میخوای جوان موفق و خوشبختی باشی؟!

می دانیم که همه جوانان برای رسیدن به موفقیت، به طور خستگی ناپذیری تلاش می کنند؛ اما اغلب به آنچه که در آرزویش هستند، دست نمی یابند. آیا مسیر را اشتباه انتخاب کرده اند؟ هدف و مقصود مشخص و روشنی نداشته اند؟ به تواناییها و امکانات خود بی توجه بوده اند؟ آیا معیارهای نادرستی برگزیده اند؟

شاید همه اینها در عدم موفقیت جوانان تأثیر داشته باشند؛ اما یکی از عواملی که بیشتر شکست ها و ناکامیها از آن ناشی می شود: «استبداد به رأی» و «خودمحوری» و «مشورت نکردن با دیگران» در مسائل مهم زندگی است. انسان در همه دوره های زندگی اش وقتی با مشکل مواجه می شود یا بر سر دو راهی قرار می گیرد، سخت به یاری دیگران، و رأی و نظر آنها نیازمند است. بدون استفاده از تجارب دیگران، پیمودن مسیر زندگی و گذر از گردنه های آن سخت و دشوار است.

پیشرفت علم و تکنولوژی، اکتشافات و اختراعات و نظریه پردازی در زمینه های مختلف، محصول هم اندیشی و تعامل و بهره گیری از ایده ها و تجربه های دیگران است. اگر بنا بود هر فردی فقط به خود متکی باشد و هیچ گاه از نظرات، پیشنهادها و تجارب دیگران بهره نگیرد، مطمئنا بشر در مراحل اولیه و سطح بسیار ساده و ابتدایی به سر می برد. دستیابی به تجارب دیگران و استفاده از نظرات سازنده آنان از طریق مطالعه آثار، زندگی و الگوهای رفتاری، طرح سوال و مشورت و نظرخواهی امکان پذیر است..

آری انسان، برای رسیدن به سرانجام مقصود، به مشاوره احتیاج دارد و نباید خودرأی باشد. او در راه‌هایی که برای رسیدن به هدف‌هایش انتخاب می‌کند و نمی‌داند که کدام راه بهتر است، باید مشورت نماید و سپس بهترین راه را انتخاب کند. انتخاب ناآگاهانه یک راه، پیامدهای ناگواری دارد و بدبختی را نصیب انسان خودرأی می‌نماید. ولی با مشورت با افراد واجد شرایط از علم، آگاهی، خرد و تجربه دیگران استفاده کرده و بهترین راه را جهت رسیدن به هدف خویش انتخاب می‌کند و سرانجام موفقیت و خوشبختی نایل خواهد شد. (راه خوشبخی، رجایی، محمدرضا، ص 244)

رسول گرامی اسلام چنین فرموده است:

«ما تسقی عبدٌ قضا بمشوره ما سعد باستغناء برأی».

هیچ کس از مشورت بدبخت نشد و از خودرأیی خوشبخت نشد.

امام علی علیه السلام در این باره می فرماید:

الْمُسْتَشِیرُ عَلَى طَرَفِ النَّجَاحِ ؛ مشورت کننده بر لبه ی پیروزی است. (تصنیف غرر الحكم و درر الكلم / 442 )

مشورت بسیار مهم و سرنوشت‌ساز است، لیکن مشورت با هرکسی صلاح نیست بلکه شخص مورد مشاوره باید صلاحیت و شرایط آن را داشته باشد و گرنه نتیجه مژوس داشته و عقل را به گمراهی و اشتباه می‌اندازد.

امام علی علیه السلام در نامه ای خطاب به مالک اشتر می نویسد: و لَا تُدْخِلَنَّ فِی مَشْوَرَتِكَ بَخِیلًا یَعْدِلُ بِكَ عَنِ الْفَضْلِ وَ یَعِدُكَ الْفَقْرَ وَ لَا جَبَاناً یُضْعِفُكَ عَنِ الْأُمُورِ وَ لَا حَرِیصاً یُزَیِّنُ لَكَ الشَّرَهَ بِالْجَوْرِ

و بخیل را در رأى زنى خود در میاور كه تو را از نیكوكارى باز گرداند، و از درویشى مى‏ترساند. و نه ترسو را تا در كارها سستت نماید، و نه آزمند را تا حرص ستم را برایت بیاراید(نهچ البلاغه، نامه53)

آن حضرت ویژگی های شخص مورد مشورت را اینگونه بیان میکنند: خَیْرُ مَنْ شَاوَرْتَ‏ ذَوُو النُّهَى وَ الْعِلْمِ وَ التَّجْرِبَةِ وَ الْحَزْم‏: بهترین کسان برای مشورت، صاحبان خرد و دانشند و افراد با تجربه و دوراندیش(غرر الحكم و درر الكلم/ 356 )

باید در نهایت گفت

عوامل بسیاری چون تلاش، پشتکار، توکل به خدا، نظم و برنامه ریزی و بهره مندی از هوش و سلامت جسمی و روانی در پیشرفت و موفقیت انسان نقش دارند. اما یکی از عواملی که نمی توان نقش آن را نادیده گرفت، مشورت و استفاده از تجارب و اندوخته های دیگران است. طی یک بررسی که در سال 1984 م صورت پذیرفت، آشکار شد آن دسته از افرادی که در برنامه ها و تصمیم گیریهای خود، مشورت می کردند، بسیار سریع تر از افرادی که به مشورت اهمیت نمی دادند، پیشرفت نموده اند.

در روایات نیز آمده است که مشورت با دیگران، باعث می شود که توفیق الهی نصیب انسان گردد و در کارها موفق تر و عاقلانه تر عمل کند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «کسی که می خواهد کاری انجام دهد و در مورد آن با فرد دینداری مشورت کند، خداوند او را به آنچه بهترین است، موفق می دارد.»(مشورت؛ کلید موفقیت در زندگی صفحه 61)

بخش نهج البلاغه تبیان   

منابع:

نهج البلاغه

غرر الحكم و درر الكلم

تصنیف غرر الحكم و درر الكلم

مشورت؛ کلید موفقیت در زندگی

راه خوشبخی

مطالب مرتبط:

مشورت، مهمترین اصل اجتماعی

ریحانه آفرینش 2

نیاز پیامبر به مشورت؟