تبیان، دستیار زندگی
در آخرین قسمت از فصل مهم اسیدها و بازها به آمینو اسیدها می رسیم. آمینو اسیدها واحدهای سازنده ی پلیمرهای مصنوعی به نام پروتئین هستند. در اینجا به بررسی مختصری از ساختار آمینو اسیدها، نام گذاری و خواص آنها خواهیم پرداخت.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آمینو اسیدها

در آخرین قسمت از فصل مهم اسیدها و بازها به آمینو اسیدها می رسیم. آمینو اسیدها واحدهای سازنده ی پلیمرهای مصنوعی به نام پروتئین هستند. در اینجا به بررسی مختصری از ساختار آمینو اسیدها، نام گذاری و خواص آنها خواهیم پرداخت.

ساختار آمینو اسیدها:

این گروه از ترکیبات آلی در ساختار خود هم عامل کربوکسیل (COOH) و هم عامل آمینی (NH2 ) دارند به همین دلیل هم خاصیت اسیدی و هم خاصیت بازی داشته و آمفوتر هستند.

همه ی آمینو اسیدهای طبیعی از نوع آلفا -  آمینو اسید هستند. آلفا – آمینو اسید، آمینو اسیدی است که در آن گروه آمین روی همان کربنی قرار دارد که گروه کربوکسیل قرار می گیرد. فرمول همگانی آلفا – آمینو اسیدها به این صورت است:

آمینو اسیدها

حدود 20 آمینو اسید طبیعی وجود دارد که در گروه R با یکدیگر متفاوتند. از این 20 آمینو اسید، 12 مورد را بدن می سازد و 8 مورد دیگر باید با مصرف مواد غذایی مناسب تامین شوند. به این 8 آمینو اسید، آمینو اسیدهای ضروری می گویند.

نام گذاری:

در روش آیوپاک برای نام گذاری آمینو اسیدها مانند نام گذاری کربوکسیلیک اسیدها، اتم های کربن را از سمت عامل کربوکسیل شماره گذاری کرده و عامل آمین را به عنوان یک شاخه ی فرعی با ذکر شماره کربنی که روی آن قرار گرفته با نام آمینو در ابتدا آورده و به دنبال آن تعداد کربن های زنجیر هیدرو کربنی را بر وزن آلکانوییک  اسید می آوریم.

آمینو اسیدها

خواص:

در آمینو اسیدها در حالت جامد بین سر اسیدی و سر آمینی مبادله ی پروتون صورت می گیرد و آمینو اسید به یک جامد یونی تبدیل می شود. به همین دلیل نقطه ی ذوب آنها بالا می رود. یکی از معروف ترین آمینو اسیدها گلی سین یا آمینو اتانوییک اسید یا آمینو استیک اسید است. در جدول زیر خواص این آمینو اسید با پروپانوییک اسید به عنوان نماینده ای از کربوکسیلیک اسیدها و بوتیل آمین به عنوان نمونه ای از خانواده آمین ها مقایسه شده است. توجه داشته باشید این سه ماده جرم یکسانی دارند.

آمینو اسیدها

نقطه ی ذوب و جوش گلی سین از دو ماده ی دیگر بیش تر است چون گلی سین یک جامد یونی است. هم چنین نقطه ی ذوب و جوش پروپانوییک اسید از بوتیل آمین بالاتر است چون اختلاف الکترونگاتیوی و قطبیت پیوند O-H در پروپانوییک اسید از N-H بیش تر بوده و پیوند هیدروژنی ناشی از O-H قوی تر از پیوند هیدروژنی ناشی از N-H است.

انحلال پذیری بالای گلی سین در آب به خاطر این است که یک جامد یونی بوده و به خوبی با مولکول های قطبی آب جاذبه برقرار می کند امّا در اتانول و دی اتیل اتر نامحلول است چون این مواد دارای سر ناقطبی هستند. انحلال پذیری بالای پروپانوییک اسید و بوتیل آمین در آب  نیز به دلیل برقراری پیوند هیدروژنی از سر O-H و N-H خود با مولکول های آب توجیه می شود.

این دو ماده دراتانول و دی متیل اتر نیز به خوبی حل می شوند چون خود دارای سر ناقطبی هستند. از  آنجاییکه که سر ناقطبی بوتیل آمین از سر ناقطبی پروپانوییک اسید بزرگتر است انحلال پذیری بوتیل آمین در این حلال ها نسبت به پروپانوییک اسید بیش تر است.


مرکز یادگیری سایت تبیان – تهیه: مهسا شاه حسینی