همه پیامبران زنده می شوند؟

یکی از دلایلی که در زمینه اصل رجعت وجود دارد و از مسلمات اعتقادات شیعه هم هست آیات قرآن است که در ذیل این آیات، روایات فراوانی آیات را به رجعت تأویل یا تفسیر کرده اند.

آیات 82 تا 85 سوره نحل و آیات 55 و 56 و73 و 259و 243 بقره و آیه 110 مائده و همچنین داستان اصحاب کهف در سوره کهف و آیات فراوان دیگری بر اصل رجعت دلالت دارد. در این زمینه آیات، فراوان است که در حد توان این نوشتار به آن اشاره می کنیم.

رجعت در قرآن

رجعت یکی از مصادیق آیه "إن الذی فرض علیک القرآن لرادک الی معاد" است و مصداق دیگر هم این است که ای پیغمبر غصه نخور ما تو را دوباره به مکه برمی گردانیم چنان که همین طور هم شد و پیغمبر دوباره به مکه برگشت.

ممکن است آیه مصادیق دیگری هم داشته باشد. بنابراین اگر آیه ای را می خوانیم و به دنبالش روایتی را مبنی بر اینکه مراد از این آیه رجعت است در واقع عمدتاً از باب جری و تطبیق و مصداق است.

آیه دیگری که در روایات، فراوان از آن به رجعت تاویل شده و گفته شده که مراد رجعت است این آیه است که می فرماید: "ما از پیامبران میثاق گرفتیم که شما را یاری کنند".

مصداق از یاری شونده امام علی(علیه السلام) است. آیه با صراحت می فرماید که ما از همه پیامبران میثاق گرفتیم وقتی که پیغمبر اسلام آمد به او ایمان بیاورند و به مردم گوشزد بکنند و این دین را یاری کنند. در روایات آمده مراد از یاری پیامبران، یاری امام علی(علیه السلام) در دوران رجعت است. روایات فراوانی وارد شده که این نصرت و پیروزی، در رجعت خواهد بود.

امام صادق(علیه السلام) درباره این آیه فرمود: خداوند هیچ پیغمبری از زمان آدم تا آخر پیامبران نفرستاد مگر اینکه به دنیا بر می گردند و امام علی(علیه السلام) را نصرت و یاری می کنند و این مطلب مصداق همین آیه کریمه است.

آیه دیگری که بر رجعت دلالت دارد "و إذا وقع القول علیهم أخرجنا لهم دابة من الارض تکلمهم أنّ الناس کانوا بایاتنا یوقنون" وقتی که قول خداوند متعال بر انسان هایی که آیات الهی را قبول نمی کنند واقع بشود خداوند جنبنده ای را از زمین خارج می کند که با مردم سخن می گوید و کسانی که یقین به آیات الهی نداشتند با این حادثه مشکلشان حل می شود.

در روایات فراوانی نقل شده منظور از "دابة من الارض" امام علی(علیه السلام) است که قبل از قیامت، خداوند متعال او را خارج می کند در حالی که عصای موسی و خاتم سلیمان پیغمبر همراه اوست و مومن و کافر را از هم جدا می کند و هر کدام مشخص می شوند. این قضیه در واقع آیه ای از آیات الهی است که دین خدا را برای مردم بازگو می فرماید.

در تفسیر قمی امام صادق(علیه السلام) فرمود: پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) امام علی(علیه السلام) را در مسجد دید که ریگ های مسجد را جمع کرده و سرش را روی آن ریگ ها گذاشته و خوابیده است. پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) او را حرکت داد و به او فرمود: بلند شو ای دابة الله (جنبنده) یکی از اصحاب که آنجا بود گفت: یا رسول الله آیا بعضی از ما می تواند بعضی دیگر را با این اسم صدا بزند؟ حضرت فرمود: نه، به خدا قسم هیچ کس شایستگی این اسم را ندارد جز علی بن ابیطالب که می تواند به این اسم نامیده شود.

سپس پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) به امام علی(علیه السلام) فرمود: یا علی وقتی که آخرالزمان بشود خداوند تو را در بهترین صورت ها خارج می کند و همراه تو عصایی است که با آن عصا دشمنانت را می زنی و ....

قرآن می فرماید "و یوم نحشر من کل أمة فوجاً ممّن یکذب ءایاتنا" روزی که ما از هر امتی گروهی را محشور می کنیم به خاطر اینکه آیات الهی را تکذیب می کردند. این آیه قطعاً حشر قیامت نخواهد بود چون در قیامت خداوند متعال از هر امتی گروهی را محشور نمی کند بلکه همه امت ها را محشور می کند.

آیه دیگری از قرآن می فرماید "و حشرناهم فلم نغادر منهم أحدا" روز قیامت که می شود اینها را محشور می کنیم و هیچ کس را باقی نمی گذاریم. پس در قیامت کبری همه مردم محشور می شوند اما آیاتی از قرآن دلالت بر این دارند که قبل از قیامت کبری افراد برگزیده ای از هر امت محشور می شوند. قاعدتاً این حشر که از هر امتی گروهی محشور می شوند، نمی تواند حشر قیامت باشد و شاهد خوبی است چنان که در روایات هم فراوان به آن اشاره شده.

از امام صادق(علیه السلام) در تفسیر آیه اول نقل شده که پرسیدند: مردم در این باره چه می گویند؟ به عرض حضرت رساندند که می گویند قیامت است. حضرت فرمود "أیحشر الله یوم القیامة من کل امة فوجاً و یترک الباقین" خداوند متعال از هر امتی گروهی را روز قیامت محشور می کند و بقیه را رها می کند و محشور نمی کند؟ سپس فرمود نه، این گروه ها در رجعت محشور می شوند. اما آیه ای که مربوط به قیامت است آیه "و حشرناهم فلم نغادر منهم أحداً" است که خداوند می فرماید ما همه اینها را محشور کردیم و هیچ کس را باقی نگذاشتیم که محشور نکرده باشیم.

امام صادق(علیه السلام) فرمود: مراد از این روز، روز رجعت است و گرنه در قیامت همه مردم محشور می شوند. تفسیر امام صادق(علیه السلام) در ذیل آیه کاملاً همان برداشتی را می رساند که گفته شد. پس آیه اول دلالت بر رجعت و آیه دوم دلالت بر قیامت دارد.

خلاصه سخن

رجعت یکی از قطعی ترین باورهای شیعه است که در قرآن آیات فراوانی آن را بیان کرده است و ائمه معصومین(علیهم السلام) نیز آن را به طور کامل شرح داده اند. برای اطلاعات بیشتر می توان به تفاسیر مراجعه کرد.

بازآوری: دکتر جعفری     

بخش اعتقادات شیعه تبیان

منبع: پاسخ به سوالات اعتقادی استاد محمدی، موجود در سایت رادیو معارف

مطالب مرتبط:

تفاوت رجعت با قیامت!

چه افرادی رجعت می‌کنند؟!

معنای رجعت در امت اسلام