پیوند حوزه و بازار؛ شرط تحقق بازار اسلامی
گزارشی از آشنا سازی بازاریان با مسایل فقهی
گزارش: سید محمد مهدی موسوی
آشنایی عموم مردم، بهویژه صنف کسبه و بازاریان با مسایل فقهی، ضرورتی غیر قابل انکار است که در شهر مقدس قم از حدود سه - چهار سال پیش به طور خاص این مهم به همت بسیج اصناف مورد توجه قرار گرفته است.
پنج شنبههای بابرکت برای بازاریان قم
سرهنگ ابوالقاسم زینی وند، مسۆول سازمان بسیج اصناف استان قم با اشاره به این که جلسه هفتگی آشنایی بازاریان قمی با مسایل فقهی، به ویژه فقه معاملات، از سال گذشته صبحهای پنج شنبه در مسجد ملاجعفر بازار در حال برگزاری است، اظهار داشت: البته سه - چهارسالی میشود که به همت کسبه و بازاریان محترم و بسیج اصناف، در بازار و نیز برخی مساجد شهر قم چنین محفلهایی با حضور و سخنرانی اساتید حوزه دایر است که به لطف الهی برکات فراوانی نیز به به همراه داشته است.
وی همچنین افزود: واقعیت آن است که در آیات، روایات و سیره ائمه اطهار- علیهم السلام - آموزش و یادگیری احکام تجارت پیش از آغاز به کار، بسیار مورد سفارش است و برگزاری این جلسات و محافل در همین راستا میباشد.
استقبال اهالی بازار از یک طرح دینی
محمود متقیان، یکی از بازاریان باسابقه قمی، که خود در برگزاری این جلسه نقش مۆثری ایفا میکند، گفت: خوشبختانه با توجه به نیازی که کاملاً احساس میشد، جلسات و کلاسهای آموزشی خوبی برای بازاریان با حضور ارزشمند روحانیون و مبلغین و به همت بسیج اصناف در بازار قم برگزار شده که با استقبال خوب کسبه و تجار همراه بوده است.
وی افزود: اهالی بازار نیز از آن جا که خود را نیازمند به فراگیری فقه معاملات و تجارت میدانند با علاقه زیاد در این جلسات شرکت کرده و خواستار تداوم آن هستند.
آشنایی با فقه بازار با حضور حوزویان
حجت الاسلام زین العابدین بیگدلی، امام جماعت مسجد بازار، که صبحهای پنجشنبه در همین مسجد، بازاریهای قم را با مسایل فقهی آشنا میکند، نیز با تأکید بر لزوم برپایی چنین محافلی بیان داشت: در این جلسه هفتگی، کسبه و بازاریان با شرایط خرید و فروش اسلامی، عقود و نیز معاملات حرام به خصوص معاملات ربوی آشنا میشوند و همچنین یاد میگیرند چطور معامله صحیح انجام دهند که صوری و غیرواقعی نباشد.
وی خاطرنشان کرد: همانگونه که هر رشته تحصیلی نیازمند تخصص و آگاهی میباشد لازمه تجارت و ورود در این سنگر، آشنایی با مقدمات و مسایل اسلامی مربوط به آن است و چه بسا عدم آشنایی با این احکام باعث ابتلای ناخواسته افراد به خطا و گناه شود.
حجت الاسلام بیگدلی افزود: همچنین در این جلسه هفتگی، اهالی بازار با مسایل احکام خمس و وجوهات شرعی و حساب سال آشنا میشوند و از این طریق برای انجام امور به دفاتر علما و مراجع مرتبط میگردند.
حوزه علمیه؛ بهترین مرجع فقهی تجار و کسبه
وی با بیان این که حوزه علمیه بهترین مرجع فقهی مسایل تجاری و اقتصادی است، گفت: در گذشته مرسوم بود که مغازهداران در نماز جماعت صبح شرکت کرده و از آن بخش درس فقه علما که مربوط به معاملات بوده بهره میبردند و امروزه نیز ضرورت احیای این امر بیش از پیش احساس میشود.
این استاد حوزه با اشاره به این که یکی از اساسیترین راهکارهای آموزش احکام تجارت، آموزش و اعزام مبلغ جهت تبلیغ و حضور در بین اصناف و بازاریان است، ابراز داشت: به لطف الهی اجرای چنین طرحهای خوبی در بسیاری از شهرهای کشور، برکات و دستاوردهای بسیاری را به همراه داشته و اتفاقاً استقبال خوب بازاریان که عموماً از اقشار متدین جامعه هستند را در پی داشته است.
اقدام مبارکی که باید تداوم یابد
حجتالاسلام والمسلمین سیدمحمد واعظ موسوی، عضو خبرگان رهبری نیز با بیان این که خوشبختانه از دیرباز ارتباط بسیار خوبی میان حوزههای علمیه و بازار برقرار بوده است، گفت: برگزاری جلسات آشنایی بازاریان با مسایل فقهی و احکام تجارت، اقدام بسیار خوب و مبارکی است که باید هر چه بیشتر و بهتر توسعه یابد.
الفقه، ثم المتجر
وی همچنین با اشاره به توصیه کلیدی و راهگشای امیرمۆمنان علی - علیه السلام - " الفقه ثم المتجر" تصریح کرد: بسیار ضروری و شایسته است کسانی که در جامعه اسلامی زندگی میکنند در هر صنفی که مشغول هستند، اعم از بازاری و غیربازاری، حداقل الفبای دین خود را بدانند.
پیش نیاز اساسی تحقق بازار اسلامی
این محقق و استاد حوزه علمیه قم در ادامه، لازمه تحقق بازار اسلامی را تقویت ارتباط تنگاتنگ بازار با حوزویان دانست و افزود: در سابق معروف بود، کسی که مکاسب نخوانده، مغازه باز نمیکرد، ضمن آن که بسیار پیش میآمد اهالی بازار که تشنه آموختن مسائل دینی بودند، پای دروس حوزوی مینشستند.
انتقاد از کم توجهی به یک اصل ضروری
وی در عین حال یک انتقاد صریح نیز بیان کرد و گفت: متأسفانه در شرایط کنونی با گسترش بازار و عدم توسعه متناسب حوزهها و مساجد، بسیاری از پاساژها و بازارهای جدید در محلهایی ساخته میشود که نه تنها حوزه علمیهای پیرامون آن وجود ندارد، بلکه حتی مسجدی برای خواندن نماز در نزدیكی آن نیست که باید برای این مسأله فکری کرد.
منبع: خبرگزاری حوزه
تنظیم: محسن تهرانی - بخش حوزه علمیه تبیان