تبیان، دستیار زندگی
کودک آزاد است تا ابهام ها را مورد تفکر عمیق قرار دهد، هر اندیشه ای را اخذ کند و ایده هایش را مورد بررسی و کشف قرار دهد، چون در صورت فکر نکردن در مورد آن ها احتمال دارد در هیاهوی زندگی روزمره آن ها را از دست بدهد.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

لوازم مورد نیاز: یک مداد مشکی نرم!


کودک آزاد است تا ابهام ها را مورد تفکر عمیق قرار دهد، هر اندیشه ای را اخذ کند و ایده هایش را مورد بررسی و کشف قرار دهد، چون در صورت فکر نکردن در مورد آن ها احتمال دارد در هیاهوی زندگی روزمره آن ها را از دست بدهد.

بهتر است پیش از مطالعه این مطلب، سلسله مطالب «با افکار کودکمان چه کنیم؟» را بخوانید.

نوشتن

نوشتن؛ تحریر افکار

فرآیند نوشتن می تواند نقش کلیدی را در رشد شناختی، مخصوصاً در رشد تفکر انتزاعی انسان ایفا کند. اما نوشتن یکی از پیچیده ترین مجموعه چالش هایی است که کودک باید در مدرسه با آن روبرو شود. کودک نه تنها برای بررسی آن چه بیان می کند بلکه برای بررسی چگونه بیان کردن هم باید تأمل کند.

وقتی که کودکی را در حال نوشتن مشاهده می کنیم (نه در حال رو نویسی کردن)، در واقع نظاره گر هوش فعال، و هم چنین نظاره گر پیدایش یک توجه و تمرکز برای تفکرات بعدی هستیم.

اگرچه نوشتن به طور عملی آموزش داده می شود اما فرآیندی یک پارچه نیست. عمل نوشتن را می توان به دو بخش تقسیم نمود.

- نگارش: خلق یک متن

- رونوشت برداری یا نسخه برداری: بر روی کاغذ آوردن یک متن

کودکان خردسال بسیار زودتر از این که یاد بگیرند، دقیقاً نسخه برداری کنند، نگارش را یاد می گیرند. بیشتر مشکلات مربوط به فراگیری نوشتن، مشکل مربوط به نسخه برداری کردن می باشد. به کارگرفتن تفکر در این فرآیند به مهارت های کودک هم در زمینه نگارش و هم در زمینه نسخه برداری کمک خواهد کرد. فرد چگونه می تواند تفکر را در نوشتن برای خویش و نوشتن برای دیگران به کارگیرد؟

الف- نوشتن برای خویش ( استفاده از نشریات و کتاب های تفکر برانگیز)

· سوال کردن از کودکان در مورد هدف آنان از نوشتن می تواند منجر به ارائه پاسخ های حاوی اطلاعات مهمی شود.

«شما چیزی را که روی تخته سیاه نوشته شده است، یادداشت کنید».

«معلم به شما می گوید چه چیزی را بنویسید».

«شما باید چیزهایی را کپی کنید».

«این کار به شما کمک می کند تا بهتر هجی کنید».

«نوشته شما باید تمیز باشد».

«بدین سان وقتی بزرگ شدید، می توانید شغلی پیدا کنید».

یکی از روش های نگارش فکر، دادن یک کتاب فکر یا دفترچه ای برای یادداشت خاطرات به کودک است. کتاب فکر، دفترچه یادداشت است. این کتاب را می توان یک دفتر گزارش یادگیری، دفتر یادداشت خاطرات، دفتر روزانه یا دفتر یادداشت های شخصی هم نامید.

از نظر کودک همه فرآیند تصحیح اشتباه عبارت است از مشخص کردن اشتباهات او؛ و این از نظر کودک می تواند باعث بی ارزش کردن تمام تلاش هایش شود

در یک کتاب فکر کودک می تواند به عقب برگردد و در مورد آخرین تجربه های خود بیاندیشد. کودک آزاد است تا ابهام ها را مورد تفکر عمیق قرار دهد، هر اندیشه ای را اخذ کند و ایده هایش را مورد بررسی و کشف قرار دهد، چون در صورت فکر نکردن در مورد آن ها احتمال دارد در هیاهوی زندگی روزمره آن ها را از دست بدهد.

