طلاب، سنت‌های حوزه‌ها را حفظ کنند
سخنان آیت‌الله مکارم شیرازی در آیین افتتاحیه سال تحصیلی جدید طلاب استان تهران
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در آیین گشایش سال تحصیلی (٩٤-١٣٩٣) حوزه علمیه تهران که در مصلی تهران برگزار شد، تقارن این آیین گشایش را با ایام ولادت حضرت معصومه - سلام الله علیها - و امام رضا - علیه السلام - به فال نیک گرفته و با اشاره به اهمیت کسب علم و دانش از نگاه اسلام اظهارداشتند: همان طور که می‌دانید یکی از معجزات پیامبر اسلام - صلی الله علیه و آله - قرآن کریم است که از جنس علم و دانش است. اهمیت کسب علم به قدری در آیین اسلام مورد توجه است که خداوند از توده‌های مردم پیمان علم نگرفته مگر آنکه قبل از آن از علما پیمان تعلیم گرفته باشد. هم تعلم و هم تعلیم در آیین اسلام واجب است.
دنیای امروز هنوز به وجوب تعلیم و تعلم نرسیده است
ایشان ادامه داد: دنیای امروز هنوز به وجوب تعلیم و تعلم نرسیده است، در حالی که قرآن کریم در آیه «وَمَا کَانَ الْمُۆْمِنُونَ لِیَنفِرُواْ کَآفَّةً فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن کُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّیَتَفَقَّهُواْ فِی الدِّینِ وَلِیُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ» هر دو جنبه را مطرح می‌کند و بیان می‌کند که همه به میدان جنگ نروید، بلکه عده‌ای برای تعلیم و تحقیق در علم مهاجرت کنید که «لِّیَتَفَقَّهُواْ» امر برای تعلّم و «لِیُنذِرُواْ» تعلیم؛ بنابراین آیات و روایاتی که درباره علم در منابع حدیثی ما آمده واقعاً غوغا می‌کند.
آیت‌الله مکارم شیرازی خطاب به طلابی که به تازگی وارد حوزه‌های علمیه می‌شوند، گفت: طلاب جدیدالورود بدانند خداوند چه نعمتی را نصیب کرده است و مطابق آنچه که شیخ صدوق در «امالی» نقل کرده، علم را فرا بگیرید که 10 حسنه دارد و بر اساس این روایت مباحثه علم، تسبیح و تفحص و جستجو در کتاب‌ها، جهاد محسوب می‌شود و بهترین هدیه‌ای که یک فرد می‌تواند به دیگری بدهد، تعلیم علم است و وقتی که گرفتار وحشت می‌شوید انیس شما در این حالت، علم است و کتاب‌های شما، بهترین رفقای شما در اوقات تنهایی هستند.
ایشان افزود: علم و دانش اسلحه برنده‌ای در مقابل دشمنان و زینتی برای دوستان است و خداوند متعال اقوامی را به وسیله علم بالا می‌برد که آن‌ها پیشوایان خیر شده و مردم در اعمالشان از آن‌ها سرمشق گرفته و به آن‌ها اقتدا می‌کنند.
این مرجع تقلید ابراز داشت: روز قیامت زمانی که نامه اعمال بندگان گشوده می‌شود و شخص عالِم به نامه خود می‌نگرد، حسناتی مانند توده‌های متراکم ابرهای آسمان و کوه‌های سر به فلک کشیده زمین را در نامه اعمال خویش مشاهده می‌کند و می‌گوید خدایا! من اهل این حسنات نبودم و این کارهای خیر را هرگز انجام نداده‌ام که در این هنگام از سوی خداوند ندا می‌رسد: این علوم و دانشی است که تو آن‌ها را به مردم تعلیم کردی و بعد از تو در میان مردم بر جای مانده است.
آیت‌الله مکارم شیرازی با بیان این که برادران و خواهران، هرقدر در سجده، شکر نعمتِ آمدن در این مسیر را داشته باشید کفایت نخواهد کرد، اظهار داشت: امام صادق - علیه السلام - می‌فرماید: علما و دانشمندان امت، مرزدارانی هستند که در کنار مرزها ایستاده‌اند و اجازه نمی‌دهند ابلیس و لشکریان ابلیس به شیعیان حمله کنند.
