با این کار عبادتتان را تباه نکنید!

آیا تا به حال این موارد را از بعضی افراد شنیده اید؟ تازه ازدواج کرده ام، اما گاهی اوقات نسبت به همسرم بسیار حساسم و او هم مرا بد دل و بدبین می داند؛ ما مشكل خاصی نداریم فقط گاهی اوقات در مورد مسائل حجاب و رفتار با نامحرم دچار مشكل می شویم.

در ابتدا باید گفت: از جمله مهم ترین فضائلی که در رشد و تکامل انسان و نیز در وحدت و تکامل خانواده نقش بسزائی دارد، حسن ظن می باشد. ارزش این فضیلت وقتی معلوم می ‌شود كه بدانیم امید و نشاط در زندگی و خانواده در سایه آن حاصل می‌شود. پیشوایان دین این موضوع را در روایات خود تأكید كرده‌اند و بزرگان و فقها نیز بابی مستقل برای آن گشوده اند. در مقابل، اسلام به طور صریح با مسئله بدبینی و بدگمانی مبارزه می کند و مسلمانان را از این بیماری خطرناک برحذر داشته و به حسن ظن رهنمون می ‌سازد. قرآن کریم و احادیث معصومین(علیهم السلام) کاملا روشنگر این مطلب می باشند که بدبینی و سوء ظن در میان مسلمانان امری مذموم و حسن ظن که نقطه مقابل آن است امری نیکو و مورد تایید و تاکید است.

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

"خوش گمانی از برترین سجایای اخلاقی و بهترین عطایاست."

و نیز فرمودند:

"برترین پارسایی خوش گمانی است."

برای رهایی از احساسی كه نسبت به همسر خود یافته اید، شایسته است برخی از تبعات بدبینی را به خاطر داشته باشید:

1. گوشه ‏گیر شدن شخص بدگمان؛ در روایتی از حضرت علی (علیه السلام) می‏خوانیم: كسی كه به مردم گمان خوبی ندارد و نسبت به آنان خوش‏گمان نمی‏باشد، از تمام مردم وحشت می‏كند.

3. از نظر معنوی نیز بدگمانی، عبادت را تباه می‏سازد و اثر آن را از بین می‏برد. امام علی(علیه السلام)می‏فرماید: از بدگمانی بپرهیز، چون اثر عبادت را از بین می‏برد و گناه انسان را بزرگ می‏كند. ایمان با بدگمانی جمع نمی‏شود. گمان بد نسبت به انسان نیكوكار، بدترین گناه و زشت‏ترین ظلم است.

راهكارهای رهایی از بدبینی

طبیعی است که به دست آوردن هر چیزی در گرو شرایطی است و برای دستیابی به آن باید از راه های ویژه‌اش وارد شد. در اینجا بعضی از راه های دستیابی به حسن ظن معرفی می شود:

الف) پرستش نیکو: خداوند را به خوبی پرستیدن، راهی برای به دست آوردن حسن ظن است که انسان نیکو پرست را دارای گمان و پندار نیک می گرداند. شاید با تاثیر حسن بندگی است که امام علی(علیه السلام) می فرماید:

"هر کس عبادتش نیکو باشد گمان و پندارش نیکو می شود."

ب) ترتیب اثر ندادن به سوء ظن(بی اعتنایی): در حوزه اخلاق و معاشرت، اصل اولی بر حسن ظن است مگر آن که خلاف آن ثابت شود و راز این استثناء آن است که نهاد جامعه و نهادهای اجتماعی بدون پایبندی و کاربرد این اصل، استوار و پابرجا نمی باشند.

ج) پرهیز از پیش داوری: اگر انسان بتواند از پیش داوری پرهیز کند و منتظر بماند تا با گذر زمان به حقایق برسد، می تواند زمینه ایجاد حسن ظن را در خود به وجود آورد و به مرور زمان به آن دست یابد.

د) توجه به حضور خدا در هستی(خداوند را حاضر و ناظر دیدن): قرآن کریم می فرماید:

"هر کجا باشید او با شماست." ؛ "پس به هر سو رو کنید، آنجا روی(به) خداست."؛ "خدا از آنچه می کنید، غافل نیست."

اگر انسان ها از باورهای توحیدی و ارزش های خدا محورانه آگاه باشند، در این صورت هنجار شکنی و بزهکاری به کمترین اندازه خود فرو می کاهد و انسان مزه شیرین حسن ظن را از محصول آن می چشد.

ه) نیک انگاری: امام علی(علیه السلام) می فرماید:

"گمان و انگاره ات از گفتار و کردار برادر مومنت، نیکوترین گونه آن باشد مگر آن که دریابی که وی از سر علم و آگاهی آن کار را انجام داده است."

فرآوری: فاطمه زین الدینی

بخش نهج البلاغه تبیان   

منابع:

نقطه‏ های آغاز در اخلاق اسلامی، آیت ‏الله مهدوی كنی.

نسبت به همسرم بسیار حساسم نویسنده: رضا وظیفه مند

حسن ظن نویسنده: محسن بدر الدین

مطالب مرتبط:

به خدا حسن ظن داشته باشیم!

نتیجه داشتن حُسن ظن! 

معیار حسن ظن و سوء ظن