روایت یک نویسنده از جایزه جلال
ابوتراب خسروی برنده جایزه جلال آل‌احمد می‌گوید اعتبار جوایز ادبی بیشتر از آن که به میزان مبلغ جایزه باشد، به نوع رویکرد و هیات داورانی است که جایزه را داوری می‌کنند.
ابوتراب خسروی امسال توانست با رمان «ملکان عذاب» در بخش بهترین رمان به طور مشترک، در جایزه ادبی جلال آل‌احمد برگزیده شود. اتفاقی که می‌تواند باعث امیدواری شود تا از این پس جوایز دولتی بعد از یک دوره فترت 8 ساله، دوباره برندگان خود را علاوه بر بخش دولتی، از میان نویسندگان مستقل نیز انتخاب می‌کند.
درباره این اتفاق با ابوتراب خسروی گفت‌وگویی انجام شده است:
آقای خسروی وقتی خبر شدید که جایزه جلال را به دست آورده‌اید، چه احساسی داشتید؟
طبعا هر آدمی از تشویق شدن خوشحال می‌شود. من هم از این قاعده مستثنی نیستم. بهرحال این که کتاب دیده شده و به آن اهمیت داده‌اند اتفاق خوبی است. کتابی که آخرین بخش از یک سه گانه ادبی است و به نوعی آخرین تکه پازلی است که قبلا در دو رمان «اسفار کاتبان» و «رود راوی» است.
سکه‌ها را گرفتید؟
نه هنوز. راستش گفتند خطرناک است اگر آن تعداد سکه را دست‌تان بدهیم تا با خودتان ببرید. در نتیجه قرار شد مبلغ سکه‌ها را به حساب شخصی‌مان بریزند.
امسال سکه‌های جایزه جلال حاشیه‌های زیادی داشت. نخست اعلام شد که تعداد سکه‌ها کم می‌شود و بعد شهرداری گفت که باقی مانده سکه‌ها را تقبل می‌کند. عده‌ای وقتی خبر کم شدن تعداد سکه‌ها اعلام شد، معتقد بودند که جایزه جلال جزو معدود جوایز ادبی بود که از نظر مالی با جایزه‌های مهم ادبی در سایر نقاط جهان برابری می‌کرد و این، از اعتبار جایزه جلال خواهد کاست. به نظرتان اعتبار یک جایزه از چه مولفه‌ای حاصل می‌شود؟
به هر حال هر جایزه‌ای ممکن است دچار افت و خیزهایی شود هر چند به نظرم اعتبار جوایز بیشتر از آن که میزان مبلغ جایزه بیاید از هیات داوران و ترکیبی است که کتاب‌ها را انتخاب می‌کند. اما در هر صورت با توجه به شرایط اقتصادی موجود، می‌توان درک کرد که چرا برگزار کنندگان چنین تصمیمی گرفته بودند.
همیشه در مورد میزان اعتبار جوایز ادبی حرف و حدیث بسیار است. در گذشته جوایز ادبی خصوصی برگزار می‌شد که بعضی‌های‌شان اگرچه از نظر مالی، جوایز چشمگیری نداشتند اما به برگزیدگان خود نوعی اعتبار می‌بخشیدند و یا روی فروش آن‌ها تاثیر می‌گذاشتند. برعکس جوایز دولتی همیشه با انتقادات فراوانی روبرو بودند. مثلا این که اصلا آثار تولید شده در حوزه ادبیات مستقل را نمی‌بیند یا انتخاب‌ها خیلی گزینشی و از پیش تعیین شده است. اما امسال جایزه جلال با انتخاب اثر شما، انگار مسیر تازه‌ای را برای ادامه دادن انتخاب کرده است.
بله، این حرف‌ها همیشه مطرح بوده است اما نکته این جاست که هر جایزه‌ای می‌تواند باعث دیده شدن یک اثر شود. مهم این است. جوایز دولتی در سال‌های گذشته همیشه با این ابهام روبرو بودند که چرا برگزیدگان خود را از قشری خاص انتخاب می‌کند. از طرف دیگر جوایز خصوصی نیز با مشکلات بسیاری روبرو بوده و البته بعضی از آن‌ها هم از اتهام باندبازی و ... مبرا نبودند. در هر صورت همان طور که گفتم هر جایزه ادبی می‌تواند باعث شود که مخاطبان جدیدی برای کتاب پیدا شود، و این نکته ارزشمندی است.
این روزها مشغول نوشتن رمان جدیدی نیستید؟
من همیشه مشغول نوشتن هستم. این، امری اجتناب‌ناپذیر است اما بین نوشتن متن با خلق کردن داستان فرق و فاصله‌ای هست. هر متنی که به مرحله نوشتن می‌رسد لزوما یک داستان یا اثر ادبی نیست. باید آن قدر تراش بخورد و صیقل بیاید تا به یک اثر ناب ادبی تبدیل شود. من هم این روزها مشغول نوشتن یک رمان تازه هستم اما هنوز تا رمان شدن فاصله زیادی دارد.
**
«آواز پر جبرئیل» جدیدترین کتاب ابوتراب خسروی چندی پیش توسط نشر گمان منتشر شد که عنوان کتاب و داستان‌های عقل سرخ و لغت موران تداعی‌گر آثار شیخ شهاب‌الدین سهروردی است. خسروی سال گذشته رمان «ملکان عذاب» را توسط نشر ثالث منتشر کرده بود.رمان «رود راوی» او در سال 82 برنده چهارمین دوره جایزه گلشیری شد و مجموعه داستان «ویران» نیز برنده یازدهمین دوره همین جایزه در سال 88. اغلب آثار خسروی بارها تجدید چاپ شده‌اند، بارها مورد نقد و بررسی قرار گرفته‌اند اما خودش معتقد است برای مخاطب عام نمی‌نویسد، چرا که مطالعه آثارش نیاز به پیش زمینه‌ای در شناخت ادبیات داستانی دارد.
منابع:
خبرآنلاین/ گفت و گو از: مهری سادات صفوی
روزنامه ایران
