تبیان، دستیار زندگی
دنیای خاکی ما انسانها دنیایی سرشار از نشانه ها و علایمی است که آدمی را برای رسیدن به هدف، هدایت و راهبری می کنند پیدا کردن راه، سخت نیست فقط چشم تیزبینی می خواهد که هوای نفس آن را تیره و تار نکرده و عزمی که با آن همراه و همسفر گردد، پس از این نشانه ها
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

از اینکه آبرویم برود میترسم!

گناه

خوب و بد، زشت یا زیبا، خیر یا شر اوصافی هستند که در ربط و نسبت با اعمال آدمی قرار گرفته و ملاک سنجش آن به شمار می آیند. در اینکه عملی از دو حال خارج نیست، یا خوب است یا بد شکی نیست و انسانی که کوچکترین بهره‌ای از عقل و معرفت داشته باشد لاجرم میان عمل خیر یا شر تمایز قائل خواهد شد با این وجود هستند افرادی که ناخواسته مرتکب عمل زشت می شوند این افراد کسانی هستند که از دو کلید و معیار کار زشت خبر نداشته و یا غافلند.

دو قانون کار زشت

و احذر كل عمل یعمل به فى السرو یستحیى منه فى العلانیه، و احذر كل عمل اذا سئل عنه صاحبه انكره اءو اعتذرمنه .(نهج البلاغه/ ترجمه دشتی / نامه 69)

ترجمه: از كارى كه در نهان انجام مى شود، و در آشكار شرم آور است، بپرهیز و نیز از كارى كه اگر انجام دهنده اش ، درباره آن بپرسند، یا انجام آن را انكار مى كند و یا بخاطر آن پوزش مى طلبد، دورى كن.

براى آنكه كار خوب از كار بد مشخص شود، و انسان بتواند فرق بین این دو را بشناسد و كار بد انجام ندهد، امام علیه السلام دو قانون و نشانه ساده و آسان تعیین فرموده است:

اول آنكه كار بد، آن است كه بطور پنهانى و دور از چشم دیگران انجام داده مى شود، زیرا انجام آن بطور آشكار و برابر چشم مردم. باعث شرم و خجالت است.

دومین نشانه كار بد، آن است كه انجام دهنده آن را مورد پرسش قرار دهند كه چرا چنان كارى كرده است، یا انكار میكند و میگوید: من چنین كارى نكرده ام، و یا بخاطر انجام آن كار عذر خواهى مى كند و میگوید: مرا ببخشید، از روى نادانى چنین كارى كرده ام.

دنیای خاکی ما انسانها دنیایی سرشار از نشانه ها و علایمی است که آدمی را برای رسیدن به هدف، هدایت و راهبری می کنند پیدا کردن راه، سخت نیست فقط چشم تیزبینی می خواهد که هوای نفس آن را تیره و تار نکرده و عزمی که با آن همراه و همسفر گردد، پس از این نشانه ها غافل مشو

گناه به دور از چشم مردم

بسیاری از اعمالی که رنگ و بوی گناه و زشتی دارند در خفا و پنهانی انجام می گیرند. چرا انجام عملی آن شرم و خجالت را برای فاعل آن فعل به دنبال خواهد داشت از این رو فاعل عمل زشت ترجیح می دهد فعلش را به دور از چشم همگان انجام دهد. در دین مبین اسلام ارتکاب عملی خلاف دستور شرع گناه محسوب گردیده و در مقابل آشکار ساختن آن و یا علنی مرتکب گشتن آن نیز جرم و گناهی دیگر به حساب می آید: عباس غلام حضرت رضا علیه السلام گوید: شنیدم آن حضرت علیه السلام میفرمود: پنهان‏كننده كار نیك (كردارش) برابر هفتاد حسنه است، و آشكارا كننده كار بد مخذول است، و پنهان‏كننده كار بد آمرزیده است. مجلسى (ره) گوید: فاش‏كننده گناه از نظر بی باكى نسبت به شرع مقدس و بی شرمى مخذول است و توفیق از او گرفته شود، و پنهان‏كننده آن از نظر شرمى كه دارد آمرزیده شود نه از جهت نفاق و دوروئى، و این خبر دلالت دارد كه پنهان داشتن طاعات بهتر از آشكار نمودن آن است چون از ریاء و سمعه دور است، و برخى گفته‏اند: آشكار كردن آن بهتر است و برخى میان واجبات و مستحبات فرق گذارده‏اند و در واجبات گفته‏اند: اظهارش افضلست و در مستحبات اختفاء (و پنهان داشتن). و برخى تفصیل دیگرى داده‏اند و گفته‏اند: اگر كار نیك آشكار كردنش از ریاء و سمعه محفوظ باشد اظهارش بهتر است زیرا سبب تأسى كردن دیگران باو گردد و گر نه اختفاء افضلست. (أصول الكافی / ترجمه مصطفوى / ج‏4 / 160 )

