خاصیت بازگشتی آسمان - جلسه دوم

 

هدف:

آشنایی با معنای کلید واژه «رجع»

 

مقدمه:

در طرح درس قبلی با آیه مورد نظر و معنای آن آشنا شدید. در این طرح درس یک گام جلوتر می رویم و سعی می کنیم خودمان را برای فهم بیشتری از آیه مجهز کنیم.

در همین راستا آگاهی از معنای واژگان اولین و مهم ترین گام در فهم معنای آیه است. یعنی بدون فهمیدن معنای لغات موجود در آیه فهم دقیق غیر ممکن است. نکته ای که باید این جا در نظر داشته باشیم این است که کلمات عربی مثل کلمات فارسی در طول زمان تفاوت معنایی پیدا کرده اند. برای مثال در زبان فارسی معنای کلمه «شوخ» از «چرک» و «کثیفی» به معنای «مزاح کردن» تغییر پیدا کرده است.

کاری که هر شخصی در ترجمه و تفسیر قرآن باید انجام بدهد این است که با بررسی دقیق کلمات، معنایی که در عصر نزول برای مخاطبین قرآن قابل فهم بوده را مورد توجه قرار بدهد و بر اساس آن، آیه را معنا کند. البته از قرون ابتدایی نزول قرآن، تلاش هایی برای جمع آوری معنای کلمات قرآنی در یک مجموعه واحد، صورت گرفته است که اولین و مهم ترین این تلاش ها توسط شخصی به نام «ابن فارس» در کتاب «مقایس اللغه» می باشد.

بعد از ابن فارس هم لغت نامه های دیگری نوشته شده که مهم ترین آن ها عبارتند از: «العین» نوشته خلیل بن احمد فراهیدی، «مجمع البحرین» نوشته فخرالدین طریحی، «مفردات» نوشته راغب اصفهانی، «لسان العرب» نوشته ابن منظور و «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم» نوشته حسن مصطفوی.

این کتاب ها به زبان عربی نوشته شده که البته بعضی از آن ها به فارسی ترجمه شده اند. در این کتاب ها سعی شده با توجه به کاربردهای مختلف قرآنی و اشعار و ضرب المثل های عربی، معنای کلمات را بیان کنند.

 

گام1:

با مراجعه به کتب لغت موجود در نرم افزار، تلاش کنید معنای اصلی ریشه «ر، ج، ع» را بیابید.

کتب لغت پیشنهادی:

قاموس قرآن، ترجمه ی المفردات فی غریب القرآن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم

 

 

گام2:

ریشه ی رجع درآیات دیگر قرآن نیز به کار رفته است. جستجوی این کاربرد ها و آشنایی با معانی آنها کمک خواهد کرد با مفهوم این ریشه، بیش از پیش آشنا گردیم. از همین رو در این گام تلاش کنید با استفاده از قابلیت جستجوی نرم افزار جامع التفاسیر، مشتقات مختلف ریشه «ر، ج، ع» را در آیات قرآن کریم یافته و تعدادی از آنها را در جدولی مشابه جدول زیر ساماندهی کنید:

 

شما عزیزان می توانید برای انجام این پروژه به طرح درس های ذیل مراجعه فرمایید:
خاصیت بازگشتی آسمان - جلسه اول
خاصیت بازگشتی آسمان - جلسه دوم
خاصیت بازگشتی آسمان - جلسه سوم
خاصیت بازگشتی آسمان - جلسه چهارم
خاصیت بازگشتی آسمان - جلسه پنجم
خاصیت بازگشتی آسمان - بخش علمی

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: بهاره مظاهری
تنظیم: یگانه داودی