تبیان، دستیار زندگی
مستطیع بودن به چند چیز است: 1) توشه ی راه و چیزهایی را كه بر حسب حالش در سفر به آن محتاج است كه در جای خود مفصل گفته شده، و نیز مركب سواری یا مالی كه بتواند آنها را تهیه كند، داشته باشد. 2) سلامت مزاج و توانایی بر رفتن به مكه و حج. 3) در راه مانعی از رف
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مستطیع بودن برای حج به چه معناست؟!

حج

از محرمات احرام، آن است که انسان کاری کند که از بدنش خون خارج شود و یا مویی را از سر یا بدن بکَند، لذا در صورتی ‌که خاراندن و خراش پوست، موجب خروج خون و یا کندن مویی از بدن شود، حج یا عمره فرد باطل نمی‌شود، ولی وی باید در مورد کندن مو مقداری طعام به فقیر داده[1] و در مورد خروج خون (اگر اضطراری نباشد)، برخی از مراجع می‌گویند، بنابر احتیاط یک گوسفند به عنوان کفاره بپردازد.


سوال: حجة الاسلام چیست و اصولاً طی چه شرایطی حج بر انسان واجب می‌گردد؟

جواب: حج زیارت كردن خانه‌ی خدا و انجام اعمالی است كه در آنجا به جا آورده می شود و در تمام عمر بر كسی كه این شرط را دارا باشد، یك مرتبه واجب می‌شود و آن شرایط عبارتند از:

1ـ بالغ باشد.

2ـ عاقل و آزاد باشد.

3ـ به واسطه‌ی رفتن به حج مجبور نشود كه كار حرامی را كه اهمیتش در شرع از حج بیشتر است، انجام دهد، یا عمل واجبی را كه از حج مهم تر است ترك نماید.

4ـ مستطیع باشد، بنابراین مستطیع بودن به چند چیز است:

1) توشه‌ی راه و چیزهایی را كه بر حسب حالش در سفر به آن محتاج است كه در جای خود مفصل گفته شده، و نیز مركب سواری یا مالی كه بتواند آنها را تهیه كند، داشته باشد.

2) سلامت مزاج و توانایی بر رفتن به مكه و حج.

3) در راه مانعی از رفتن نباشد و اگر راه بسته باشد، یا انسان بترسد كه در راه جان یا عرض او از بین برود. یا مال او را ببرند، حج بر او واجب نیست، ولی اگر از راه دیگری بتواند برود، اگر چه دورتر باشد در صورتی كه مشقت زیاد نداشته باشد و خیلی غیر متعارف نباشد، باید از آن راه برود.

4) بقدر بجا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد.

5) مخارج كسانی را كه خرجی آنان بر او واجب است، مثل زن و بچه و مخارج كسانی را كه مردم خرجی دادن به آنها را لازم می‌شمارند، داشته باشد.

6) بعد از برگشتن، كسب، یا زراعت، یا عایدی، ملك، یا راه دیگری برای معاش خود داشته باشد تا مجبور نشود به زحمت زندگی كند.

(توضیح المسائل دوازده مرجع، ج2، م2036)

سوال: در ایام حج که شخص مشغول انجام اعمال آن است، اگر ندانسته پوستش را خراش دهد یا بخاراند، حج وی از درجه اعتبار ساقط می‌شود؟ یا آنکه حجش باطل نشده اما بایستی کفاره آن را بدهد؟ در آن صورت چه مقدار باید کفاره دهد؟

از محرمات احرام، آن است که انسان کاری کند که از بدنش خون خارج شود و یا مویی را از سر یا بدن بکَند، لذا در صورتی ‌که خاراندن و خراش پوست، موجب خروج خون و یا کندن مویی از بدن شود، حج یا عمره فرد باطل نمی‌شود، ولی وی باید در مورد کندن مو مقداری طعام به فقیر داده[1] و در مورد خروج خون (اگر اضطراری نباشد)، برخی از مراجع می‌گویند، بنابر احتیاط یک گوسفند به عنوان کفاره بپردازد.[2]

اما چنان‌چه با خاراندن یا خراشیدن پوست، خونی خارج نگردد یا مویی کنده نشود، این عمل حرام نبوده و کفاره ندارد، ولی برخی از فقها گفته‌اند، اگر ضرورتی نداشته باشد، این عمل برای مُحرم مکروه است.[3]

یک استفتاء از مقام معظم رهبری دام ظله:

سوال: اینجانب از سوى همسرم یك فیش حج واجب هدیه دریافت نموده‌ام آیا بعد از انجام این حج واجب اگر اینجانب از لحاظ مالى مستطیع شوم باز هم حج به من واجب است؟ در صورتى كه جواب مثبت باشد با توجه به اینكه دولت اعزام به حج واجب را یك بار مجاز دانسته تكلیف من چیست؟

جواب: اگر جهت رفتن به حج به شما بخشیده و مخارج دیگر حجّ را هم قبول كرده كه بپردازد و یا خودتان به راحتى مى‌توانید بقیه را تهیه كنید، شما در این شرایط با این حجِّ بذلى مستطیع هستید و كفایت از حجة الاسلام مى‌كند.

چند استفتاء از آیة الله مکارم شیرازی دام ظله:

سوال: آیا جایز است در یک سال اصالتاً از طرف خودم و نیابتاً از طرف دیگرى حج بجا آورم؟

در یک سال نمى توان بیش از یک حج انجام داد، ولى مى توان در هر ماه قمرى یک عمره مفرده بجا آورد.

سوال: فردى که قبلا حجّ واجب خود را انجام داده، هنگام تشرّف به مکّه مکّرمه به قصد حجّ تمتّع استحبابى، احرام عمره تمتّع بسته، و پس از انجام اعمال عمره، به عللى از انجام حجّ تمتّع منصرف مى شود. لطفاً بفرمائید: اوّلا: آیا مى تواند بدون انجام حجّ تمتّع به کشورش بازگردد؟ ثانیاً: آیا مى تواند به میقات برگردد و به نیابت از دیگرى احرام عمره تمتّع ببندد و پس از انجام عمره، حج تمتّع را هم به نیابت از آن شخص بجا آورد؟ ثالثاً: اگر این کار جایز باشد و نتواند به میقات برود، آیا مى تواند از ادنى الحل محرم گردد؟

احتیاط واجب آن است که تا مجبور نباشد تغییر نیّت ندهد و حجّ تمتّع خود را تکمیل کند، و به سراغ نیابت از دیگرى نرود.

پی نوشت ها:

[1]. محمودى، محمد رضا، مناسک عمره مفرده (محشى)، ص 74؛ البته کفاره کندن مو از زیر بغل، یک گوسفند است؛ همان، ص 73.

[2]. آیات عظام، تبریزی، صافی و گلپایگانی؛ همان، ص 76؛ سایر مراجع، در این موضوع کفاره‌ای را واجب نمی‌دانند.

[3]. همان، ص 74

فرآوری: آمنه اسفندیاری 

بخش احکام اسلامی تبیان


منابع:

سایت اسلام کوئیست

سایت اندیشه قم

پایگاه اطلاع رسانی آیة الله خامنه ای دام ظله

پایگاه اطلاع رسانی آیة الله مکارم شیرازی دام ظله

مطالب مرتبط:

ارزش تلاش برای حج

قربانی در مناسک حج

چرا باید در حج احرام بپوشیم

حج یک بسیج توحیدی

استفتائاتی در مورد حج

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.