1ـ لام كلمه (لِلَّهِ) براى اختصاص است و چون مشروط و مقید به زمانى نیست، پس مادامى كه دنیا بر سر پا باشد نمی توان احدى را براى هر نحوه ملك و مقامى مالك حقیقى شناخت. زیرا كسى مالك حقیقى و اصلى می باشد كه ملك و مقام خود را از دست ندهد.

بنابر این كلیه ملك و مقام‏ها موقت و مجازى می باشند شاید منظور از جمله: (وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ) این باشد كه جزاء و پاداش كلیه امور، چه در عالم دنیا و چه در عالم آخرت با خدا خواهد بود.

2ـ معناى جمله: (وَ مَا اللَّهُ یُرِیدُ ظُلْماً لِلْعالَمِینَ) این است كه خدای مهربان حتى اراده ظلم هم در حق جهانیان نمی كند، تا چه برسد در حق آنان ظلم و ستم نماید زیرا همان طور که اشاره کردیم كسى ظلم و ستم می نماید كه محتاج و جاهل باشد، در صورتى كه ذات مقدس پروردگار از این گونه احتمالات پاك و منزه مى ‏باشد و اوست که مالك موجودات و حاكم بر آنهاست، چه «كم بودى» دارد تا براى جبران آن ظلم كند؟ وانگهى: وقتى كه همه مال‏ او در قبضه حكومت اوست، رابطه‏اش با همه یكى است چرا بر یكى ظلم و بر دیگرى رحم كند؟!! پس این مردم هستند كه به خودشان ظلم مى‏ كنند.

پیام ‏های آیه:

1ـ نزول وحى بر پیامبر، حقّ است، نه ساخته‏ى ذهن و خیال او. «آیاتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَیْكَ بِالْحَقِّ»

2ـ روسفیدى و رو سیاهى در قیامت، بازتاب عقاید و افكار و اعمال خود انسان‏هاست، نه ظلم خداوند. «وَ مَا اللَّهُ یُرِیدُ ظُلْماً لِلْعالَمِینَ».

آمنه اسفندیاری                 

کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث

بخش قرآن تبیان                

منابع:

تفسیر آسان، ج 2

تفسیر نمونه، ج 3

تفسیر نور، ج 2

تفسیر احسن الحدیث، ج 2

مطالب مرتبط:

می خواهید از عذاب جهنم در امان باشید؟!

رمزی برای عاقبت بخیر شدن!

امر به معروف غیر از خشونت است

دانشمندان منحرف، سرچشمه ی فتنه اند!