تبیان، دستیار زندگی
فایده‏ى انفاق به خودتان باز مى‏گردد و روح سخاوت را در شما زنده مى‏كند. با انفاق از پیدایش اختلافات طبقاتى و انفجارهاى اجتماعى جلوگیرى شده و در جامعه ایجاد محبّت مى‏گردد. انفاق مایه محرومیّت شما نیست، بلكه سبب مصونیّت شماست.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بر غیر مسلمانان نیز انفاق كنید!

کمک

فایده‏ى انفاق به خودتان باز مى‏گردد و روح سخاوت را در شما زنده مى‏كند.

با انفاق از پیدایش اختلافات طبقاتى و انفجارهاى اجتماعى جلوگیرى شده و در جامعه ایجاد محبّت مى‏گردد. انفاق مایه محرومیّت شما نیست، بلكه سبب مصونیّت شماست.


لَیْسَ عَلَیْكَ هُداهُمْ وَ لكِنَّ اللَّهَ یَهْدِی مَنْ یَشاءُ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ وَ ما تُنْفِقُونَ إِلاَّ ابْتِغاءَ وَجْهِ اللَّهِ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ یُوَفَّ إِلَیْكُمْ وَ أَنْتُمْ لا تُظْلَمُونَ (بقره ـ 272)

هدایت یافتن آنان بر عهده تو نیست، بلكه خداوند هر كه را بخواهد (و شایسته باشد) هدایت مى‏كند. و آنچه را از خوبى‏ها انفاق كنید، به نفع خودتان است. و جز براى كسب رضاى خدا انفاق نكنید و (پاداش) آنچه از خوبى‏ها انفاق كنید به طور كامل به شما داده خواهد شد و بر شما ستم نخواهد شد.

در تفسیر مجمع البیان و كبیر فخر رازى، شأن نزول هایى براى آیه ذكر شده است كه از مفاد آنها بر مى‏آید كه مسلمانان در انفاق به فقراى مشرك و غیر مسلمان شك‏ داشتند، وقتى از رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله پرسیدند، این آیه نازل شد.

ضمناً در سیره‏ى عملى پیامبر اكرم صلى اللَّه علیه و آله و اهل بیت او علیهم السلام نمونه‏هاى زیادى از كمك به غیر مسلمانان مشاهده مى‏شود كه حتّى براى كسانى كه به آن بزرگواران ناسزا مى‏گفتند و یا حقّ آنان را غصب كرده بودند، دلسوز و خیرخواه بودند.

نکات آیه:

1ـ اثر انفاق در زندگى انفاق كنندگان‏

جمله "وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ" مى‏گوید منافع انفاق به خود شما بازگشت مى‏كند و به این وسیله انفاق كنندگان را تشویق به این عمل انسانى مى‏نماید.

مسلّماً انسان هنگامى كه بداند نتیجه كار او به خود او باز مى‏گردد، بیشتر به آن كار علاقمند خواهد شد.

ممكن است در ابتدا چنین به نظر برسد كه منظور از بازگشت منافع انفاق به انفاق كننده، همان پاداش و نتایج اخروى آن باشد.

از ایجاد فشار اقتصادى و ترك انفاق، براى ایمان آوردن كفّار استفاده نكنید. «لَیْسَ عَلَیْكَ هُداهُمْ»، «وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ»

البته این معنى صحیح است ولى نباید تصور كرد كه سود انفاق تنها جنبه اخروى دارد، بلكه از نظر این دنیا نیز به سود آنها است هم از جنبه "معنوى" و هم از جنبه "مادى".

از نظر معنوى، روح گذشت و بخشش و فداكارى و نوع دوستى و برادرى را در انفاق كننده پرورش مى‏دهد و در حقیقت وسیله مؤثّرى براى تكامل روحى و پرورش شخصیت اوست.

و اما از نظر مادى "افراد محروم و بینوا" در یك اجتماع، موجب انفجارهاى خطرناك مى‏گردد، همان انفجارهایى كه گاهى تمام اصل مالكیت را در خود فرو مى‏برد و تمام ثروت ها را مى‏بلعد و نابود مى‏سازد.

انفاق فاصله طبقاتى را كم مى‏كند و خطراتى را كه از این رهگذر متوجه افراد اجتماع مى‏شود از میان مى‏برد.

انفاق آتش خشم و شعله‏هاى سوزان طبقات محروم را فرو مى‏نشاند و روح انتقام و كینه‏توزى را از آنها مى‏گیرد.

بنابراین انفاق از نظر "امنیت اجتماعى" و "سلامت اقتصادى" و "جهات مختلف مادى و معنوى" به سود انفاق كنندگان نیز هست.

2ـ - "وجه اللَّه" چه معنى دارد؟

"وجه" در لغت به معنى "صورت" است و گاهى به معنى "ذات" به كار برده مى‏شود.