کتاب های فکر را می توان برای نوشتن درباره هر مطلبی در زندگی کودک که ممکن است مورد توجه و علاقه او باشد، مورد استفاده قرار داد. کتابچه همواره در دسترس کودکان است تا مطالبی را در آن بنویسند یا اظهار نظرهای خود را به آن بچسبانند. چنین کتابی می تواند کانونی برای ابراز وجود مثبت باشد، مانند کودکی که به معلم خود گفت: «من صبح بسیار خوبی داشتم، من واقعاً از آن لذت بردم، می خواهم شرح این صبح را در کتاب فکر بنویسم» هم چنین محلی برای بیان احساسات عمیق منفی مانند: «چرا؟ آیا ما مجبوریم برای بازی کردن به بیرون برویم، من از این کار متنفرم!»

بیشتر کودکانی که از نوشتن حرف های خود در دفترچه خاطرات لذت می برند، زمانی خاص را برای نوشتن آن در نظر نمی گیرند. نوشتار فکری به وجود آمده در چنین دفترهایی منعکس کننده دل مشغولی های شخصی کودک، نیازهای عاطفی و همین طور ابزرای برای تفکر او است.

ب – نوشتن برای دیگران

برای پرورش مهارت های فکری کودکان می توان از فرآیندهای زیر استفاده نمود:

- فعالیت های پیش نوشتاری مانند تفکر، گفت و گو، ذهن انگیزی گروهی، یادداشت برداری، فهرست سازی و برنامه ریزی.

- فعالیتهای نوشتاری مانند تهیه پیش نویس اولیه، توسعه ایده ها، بازنویسی و نسخه برداری.

- فعالیت های پس نوشتاری مانند اصلاح متن، تبادل نظر و در میان گذاشتن مفاد متن با دیگران، منتشر کردن.

فرآیند نوشتن با تفکر درباره ماهیت یک پیام و این که پیام خطاب به چه کسی است،  آغاز می شود. این چیزی است که بیشتر وقت ها، شکل نوشتن را تعیین می کند. در مرحله آغازین عواملی همانند دریافت کننده پیام، هدف از فعالیت نوشتاری، شکل ارائه پیام،  چیستی ایده ذهنی، چگونگی نوشتن احساسات یا دانسته ها،  نوع استفاده ما از نوشتار باید مورد توجه قرار گیرند.

نوشتن

بزرگسالان از همان سال های اولیه زندگی کودک، شروع به تصحیح اشتباهات او می کنند. ما اغلب دلیل های موجهی برای متوقف و اصلاح کردن کارهای کودکان داریم؛ اما این دلایل باید به وضوح برای او بیان شود. ما باید مشخص کنیم آن چه را که سعی در اصلاح آن داریم مربوط به کُد نوشتاری (دستور زبان)، واسطه ( دست خط)، فرآیند (تفکر، تخیل) یا محصول (کار پایان یافته) است.

از نظر کودک همه فرآیند تصحیح اشتباه عبارت است از مشخص کردن اشتباهات او؛ و این از نظر کودک می تواند باعث بی ارزش کردن تمام تلاش هایش شود.

هدف گفت و گو درباره خطاها باید پیشرفت کودک باشد و در نهایت راهبردهایی به کودک پیشنهاد شود که بتواند در آینده برای تفکرش مفید باشد. ما باید روش های متفاوتی را که کودکان با استفاده از آن می توانند به تصحیح خطاهای خود بپردازند، رفتار خود را کنترل کنند، و خود به خلق راهبردهایی برای رشد خویش بپردازند، مورد بحث قرار دهیم.

نرگس انتظامی بیان

بخش خانواده ایرانی تبیان


مطالب مرتبط:

پدرها و مادرها بخوانند

مادر برام قصه بگو!

ریزه کاری های آموزش کودکان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.