راز موفقیت علیخانی و حسنی

هر جامعه ای برای آگاه ساختن شهروندان خود از راهکارهای متفاوتی بهره می گیرد. راه های این آگاهی بخشی در جوامع مختلف متفاوت است؛ اما یکی از مواردی که در تمام جوامع مشترک است بهره گیری از رسانه های گروهی است. امروزه رسانه جمعی به عنوان یکی از تأثیر گذارترین وسایل ارتباط جمعی ابزاری است در دست جوامع تا از آن برای رسیدن به اهداف و نظرات خود استفاده کنند.

از میان وسایل ارتباط جمعی تلویزیون به عنوان رسانه ای که به نوعی در دسترس همه ی افراد می باشد نقش متفاوتی را در امر آگاهی بخشی و اطلاع رسانی ایفا می کند.

یکی از برنامه هایی که در سال های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته برنامه های گفتگو محور می باشد. این برنامه ها با محوریت قرار دادن گفتگو و تبادل نظر بین افراد هدف خود را دنبال می کنند و از این راه پیام خود را به مخاطب می رسانند.

گفتگو به عنوان بستر مناسبی که از دیرباز مورد استفاده فلاسفه یونان، مسلمانان و بسیاری از بزرگان بوده در جهت انتقال مفاهیم مختلف می تواند با جهت دهی مناسب منجر به تغییرات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ... شود.

گفتگوی تلویزیونی معمولا یک گفتگوی نوشته نشده است که به صورت زنده اجرا می شود و بنا به موضوع و مهمان برنامه جلو می رود، اما نباید فراموش کرد آنچه که در دیده شدن این گونه از برنامه ها نقش پر رنگی دارد، سبک برنامه و نوع اجرای مجری یا گرداننده ی برنامه می باشد.

تلویزیون به عنوان یک رسانه جمعی از شیوه های متفاوتی در امر برنامه سازی برای رسیدن به اهداف خود بهره می گیرد.  رفتن به سمت فضای گفتگو و تبادل نظر شیوه ای است که امروزه به عنوان یکی از روش های برنامه سازی موفق می تواند رسانه تلویزیون را در رسیدن به اهداف خود کمک کند. عموما برنامه هایی که با محوریت گفتگو شکل می گیرند از جذابیت بالایی برخوردار هستند. البته برای رسیدن به این جذابیت ویژگی هایی لازم است که یک برنامه بسته به نوع موضوع ارائه داده شده باید آنها را داشته باشد. یک گفتگو همانطور که می تواند جذاب باشد، بدون رعایت قواعد برنامه های گفتگو محور می تواند به برنامه ای خسته کننده و فاقد جذابیت تبدیل شود.

اگر بخواهیم ویژگی های موفقیت در یک گفتگو را بیان کنیم در قدم اول، انتخاب موضوعی است که قابلیت بحث و گفتگو را داشته باشد و مخاطب را برای دیدن برنامه ترغیب کند. دوم انتخاب مجری است که به عنوان نقطه ی کلیدی برنامه برای مخاطب شناخته می شود و باید توانایی های لازم دربرخورد با مهمان برنامه را داشته باشد و در مواجهه با یک اتفاق غیرمنتظره بتواند برنامه را ادامه دهد به عنوان مثال: با روبه رو شدن با یک سوال غیر منتظره از سوی مهمان برنامه دچار سردرگمی نشود و بتواند بحث را ادامه دهد و جلو ببرد.

مجری علاوه بر مواردی که ذکر شد ویژگی های دیگری را هم لازم است داشته باشد مانند: ظاهری آراسته و مرتب، قدرت و نوع بیان خوب، اطلاعات بالا چه در زمینه ی موضوع مورد گفتگو و چه در رابطه با اطلاعات عمومی، تسلط کامل به برنامه به صورتی که فضای برنامه را در اختیار داشته باشد و بارعایت ادب و احترام  و حفظ جذابیت برنامه از به بیراهه کشیده شدن فضای گفتگو جلوگیری کند و...

برنامه های گفتگو محور که اغلب به طور زنده پخش می شوند اگر ساختاری صحیح و اصولی همراه با پیش زمینه ای فکرشده داشته باشند این امکان را به مخاطب می دهند تا خود را در ارتباط نزدیک با شخص مورد نظر حس کند و با اعتماد به فضای گفتگو قضاوت شخصی خودش را داشته باشد.

