سرزمین غارهای شگفت انگیز
استان مرکزی به واسطه شرایط جغرافیایی ویژه اش، پر از غارهای زیبایی در دل کوه است. غارها در استان مرکزی در نقاط مختلف پراکنده شده و با توجه به اینکه این استان یک بخش از فلات مرکزی ایران محسوب شده و بین رشته کوه البرز و زاگرس و مجاورت کویر مرکزی ایران قرار دارد بخش بزرگی از آن (حدود 75 درصد) کوهستان و بقیه دشت است.
نخجیر
در بین این غارها، نخجیر تنها غاری است که به عنوان اثر ملی به ثبت رسیده است. براساس سنگنوشته سر در غار نخجیر، این غار قدمتی حدود 70 میلیون سال دارد اما، با توجه به مطالعات کارگروه غارشناسی کشور، قدمت آن حدود 20 میلیون سال تخمین زده شده است. طول این غار هزار و 200 متر با ارتفاعی در برخی نقاط حدود 40 متر، و عرض آن بین دو تا 15 متر متغیر است. داخل آن رسوبات دولومیتی وجود دارد که به صورت لایههای سفید رنگ در کف کریدور، دالانها و دهلیزها قرار داشته و باعث شده به این غار سفید برفی نیز گفته شود.
امجک
غار امجک در 63 کیلومتری شمال تفرش واقع شده است. مدت زیادی از کشف این غار نمیگذرد و به دلیل دشواری مسیر و سختی دسترسی به قسمتهای مختلف آن، تا به حال بکر و دستنخورده باقی مانده است. در زیر کوه امجک چشمهای جاری است که از سقف آهکی غار چکه میکند. این چکهها در گذر زمان دو قندیل بزرگ را به وجود آوردهاند که از سقف آویزان است. این غار هم چنین زیستگاه خفاشها نیز هست. غار امجک تفرش که دارای دهانه ورودی عمودی است و غاری فنی محسوب میشود، علاقهمندان به غارنوردی را به دهلیزهای مختلف آن می کشاند تا تشکیلات آهکی زیبای آن را مشاهده کنند.. البته برای دیدن این غار همراهی یک مربی آگاه ضروری است.
شاه زند و قلعه چوق
غار شاهزند در دل کوه شهباز جای گرفته و علاوه بر جاذبههای تاریخی از سالهای گذشته محل زیارت زرتشتیان بوده و وجهه تاریخی غنی دارد. غار قلعهچوق هم در کوهی به نام قوزیقشلاق در نزدیکی روستای چهرقان از توابع شهرستان کمیجان به دست انسان حفر شده و دارای سه مدخل است. در گذشته نردبانی در پای آن قرار داشت که رفتن به درون آن را آسان میکرد اما، امروز آن نردبان از بین رفته و بدون وسایل کوهنوردی رفتن به درون آن ممکن نیست.
غار آب
غار طبیعی آب در 150 متری قله جبهه، در روستای رباط در شمال شرقی کوه سفیدخانی واقع شده است. وارد شدن به این غار به صورت ایستاده امکانپذیر است و حدود پنج متر باید به سمت پایین حرکت کرد تا به محل تجمع آب در داخل آن رسید. حوضچه کف این غار حاوی آبی است که به صورت قطرهای از سقف میچکد و تشکیلات آهکی آن کم است. در محدودهای پایینتر از این غار، غار زیرآب قرار دارد که دارای دهانه تنگی است که به یک تالار کوچک میرسد و دارای حوضچه آبدار است. این غار دارای 100 متر چاه طنابخور است و به مانند غار آب تشکیلات آهکی ضعیف و اندکی دارد. از آنجاکه این غار در تمام ایام زمستان و بهار پوشیده از برف است، غار درون این کوه از غارهای سرد کشور محسوب میشود.
سولهخون زا
غار سولهخونزا در کوه شمسآباد قرار داشته و دارای ورودی تنگی از پایه صخرهها رو به بالاست که پس از وارد شدن به یک ایوان در داخل دیواره راهی صخرهای به یک تالار کوچکتر باز میشود که دارای حوضچه آبدار است اما، متأسفانه این غار در سالهای اخیر مورد تهاجم دزدان گنجیاب قرار گرفت و کندوکاوهای صورت گرفته به آن آسیب رساند.
کهک
غار کهک واقع در روستای کهک در جاده اراک - قم قرار دارد و دارای تشکیلات آهکی زیبایی است. غار کهک تالاری دارد که به دلیل زیبایی و دارا بودن حوضچههای آب در کف آن به تالار عروس شهره است. طول این غار حدود 300 متر و دارای چند تالار مختلف در جهات بالا و پایین است و برای ورود به آن حدود پنج متر طناب پلهای نیاز است.
عین هورا و کوریل
غار عینهورا که واقع در پیشانی صخرهای مشرف به روستای رباط واقع در کوه سفیدخانی است شکلی همانند دو چشم دارد. این غار از دور به شکل دو چشم در کنار هم دیده میشود، ورود به آن به دلیل اینکه دارای دهانهای بزرگ است ساده بوده و تشکیلات آهکی نیز ندارد. غار کوریل هم یک در داخل دیوارهای در ابتدای دره و در سمت چپ آن قرار دارد که با استفاده از وسایل فنی قابل دسترسی است، بیشتر غار توسط دست کنده شده و در کف آن نیز چالههای حوض مانندی وجود دارد که البته فاقد آب هستند.
قبل از سال 1350 در مقابل غار نردبان بلندی قرار داده شده بود که مورد استفاده خانهای منطقه قرار میگرفت؛ آنها از این غار برای تفریح استفاده میکردند.
سرو
غار سرو 216 ، غاری عمودی و طنابخور بوده و برای فرود آمدن در آن 250 متر طناب نیاز است. وجود فضله پرندگان حاکی از آن است که این غار زیستگاه پرندگان است. این غار توسط گروههای کوهنوری اراک و تهران کشف و نقشهبرداری شده است. غار سرو 115 هم در نزدیکی قله سرو مشرف به دربند جاده ازنا قرار دارد که برای ورود به آن باید حدود 115 متر طناب در اختیار داشت و توسط گروههای کوهنوردی نیز نقشهبرداری شده است.
دارینو
غار دارینو واقع در روستای سرچال دارای دهانه ورودی دو متری است و به یک تالار نسبتاً بزرگ متصل میشود. در انتهای این تالار چاهی عمودی قرار دارد که برای فرود در آن باید طنابی در اختیار داشت که به تالار دیگر وصل میشود. در این تالار چشمه آبی گوارا جاریست و در ادامه گوشه سمت چپ این غار سوراخی است که به یک چاه دیگر متصل میشود. در پایین این غار امامزادهایست که به احتمال زیاد آب ورودی آن مربوط به این غار است.
فراوری: الهام مرادی
بخش گردشگری تبیان
برگرفته از ایسنا