درس آموزی از کافر و دیوانه !!

در معارف دینی بر دانش اندوزی تاکید فراوانی شده است و به انسان سفارش شده که از گهواره تا گور دانش بجوید. در روایات بسیاری به یادگیری دانش های لازم و سودمند سفارش شده است. بر پایه روایات، پدران و مادران باید به آموختن دانش های مورد نیاز فرزندانشان در دوران کودکی اقدام کنند تا در بزرگسالی از ثمره های آن بهره مند شوند.

اهمیت دانش اندوزی

به فرموده رسول خدا (صلی الله علیه و آله): یا عالم باش یا در حال آموختن دانش و وقت خود را در بیهودگی و خوشگذرانی صرف نکن. (بحارالانوار، ج1، ص 194)

امیر مومنان (علیه السلام) می فرمایند: حکمت (و دانش) را فراگیر هر چند از مشرکان باشد؛ (مشکاة الانوار، ص 134) همچنین می فرمایند حکمت (و دانش) را فراگیر؛ هر چند از زبان دیوانگان باشد(مصباح الشریعه، ص 160) و نیز فرمودند: بر شماست که دانش بجویید چرا که دانشمند گرامی است، هر چند به خاندانی منسوب نباشد و گرامی است هر چند تهیدست باشد و گرامی است، هر چند جوان باشد.(شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج 20، ص 332)

فضیلت تعلیم و تربیت

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: آموزش علم به دیگران برای رضای خدا حسنه است و یادگیری آن عبادت و گفت و گوی علمی تسبیح و کاربرد دانش جهاد و (نیز) آموزش دادن آن به کسی که نمی داند صدقه و بخشیدن آن به کسی که صلاحیت دارد سبب قرب الهی است، زیرا دانش، آموزنده ی حلال و حرام و روشنگر راه بهشت و همدم (حالت) تنهایی است(الامالی، طوسی، ص 569، بحارالانوار، ج1، ص 171)؛ همچنین می فرمایند: هر کس بخشی از دانش را فرا بگیرد تا برای خشنودی خدا آن را به مردم بیاموزد خدا پاداش هفتاد پیامبر را به او عطا می کند.(روضة الواعظین، ج 1، ص 12)

نیز می فرمایند: هر کس دوست دارد که رهایی یافتگان از آتش جهنم را بنگرد به فراگیران دانش بنگرد. به خدا سوگند برای هر گامی که طالب علم به سوی خانه علم برمی دارد خدا عبادت یک سال را برایش می نویسد و برای هر گام او شهری در بهشت می سازد و هنگامی که بر زمین راه می رود زمین برای او آمرزش می طلبد و در حالی صبح و شام می کند که آمرزیده شده و فرشتگان گواهی می دهند که آنان از آتش جهنم رهایی یافته اند.(منیه المرید، ص 100)

همان گرامی می فرمایند: حضور در مجلس عالم از حضور در تشییع جنازه و هزار عیادت بیمار بهتر است (مشکاة الانوار، ص 135، مستدرک الوسایل، ج2، ص 482)؛ نیز می فرماید: کسی که به مسجد رفت و آمد کند تا دانشی مفید بیاموزد یا به دیگران یاد دهد پاداش عمره و حجی کامل را خواهد داشت.(منیة المرید، ص 106)

امیر مومنان (علیه السلام) می فرمایند: ای مومن! علم و ادب بهای جان توست، پس در آموختن آن بکوش، پس هر چه بر علم و ادب تو افزوده شود، بر ارزش تو افزوده می شود، چرا که از راه دانش به پروردگارت راه می یابی و با ادب، خدمت پروردگارت را نیکو به جا می آوری و با این ادب در خدمت است که بنده سزاوار ولایت قرب الهی می گردد، پس نصیحت مرا بپذیر تا از عذاب الهی برهی.(روضه الواعظین، ج1، ص11)

و نیز می فرمایند: یک سخن حکیمانه را مرد بشنود، سپس آن را نقل کند یا بدان عمل کند از عبادت یکسال بهتر است. (بحارالانوار، ج 1، 183)

امیر مومنان (علیه السلام) می فرمایند: بهترین آموختنی ها برای جوانان و نوجوانان چیزهایی است که در بزرگسالی به آن نیازمند می شوند. (شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج 20، ص 333)

نیز می فرمایند: در کودکی دانش بیاموزید تا در بزرگی به آن شرف یابید.(همان، ص 267)

همچنین می فرمایند: دانش افزون تر از آن است که گردآوری شود، پس از هر دانشی بهترینش را فرا گیرید(غرر الحکم، ص 46) و در خطبه همام می فرمایند: ... (پرهیزگاران) گوش های خود را تنها به دانش سودمند سپرده اند.(غررالحکم، ص46)

فرآوری: محمدی                

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منبع: مفاتیح الحیات، اثر آیت الله جوادی آملی

سایت دارالحدیث

مطالب مرتبط:

درس هایی که از یک عارف عالم باید گرفت !!

به یاد استاد شهیدم دکتر مجید شهریاری

ثروت حلاّل مشکلات است علم کیلویی چند؟

فضیلتی ناگفته از فضائل بانوی دو عالم!