ریا

پنهان داشتن گناه و نسبت آن با ریاکاری

شاید این سوال برای شما مطرح گردد که با پنهان داشتن گناه ممکن است فرد خویش را انسان موجهی جلوه دهد و بدین وسیله به گناه ریاکاری نیز آلوده گردد در این باره باید گفت: بدان كه اصل در اخلاص برابرى ظاهر و باطن انسان است، همان طورى كه به بعضى از اصحاب گفته شده است: بر عمل آشكارا اقدام كن! گفتند: عمل آشكارا چیست؟ فرمود: وقتى كه مردم از آن عمل تو با خبر شدند شرم نكنى، و این مقام یك مقام بزرگى است كه هر كسى بدان نائل نمى‏شود و هیچ كس از گناهى كه قلبا و یا با اعضاى بدن خود مرتكب شده باشد بر كنار نیست امّا پنهان مى‏دارد زیرا نمى‏خواهد مردم از آن با خبر شوند، بخصوص آن خواسته‏ها و آرزوهاى قلبى كه در ذهن انسان قلیان مى‏كند در صورتى كه خداوند از همه آنها آگاه است، پس این كه بنده‏اى مى‏خواهد، آنها را از دیگر بندگان پوشیده دارد زیرا چه بسا او گمان مى‏برد كه آن ریاى ممنوع باشد، در صورتى كه چنین نیست، بلكه آنچه منع شده آن است كه آن را پوشیده دارد تا مردم او را پرهیزگار بدانند و تصوّر كنند كه او از خدا مى‏ترسد، با اینكه در واقع چنین نیست و او ریاكار پنهانى است. امّا راستگو آن كسى است كه، با پنهان داشتن گناهان، ریاكارى نمى‏كند، و از این كه مردم از گناه او مطّلع شوند غمگین و از این كه خداوند گناهش را بپوشاند خوشحال مى‏شود، و هنگامى كه بر ملا شود، از آن جهت كه در دنیا پرده حرمتش دریده شده است، اندوهگین شده، مى‏ترسد كه در آخرت نیز پرده حرمتش دریده شود، زیرا در خبر است كه خداوند گناه هر كس را در دنیا پوشیده دارد، در آخرت نیز پنهان مى‏دارد، و این اندوه، از نیروى ایمان سرچشمه مى‏گیرد. (مجموعه ورام، آداب و اخلاق در اسلام / ترجمه تنبیه الخواطر /  355)

در خبر است كه خداوند گناه هر كس را در دنیا پوشیده دارد، در آخرت نیز پنهان مى‏دارد، و این اندوه، از نیروى ایمان سرچشمه مى‏گیرد

انکار عمل و یا اقرار به اشتباه

از جمله نشانه های کار زشت کتمان کردن آن و یا اقرار به اشتباه و نادانی و عذر خواهی کردن است.فرد در صورت کتمان گناه، اشتباه دیگری را مرتکب می گردد یعنی دروغ و در صورت اقرار به گناه و پشیمانی از ارتکاب آن بهشت را صاحب می گردد. از امام جعفر صادق علیه السلام روایت كرده اندكه گفت: شنیدم از آن حضرت كه مى‏فرمود: «به درستى كه مرد مرتكب گناه مى‏شود، و خداى عز و جل به آن گناه، او را داخل بهشت مى‏كند».عرض كردم كه: خدا او را به واسطه گناه داخل بهشت مى‏گرداند؟ فرمود: «آرى، زیرا كه او گناه مى‏كند، پس پیوسته خود را دشمن مى‏دارد، و به این سبب، خدا او را رحم مى‏فرماید؛ پس او را در بهشت داخل مى‏گرداند».(تحفة الأولیاء (ترجمه أصول كافى) / ج‏4/215 )

دنیای خاکی ما انسانها دنیایی سرشار از نشانه ها و علایمی است که آدمی را برای رسیدن به هدف، هدایت و راهبری می کنند  پیدا کردن راه، سخت نیست فقط چشم تیزبینی می خواهد که هوای نفس آن را تیره  و تار نکرده و عزمی که با آن همراه و همسفر گردد، پس از این نشانه ها غافل مشو.

مریم پناهنده 

بخش نهج البلاغه تبیان


منابع:

1) نهج البلاغه / ترجمه دشتی

2) تحفة الأولیاء (ترجمه أصول كافى) / ج‏4

3) مجموعه ورام، آداب و اخلاق در اسلام / ترجمه تنبیه الخواطر

4) أصول الكافی / ترجمه مصطفوى / ج‏4

5) سایت مرکز اطلاع رسانی غدیر

مطالب مرتبط:

خداگونه شدن از منظر امام سجاد علیه السلام

هیچ دست و زبانی گناه نمی‌کند!

بدرود ای بزرگترین ماه خدا

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.