با باز شدن فضای گفتگو در برنامه های گفتگومحور امکان بحث و تبادل نظر در رابطه با موضوعات مختلف فراهم می شود و در نتیجه به بالا رفتن تحمل افراد در پذیرش نقد کمک می کند. همچنین در اکثر این برنامه ها بسته به موضوع مورد بحث و فضای برنامه امکان پاسخگویی به نظر منتقد و یا مجری برنامه وجود دارد. بنابراین می توان از برنامه های گفتگو محور به عنوان شیوه ای نسبتا نو در امر برقراری ارتباط با مخاطب و رسیدن به اهداف، به طور غیر مستقیم یاد کرد که دیگر تنها جنبه ی سرگرمی و تفریحی ندارد. در سال های اخیر تولید و پخش برنامه های گفتگو محور روند روبه رشدی داشته است اما این مسأله که آیا تمام این برنامه ها موفق بوده یا نه نیاز به بررسی دارد. همچنین الگو گیری از برنامه های گفتگومحور شبکه های خارجی بدون در نظر گرفتن تفاوت های موجود در رسانه های داخلی و خارجی نکته ای است قابل توجه.

البته تاک شوها در سایر کشورها سابقه ای طولانی تر دارند و توانسته اند از این راه مخاطبان بسیاری را با خود همراه کنند. در اغلب این تاک شوها مجری به عنوان گرداننده اصلی برنامه شناخته شده و دیگر با نام مجری از برنامه یاد می شود. در مواردی هم که برنامه صِرف یک سرگرمی ساخته شده است جذابیت ها به حدی است که مخاطبان زیادی را با خود همراه می کند.

ماهیت برنامه های گفتگو محور ایجاد چالش و پرسش و پاسخ است. اما نکته ای که باید در نظر گرفته شود به ویژه در برنامه هایی که رویکرد جدی تری دارند نحوه پرداختن به این پرسش و پاسخ هاست که تا چه اندازه می توانند برای مخاطب مفید باشند. حتی اگر هم برنامه جنبه سرگرمی داشته باشد باید رویکردی داشته باشد که مخاطب با دیدن آن احساس وقت تلف کردن و پشیمانی نداشته باشد.

با توجه به نقش گفتگو و تبادل نظر در برنامه های رسانه ی جمعی و تأثیر آن بر مخاطبان، پرداختن به برنامه های گفتگو محور می تواند نقش موثری در بالارفتن ظرفیت نقد و انتقادپذیری داشته باشد و به بهتر شدن فضای گفتگو میان افراد جامعه کمک کند.

در کشور ما برنامه هایی که با محوریت گفتگو ساخته می شوند چندسالی است زیاد شده است اما اغلب این برنامه ها نتوانستند آنطور که باید مخاطب را با خود همراه کنند و در یک دوره زمانی طولانی مدت پخش شوند در حالیکه در اغلب کشورهای اروپایی و آمریکایی تاک شوها به برندهایی تبدیل شده اند که با نام مجریانشان شناخته می شوند و به محبوبیتی بالا از طرف مخاطبینشان دست پیدا کرده اند. اگر بخواهیم از برنامه های گفتگو محور سال های اخیر نام ببریم «کوله پشتی» با اجرای فرزاد حسنی، «دو قدم مانده به صبح» با اجرای محمد صالح علا،«پارک ملت» با اجرای محمدرضا شهیدی فر، «ماه عسل» با اجرای احسان علیخانی را میتوان نام برد که نسبت با سایر برنامه ها چند پله بالاتر بودند و در زمان پخش خود مخاطب زیادی را با خود همراه کردند به طوری که هنوز هم از آنها یاد می شود.

از میان برنامه هایی که با محوریت گفتگو در حال پخش هستند برنامه اردیبهشت از شبکه چهار نسبت به سایر برنامه ها امتیازات بیشتری دارد و در کنار آن هفت،شناسنامه، سمت خدا، زنده باد زندگی، طلوع و... هر کدام ضعف هایی دارند که مانع گفتگوی جذاب و دیدنی میشود.

به تازگی هم دو برنامه ی ستاره شو با اجرای محمد سلوکی و بعضیا با اجرای سید علی ضیاء روی آنتن رفته اند که هنوز خیلی دیده نشده اند و باید صبر کرد دید که این دو مجری در تازه ترین برنامه های خود می توانند گفتگوهایی جذاب را رقم بزنند یا نه؟

مطالب مرتبط:

کارشناسانی که کارشان را نمی شناسند

رسانه ملی؛ آنچه باید باشد و آنچه هست