ایشان در بخش دیگری از سخنان خود به مناسبت فرارسیدن سالروز ولادت امام رضا - علیه السلام - گفت: یکی از القاب امام رضا - علیه السلام - «عالم آل محمد» است. همه ائمه؛ عالم، جواد، کاظم، زین‌العابدین و... بودند، اما یک مناسبت‌هایی پیدا می‌شود که این القاب مشخصاً برای بعضی از ائمه به کار می‌رود.
امام رضا- علیه السلام - از مرزهای اسلام دفاع کرد
این مفسر قرآن کریم بیان داشت: زمانی که امام رضا - علیه السلام - در مقام امامت بود، زمانه عجیبی بود که قلمرو کشورهای اسلامی به قدری توسعه پیدا کرد که هیچ زمانی این گونه نبود که از اقیانوس هند تا دیوار چین را در بر می‌گرفت؛ تمدن‌ها، مکتب‌ها، مذهب‌ها و شبهات داخل کشور اسلامی هجوم پیدا کرده بود و منافقان از این موقعیت به نفع خویش بهره می‌بردند، به طوری که مفضل می‌گوید: «ابن ابی‌العوجاء مادی مسلک در کنار قبر پیامبر - صلی الله علیه و آله - به تبلیغات مادی‌گرایی می‌پرداخت و از طرف دیگر، منافقین و مذاهب مختلف، اوضاع خاصی را رقم زده بود، اما امام رضا - علیه السلام - در مقابل این هجوم ایستاد و از مرزهای اسلام دفاع کرد.
ایشان افزود: قطعاً ولایتعهدی برای امام رضا - علیه السلام - تحمیل بود، اما دربار مأمون عباسی، سکویی برای نشر آثار اهل بیت - علیه السلام - به تمام مناطق شد، در واقع دربار خلفا رسانه اصلی آن زمانه به شمار می‌رفت و خبرگزاران از آنجا خبرها را نقل می‌کردند. مأمون برای ضربه زدن به امام، رۆسای مذاهب مختلف را به مناظره با امام دعوت کرد، اما نتیجه این شد که برتری امام و مکتب اهل بیت - علیه السلام - بر همگان اثبات شد.
رسالت حوزه‌های علمیه، علما و طلاب در عصر حاضر
آیت الله مکارم شیرازی هجمه فکری امروز را با هجوم فکری در عصر امام رضا - علیه السلام - قابل مقایسه دانست و بیان داشت: امروز دشمن و منافقین می‌دانند که نه گزینه نظامی و نه گزینه تحریم، بر ملت مسلمان ایران اثر نکرده است و هم اکنون گزینه هجمه فرهنگی را در پیش گرفته‌اند و از طریق ماهواره، رسانه و سایر ابزارهای تبلیغی، افکار انحرافیِ خود را ترویج می‌دهند.
مرجع تقلید شیعه با تأکید بر این که وظیفه حوزه‌های علمیه این است که قوی، قدرتمند و با ابزار علم و دانش در برابر این هجوم افکار بایستند، تصریح کرد: طلاب و روحانیون وظیفه دارند با آگاهی بر شبهات و پاسخ آن‌ها و بهره‌گیری از معارف قرآن و اهل بیت و دانشی که آموخته‌اند، در برابر اینها بایستند.
این مرجع تقلید عنوان کرد: برخی می‌گویند دنیا آن‌قدر آلوده شده که دیگر آب از سر ما گذشته و یک حالت وادادگی، انفعال و یأس را به خود می‌گیرند، در حالی که منطق اسلام و مکتب اهل بیت - علیهم السلام - جوابگوی تمام این شبهات است، لذا ما نه‌تنها نباید مأیوس باشیم، بلکه باید همواره امیدوار باشیم.
مکتب اهل بیت در حال گسترش در جهان است
آیت الله مکارم شیرازی با تأکید بر این که مکتب اسلام و اهل بیت به قدری قوی است که در برابر همه شبهات می‌ایستد و جوابگوی همه شبهات است، تأکید کرد: مکتب اهل بیت امروز در جهان رشد عجیبی دارد و تعداد شیعیان در جهان رو به افزایش است زیرا می‌بینند که این مکتب برای شبهاتِ روز دلیل عقلی و فکری غنی دارد.