بنابراین "وجه اللَّه" یعنى ذات خدا. انفاق كنندگان نظرشان باید ذات پاك پروردگار باشد، پس ذكر كلمه وجه در این آیه و مانند آن متضمن یك نوع تأكید است زیرا هنگامى كه گفته شود "براى ذات خدا" تأكید آن از "براى خدا" بیشتر است، یعنى حتماً براى خدا باشد و نه دیگرى.

کمک

به علاوه معمولاً صورت انسان شریف‏ترین قسمت ظاهرى بدن اوست، زیرا اعضاى مهم بینایى و گویایى در آن قرار گرفته است به همین دلیل هنگامى كه كلمه وجه به كار برده شود شرافت و اهمیت را مى‏رساند، در اینجا هم "به طور كنایه" در مورد خداوند به كار برده شده است و در واقع یك نوع احترام و اهمیت از آن فهمیده مى‏شود، بدیهى است كه خدا نه جسم است و نه صورت دارد.

3ـ وظیفه مومنان در برابر غیر مسلمانان

آیه فوق مى‏گوید: همان طور كه بخشش هاى الهى و نعمت هاى او در این جهان شامل حال همه انسان ها (صرف نظر از عقیده و آیین آنها) مى‏شود، مومنان هم باید به هنگام انفاق هاى مستحبى و رفع نیازمندی هاى بینوایان در مواقع لزوم، رعایت حال غیر مسلمانان را نیز بكنند.

البته این در صورتى است كه انفاق بر غیر مسلمانان به خاطر یك كمك انسانى باشد و موجب تقویت كفر و پیشبرد نقشه‏هاى شوم دشمنان نگردد، بلكه آنها را به روح انسان دوستى اسلام آگاه سازد.

4ـ ذکر یک شبهه

هدایت اقسام گوناگونى دارد. روشن است كه منظور از عدم وجوب هدایت مردم بر پیامبر این نیست كه او موظف به ارشاد و تبلیغ آنها نباشد زیرا ارشاد و تبلیغ، روشن‏ترین و اساسى‏ترین برنامه پیامبر است، بلكه منظور این است كه او موظف نیست كه آنها را تحت فشار قرار دهد و اجبار بر هدایت نماید.

جمله" وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ" مى‏گوید منافع انفاق به خود شما بازگشت مى‏كند و به این وسیله انفاق كنندگان را تشویق به این عمل انسانى مى‏نماید، مسلما انسان هنگامى كه بداند نتیجه كار او به خود او باز مى‏گردد بیشتر به آن كار علاقه‏مند خواهد شد

پیام‏های آیه:

1ـ از ایجاد فشار اقتصادى و ترك انفاق، براى ایمان آوردن كفّار استفاده نكنید. «لَیْسَ عَلَیْكَ هُداهُمْ»، «وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ»

2ـ هدایت، توفیق الهى است كه تنها شامل دل هاى آماده مى‏شود. «یَهْدِی مَنْ یَشاءُ»

رسیدگى به محرومان، یك وظیفه انسانى است. پس بر غیر مسلمانان نیز انفاق كنید. «وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ»

4ـ اسلام، مكتب انسان دوستى است و فقر و محرومیّت را حتّى براى غیر مسلمانان نیز نمى‏پسندد. «وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ»

5ـ فایده‏ى انفاق به خودتان باز مى‏گردد و روح سخاوت را در شما زنده مى‏كند.

با انفاق از پیدایش اختلافات طبقاتى و انفجارهاى اجتماعى جلوگیرى شده و در جامعه ایجاد محبّت مى‏گردد.

انفاق مایه محرومیّت شما نیست، بلكه سبب مصونیّت شماست. «فَلِأَنْفُسِكُمْ»

6ـ جز براى خداوند انفاق نكنید. زیرا تمام فوائد و آثار این جهانى، دیر یا زود از میان مى‏رود، ولى اگر انفاق براى خدا باشد، تا ابد از بركات آن بهره‏مند خواهید بود. «إِلَّا ابْتِغاءَ وَجْهِ اللَّهِ»

7ـ مال و دارایى خیر است. «ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ»

در انفاق دست و دل باز باشید. زیرا آنچه انفاق مى‏كنید، بدون كم و كاست باز خواهید گرفت. «یُوَفَّ إِلَیْكُمْ»

9ـ بهره‏گیرى در قیامت، زمانى است كه هدف از انفاق تنها رضاى خدا باشد. «إِلَّا ابْتِغاءَ وَجْهِ اللَّهِ»، «یُوَفَّ إِلَیْكُمْ»

آمنه اسفندیاری

بخش قرآن تبیان


منابع:

تفسیر نور ج 1

تفسیر نمونه ج 2

مطالب مرتبط:

عوامل موثر در انفاق

انفاقِ علنى، تبلیغ عملى است

در هنگام انفاق مراقب توهّمات شیطانی باشیم!

صوت مرتبط:

انفاق در جنگ

انفاق

انفاق مال

فیلم مرتبط:

انفاق به اهل منزل

انفاق و صدقه

کمک به مستمندان