سوره ی نساء - آیات 17 الی 23
اكنون توبه كردیم
یكى از صفاتِ خداوند مهربان، تواب است؛ یعنى كسى كه توبه‌ی گناهكاران را مىپذیرد و آنان را مىبخشد. اما توبه كردن شرایط دارد و هر توبهاى مورد پذیرش خداوند قرار نمىگیرد؛ بلكه خداوند كسانى را مىبخشد كه از روى نادانى مرتكب گناه مىشوند یا هوى و هوس بر نیروى عقل و ایمانشان مسلط مىشود و به محض این كه متوجه زشتىِ عمل خود مىشوند، به سوى نیكى بازمىگردند و توبه مىكنند. امام سجاد(ع) در دعاى ابوحمزه، با خداى خود چنین سخن مىگوید: خداى من، آنگاه كه تو را نافرمانى كردم و مرتكب گناه شدم، خداوندیت را انكار نكردم و فرمان تو را كوچك به حساب نیاوردم و مجازات تو را، كم اهمیت نگرفتم و نسبت به آن بىاعتنا نبودم. وعده‌ی مجازات تو را سبك ندانستم بلكه خطا و اشتباهى بود كه در برابر من قرار گرفت و نفسم فریبم داد و هوى و هوس بر من چیره شد...
خداوند توبه‌ی كسانى را كه در حال كفر از دنیا بروند یا هنگام مرگ توبه كنند نمىپذیرد و مىفرماید:
توبه، نزد خداوند فقط براى كسانى است كه از روى نادانى كار بدى انجام مىدهند و زود توبه مىكنند. خداوند توبه اینان را مىپذیرد و خدا داناى حكیم است.
و براى كسانى كه كارهاى زشت مىكنند تا هنگامى كه مرگ هر یك از آنان فرا رسد، مىگوید اكنون توبه كردم، و براى كسانى كه در حال كفر از دنیا مىروند، توبهاى نیست. براى آنان عذابى دردناك آماده كردهایم.
آیات 17 و 18
حقوق زنان
پیش از اسلام، آداب و رسوم ظالمانهاى در مورد زنان وجود داشت كه ما به ذكر چند نمونه از آنها مىپردازیم:
وقتى مردى از دنیا مىرفت، همسرش نیز همراه اموالش، به وارث مىرسید. وارث حق داشت زن را براى خود بردارد یا او را به همسرىِ شخص دیگرى درآورد.
مردان با زنان ثروتمندى ازدواج مىكردند كه علاقهاى به آنان نداشتند. آنان این زنان را به حال خود مىگذاشتند؛ نه طلاقشان مىدادند و نه اعتنایى به ایشان داشتند فقط به این امید بودند كه زن بمیرد و اموالش به آنان برسد.
زنان را تحت فشار قرار مىدادند و آنقدر آنان را آزار و اذیت مىكردند تا مهر خود را ببخشند و طلاق بگیرند.
هر گاه مىخواستند همسر خود را طلاق بدهند و با زن دیگرى ازدواج كنند، به او تهمت مىزدند و به او سختگیرى مىكردند تا مهرش را كه قبلاً گرفته بود، پس بدهد و طلاق بگیرد. آن وقت مهریه را به زن دیگرى مىدادند و با او ازدواج مىكردند.
خداوند مهربان به مردان نه تنها در آن زمان بلكه براى همیشه هشدار مىدهد و آنان را به رعایت حقوق زنان سفارش مىفرماید:
اى كسانى كه ایمان آوردهاید، بر شما حلال نیست كه زنان را بر خلاف میلشان به ارث ببرید و آنان را تحت فشار قرار ندهید تا مقدارى از آنچه را كه به ایشان دادهاید پس بگیرید، مگر آن كه عملِ زشت آشكارى انجام دهند. و با آنان به خوبى رفتار كنید و اگر از آنان خوشتان نمىآید، پس چه بسا چیزى را دوست ندارید و خدا در آن خوبىِ فراوانی قرار داده است.
و اگر خواستید همسرى به جاى همسرى دیگر بگیرید و به یكى از آنان، مال فراوانى داده بودید، چیزى از آن را پس نگیرید.
آیا مىخواهید به وسیله بهتان و گناه آشكار، آن را پس بگیرید؟ و چگونه آن را پس مىگیرید در حالى كه هر یك از شما از دیگرى بهرهمند شده است و آنان از شما پیمانى استوار گرفتهاند؟
آیات 19 الى 21
با آنان ازدواج نكنید
در زمان جاهلیت، رسم بود كه هرگاه مردى از دنیا مىرفت و همسرش، نامادرىِ فرزندانش بود، فرزندش حق داشت با نامادرى خود ازدواج كند یا او را به همسرى شخص دیگرى درآورد. پس از اسلام، وقتى یكى از انصار به نام «ابوقیس» از دنیا رفت، فرزندش به نامادرىِ خود پیشنهاد ازدواج كرد. آن زن گفت: من تو را فرزند خود مىدانم و چنین كارى شایسته نیست و موضوع را به پیامبر اكرم(ص) عرض كرد. پیامبر اكرم(ص) در پاسخ او این فرمان خداوند را بیان فرمود:
و با زنانى كه پدرانتان با آنان ازدواج كردهاند، ازدواج نكنید مگر آن كه در گذشته انجام شده است؛ به راستى این كارى زشت و تنفرآور است و روش بدى است.
آیه‌ی 22
ازدواج با آنان حرام است
همسر) و همسرِ پسر.
خداوند مهربان، زنان محرم را این گونه معرفى مىفرماید:
بر شما حرام شده است: مادرانتان و دخترانتان و خواهرانتان و عمههایتان و خالههایتان و دختران برادر و دختران خواهر و مادرهایتان كه به شما شیر دادهاند و خواهرانِ شیرى شما و مادرانِ زنانتان و دخترانِ همسرانتان كه در كنار شما پرورش یافتهاند و با آن همسران، همبستر شدهاید؛ پس اگر با آنان آمیزش نداشتهاید بر شما گناهى نیست. و زنانِ پسرانتان كه از نسل شما هستند و جمع دو خواهر با همدیگر، مگر آنچه در گذشته انجام شده؛ به راستى خداوند آمرزنده‌ی مهربان است.
آیه‌ی 23
آشنایی با قرآن کریم برای نوجوانان
سوره ی نساء