این مرجع تقلید با اشاره به این که امروز در همه جای دنیا، اسلام در حال رشد و پیشرفت است، درباره گروه‌های تکفیری گفت: برنامه تکفیری‌ها به زودی در آینده روشن می‌شود و همه عالم می‌فهمند که رفتار اینها ربطی به اسلام ندارد و این جریان ناشی از بروز و ظهور یک جریان فکری ناشی از یک مشت مغز گرفتار جنون است و اسلام مکتب تعقل و فکر است.
باید سنت‌های اصیل حوزه را حفظ و تقویت کرد
ایشان با تأکید بر این که طلاب و روحانیون باید سنت‌های حوزه‌ها را حفظ کنند، ابراز داشت: سنت پیش مطالعه‌ی درس، فراگیری از استاد، مباحثه بعد از درس و خلاصه‌نویسی از سنت‌های قدیمی است که در دانشگاه نیست و باید این سنت‌ها را کاملاً حفظ کنیم و اهمیت بدهیم و فراموش نکنیم.
استاد خارج فقه و اصول ادامه داد: تفاوتی که ما با دنیای امروز و با دانشگاه‌های جهان داریم، این است که به موازات پیشرفت علمی باید پیشرفت تقوا و اخلاق باشد. در دانشگاه‌های دنیا درس اخلاق وجود ندارد، لذا محصولات آن ساخت بمب اتم و سلاح‌های کشتارجمعی است. بنابراین در کنار علم، تقوا را شرط می‌دانیم و این امتیاز باید حفظ شود و در زمانه‌ای که اخلاق تحت بمباران از سوی دشمنان قرار می‌گیرد باید اخلاق یکی از دروس مهم حوزه‌های علمیه باشد.
ایشان با اشاره به حدیثی درباره تهذیب اخلاق اظهار داشت: دانشی که باعث اصلاح تو نشود، گمراهی و ضلالت است و مالی که منفعتی برای دنیا و آخرت نداشته باشد وبال است و آن چیزی علم است که مایه اصلاح شود.
این مرجع تقلید درباره علوم پیشرفته و نگاه اسلام به آن گفت: بر خلاف آن چه دشمنانِ ما تبلیغ می‌کنند، ما معتقدیم هر چه علم پیشرفت بیشتری کند، اهمیت احکام اسلامی بیشتر روشن می‌شود. یکی از شاخه‌های معجزات قرآن، شاخه معجزات علمی است و هر چه اسرار عالم بیشتر کشف می‌شود، خداشناسی بیشتر و اهمیت قرآن و نهج البلاغه بیشتر روشن می‌شود.
ایشان افزود: ما واجب می‌دانیم که علوم مختلف تحصیل شود. این که در حدیث آمده است علم را کسب کنید اگرچه در چین باشد به این معنی است که هر علمی که باشد زیرا آن زمان در چین حوزه علمیه نبوده است.
مراقب دزدها باشیم/ علوم غربی آمیخته با ناخالصی است
آیت الله مکارم شیرازی با بیان این که درها را باز کنید اما صحبت ما این است که مواظب باشیم از این درها دزدها وارد نشوند، بیان داشت: برخی معتقدند که باید جلوی علوم دیگر را گرفت و درها را بست. این افکار، غلط است و حوزه‌های علمیه باید پیشرفت کند و باید به دنبال علوم مختلف بود، اما غربی‌ها علومشان آمیخته با ناخالصی‌ها است و باید به این موارد دقت داشت.
ایشان یکی ازعوامل پیشرفت طلاب را نظم دانست و گفت: طلبه باید در همه چیز اعم از درس، نماز و تحصیل و امورات زندگی نظم داشته باشد و عامل دیگر برای پیشرفت طلاب پشتکار است که عامل موفقیت علمای بزرگی همچون صاحب جواهر همین بوده است.
ایشان خلوص را سومین عامل پیشرفت طلاب دانست و افزود: هر قدر نیت شما خالص‌تر باشد، پیشرفت شما بیشتر خواهد بود و اضافه کرد: تحصیل واجب است و با خلوص نیت، علم الهی حاصل می‌شود و ترکیب این دو، چیزی را حاصل می کند که چراغ هدایتی برای جامعه خواهد شد.
آیت الله مکارم شیرازی در پایان، با اشاره به کمبود طلاب به نسبت جمعیت جامعه، برای طلاب آرزوی موفقیت کرد.
منبع: خبرگزاری‌های فارس، رسا و حوزه
فرآوری: محسن تهرانی - بخش حوزه علمیه تبیان
