آلوده ترین میکروب هستی!
تلخیصی از درس اخلاق آیت الله مظاهری
پستتر از هر حیوان درندهای و پستتر از هر میکروبی و پستتر از همه میکروبها انسانی است که عقل دارد و تعقّل ندارد و فکر دارد و تفکّر ندارد. یعنی میتواند به مقام آدمیّت برسد، اما نرسد.
یک سو، انسان موجودى است كه خداى متعال چنان استعدادى در او نهاده است كه مىتواند خلعت «خلافت اللّهى» بر تن نموده و مسجود و مخدوم ملایكه شود.(بقره ، 30 ـ 34)
از سوى دیگر، همین انسانى كه مدال «احسن تقویم» را از خالق هستى دریافت كرده، گاه آنچنان سقوط مىكند كه به پستترین مراتب هستى فرو مىغلطد. در این هنگام تا بدان حد فرومایه و بىمقدار مىگردد كه همسنگ چهارپایان و بلكه فروتر از آنها قرار مىگیرد و به چنان فلاكتى گرفتار مىآید كه رتبهاى بالاتر از «شر الدواب(انفال (8)، 22 و 55): بدترین جنبندگان» نمىتوان برایش در نظر گرفت.
پستتر از هر حیوان درندهای و پستتر از هر میکروبی و پستتر از همه میکروبها انسانی است که عقل دارد و تعقّل ندارد و فکر دارد و تفکّر ندارد. یعنی میتواند به مقام آدمیّت برسد، اما نرسد. لذا خدا او را رها نکرده و برای او پیامبر درون و پیامبر برون فرستاده است. خدا مثل قرآن را برای او نازل کرده است و یک کتاب اخلاق است.
مثل پیامبر را فرستاده با آن همه زحمتها و مشقّتها و با آن همه دلسوزیها برای اینکه دست ما را بگیرد و از این درنده خوئی و از اینکه پستتر از هر میکروبی است، برسد به جایی که یک انسان کامل شود؛ به این تهذیب نفس میگویند. یعنی اگر بگویند برای چه خلق شدی، باید بگوییم برای اینکه ما به این دنیا بیاییم با زحمت و خون جگر بتوانیم درخت رذالت را از دل بکنیم و درخت فضیلت به جای آن غرس کنیم و بارور کنیم و میوه دار کنیم و از میوه آن هم خود استفاده کنیم و هم دیگران که قرآن به آن میگوید شجره طیّبه، و ما یک مصداق شجره طیّبه شویم. یک عمر خون جگر میخواهد، اما معلوم است که به جای بالا میرسد.
عواملی که انسان را پست می کند
شهوت جنسی از رذالتهای بالاست. بیغیرتیها و بی عفتیها از همین جا سرچشمه میگیرد و میرسد به جایی که مرد غیرت ندارد، بلکه حاضر است که زن او هم نانجیب شود برای اینکه بتواند ارضای شهوت کند. عفّت چیز بالایی برای خانم است و اگر خانم این عفّت را نداشته باشد، حاضر است خود را بفروشد و ضربه به عفّت خود بزند.
همه اینها از شهوت جنسی سرچشمه میگیرد، اما اگر بتوانیم این شهوت جنسی را زیر نظر عقل ببریم و به عبارت دیگر تبدیل کنیم به عفت در خانمها و غیرت در مردها، آنگاه ارزش آن خیلی زیاد است. یک مرد باغیرت و بی غیرت را که مقایسه کنید، مرد بی غیرت پستتر از هر میکروب و درندهای است و مرد با غیرت بالاتر از ملک مقرّب خداست.
ارزش یک زن با عفّت به اندازهای است که تشرّف پیدا کرد خدمت آقا امام زمان«ارواحنافداه» و آقا امام زمان گفتند آمدهام نماز این خانم را بخوانم، برای اینکه این خانم یک زن باعفّتی بود.
و اگر کار نکند و اگر کم کم این بیعفّتی قوی شود، آنگاه میرسد به آنجا که از هر حیوانی پستتر میشود. میرسد به آنجا که ضررش از هر میکروب سرطانی برای جوانها بیشتر میشود. به این تهذیب نفس میگویند، و ما به این دنیا آمدهایم برای اینکه این صورت حیوانیّت و درندگی را به مرور زمان پشت سر بگذاریم و روی آن کار کنیم.
قرآن و اسلام اصرار دارد که آقا و خانم! من نمیگویم غریزه را بکش، زیرا انسان هم باید به فکر دنیا و هم به فکر آخرتش باشد و غرایزش را ارضا کند، اما از راهش باشد. غریزه حبّ به مال را ارضا کند از راه تلاش و کوشش. غریزه جنسی را ارضا کند، البته زن از شوهر و شوهر از زن. و سایر غرایز هم باید ارضا شود، اما زیر نظر عقل و زیر نظر روح و زیر نظر پیامبرهای برون باشد و همه پیامبرها و مخصوصاً اسلام عزیز و مخصوصاً پیغمبر اکرم برای همین آمده که صفات رذیله را ببرد و به جای آن فضائل غرس کند و بارور کند و میوه دار کند و ارزش میوهاش از دنیا و آنچه در دنیاست، بیشتر است.
یک انسان کامل چقدر ارزش دارد؟!
قرآن میفرماید: ارزش یک انسان کامل به همه دنیاست. یک آیه در قرآن هست که میفرماید: «مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعاً وَ مَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعاً» ؛(المائدة، 32) « هر كس كسى را- جز به قصاص قتل، یا [به كیفر] فسادى در زمین- بكشد، چنان است كه گویى همه مردم را كشته باشد. و هر كس كسى را زنده بدارد، چنان است كه گویى تمام مردم را زنده داشته است.»
قرآن میفرماید: تک تک آنها به اندازه همه انسانها در پیش من ارزش دارند. امام باقر«سلاماللهعلیه» نیز یک معنا برای این آیه کرده است و میفرماید: معنایش اینست که اگر کسی شخصی را منحرف کند، مثل اینست که جهان را کشته باشد و اگر کسی بتواند یک بچه مسلمان تحویل جامعه دهد، مثل این است که جهان را زنده کرده باشد. [ر.ک: الکافی، ج 2، ص 211]
این انسان اگر از مقام صبعیّت و درندگی بیرون نیاید، هیچ ارزش ندارد از نظر قرآن و از نظر خدا و همین است که به جهنّم میرود. ارزش آن هیزم جهنّم است و اصلا ارزش ندارد، لذا جهنّمی میشود. اما اگر خود را بسازد و اگر به راستی از این درندگی بیرون آید، در اوّل این بود که: «إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُکْمُ الَّذِینَ لاَ یَعْقِلُونَ»، پستتر از هر میکروب و سرطان و هر درنده و هر مار و عقربی این انسان بود، اما وقتی به یک انسان واقعی مبدّل شد، یعنی درخت رذالت را کند و درخت فضیلت به جای آن کاشت و آبیاری کرد و مواظبت کرد و میوه دار کرد، آنگاه ارزش آن از ملک مقرّب و از کعبه بالاتر است.
من از همه و مخصوصاً جوانها تقاضا دارم در 24 ساعت لاأقل یک ساعت راجع به تهذیب نفس و راجع به هدف از خلقت انسان کار کنید.
فرآوری: محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع:
سایت آیت الله مظاهری
سایت آیت الله مصباح یزدی