اجازه تلاوت از پیامبر اکرم(صلوات الله علیه و آله)

نوای حزن انگیز تلاوت هایش سال ها پس از درگذشت او همچنان دل و جان مشتاقان کلام وحی را تا بلندای آسمان معرفت می کشاند.

او در سنین خردسالی با گنجینه تمام نشدنی آیات وحی آشنا شد و تمام زندگی خود را در مسیر تلاوت قرآن کریم سپری کرد.

استاد محمود علی البناء در هفدهم دسامبر سال 1926 (26 آذر 1305 ش) در یکی از روستاهای استان منوفیه در کشور مصر پا به عرصه وجود گذارد. پدرش که دارای 8 پسر و 3 دختر بود، نذر کرده بود که اولین پسرش را در مسیر قرآن قرار دهد.

او در هر نماز از خداوند می خواست که فرزندانش در راه قرآن باشند و قرآن را بیاموزند ؛ بنابراین بسیار علاقمند بود که فرزندش محمود در بزرگ ترین دانشگاه اسلامی کشور، «الازهر» تحصیل کرده و از دانشمندان آنجا شود.

او فرزندش محمود را به مکتب خانه روستا برد و به شیخ موسی سپرد. شیخ موسی در پرورش مذهبی و آموزش قرآن محمود خردسال مهم بسزایی ایفا کرد. استعداد و اشتیاق فراوان او تا به آن اندازه بود که در 4 سالگی توانست تمام آیات قرآن را حفظ کند و بدین ترتیب محمود خردسال ترین حافظ قرآن روستا شد.

شهرت بین همکلاسی ها

پدر در سال 1937 تصمیم گرفت فرزندش را در آموزشگاه دینی منطقه شبین الکوم ثبت نام کند. سن کم او مانع ثبت نام بود تا آنکه با پیگیری و تلاش پدر در 11 سالگی موفق به تحصیل در آنجا شد.

او در آموزشگاه دینی محل زندگی خود نزد استاد عبدالجلیل عیسی و شیخ احمد حسن الباقوری به تعلیم علوم مختلف قرآن کریم مشغول شد. سپس به آموزشگاه منشاوی در شهر طنطا رفت و به تکمیل اندوخته های خود پرداخت. این امر سبب شد که محمود خانواده خود را ترک کرده و در طنطا زادگاه سید احمد البدوی ساکن شده و در آنجا روش های فنی تلاوت را از وی فراگیرد.

محمود علی البناء در مجالس تلاوت های سید احمد البدوی حاضر می شد و با تمام وجود به تلاوت های استادش گوش می داد و در منزل با تمام تلاش آنچه را که شنیده بود تقلید می کرد. او در این کار مهارت زیادی کسب کرد تا آنجا که در میان همکلاسی هایش در آموزشگاه به شهرت رسید.

فرصت طلایی رادیو

شیخ محمود علی البناء در سال 1948 یعنی زمانی که بیش از 22 سال نداشت آماده شرکت در امتحانات پذیرش قاریان در رادیو قرآن مصر شد و این در حالی بود که بین شرکت کنندگان کمترین سن را داشت.

او در نوبت اول در امتحانات ورودی رادیو پذیرفته نمی شود تا آنکه در مراسم جشنی در دارالابرا از طرف رادیو قرآن مصر شرکت می کند و به دعوت مسئولین به تلاوت قرآن می پردازد.

تلاوت آن شب محمود باعث می شود تا شیخ صالح حرب باشا از مدیر رادیو درخواست کند تا به او اجازه تلاوت در رادیو بدهد و او نیز پس از شرکت دوباره در امتحانات ورودی، پذیرفته شد و به تلاوت در رادیو قرآن پرداخت.

او وقتی وارد رادیو شد، برخی قراء قدیمی تر ناراحت شدند که چرا دستمزد علی البنا بیشتر از آنهاست. آنها خواستار این شدند که با حقوقشان افزایش یابد یا اینکه حقوق علی النبا مثل آنان شود.این اعتراض نتیجه ای نداشت جز آنکه محمود علی البنا به عنوان تنها قاری در رادیو بماند و تلاوت هایش بیشتر شود که این مساله باعث شهرت او میان مردم شد. بدین ترتیب نام و آوازه او که حالا «استاد محمود علی البنا» بود از طریق رادیو فراگیر شد.

شیخ القراء مصر

استاد محمود علی البناء در سال 1946 و در 20 سالگی در منطقه بشری به برپایی جلسات قرائت قرآن پرداخت. تلاوت های او با چنان توانایی و تسلطی اجرا می شد که قاریان مشهور آن زمان همچون استاد محمود رفعت، محمد الصیفی، عبدالعظیم زاهر و محمد سلام هر تلاوت هایش را گوش می دادند.

او پس از مدتی به مسجد احمدی یعنی مکانی که در آن آموزش دیده بود بازگشت و 20 سال در این مسجد به قرائت قرآن پرداخت. سپس به مسجد امام حسین (علیه السلام) در قاهره رفت و در آنجا هم به تلاوت قرآن مشغول شد.

استاد علاوه بر فنون تلاوت قرآن، در زمینه اجرای موشحات دینی، مقامات موسیقی و شیوه به کارگیری آن در تلاوت قرآن تسلطی بسیار داشت و در این زمینه از محضر شیخ درویش حریری یکی از چهره های برجسته موسیقی و تواشیح بهره جست.

استاد محمود علی البناء پس از وفات شیخ محمد خلیل الحصری در سال 1985 به مقام بالای شیخ القرائی مصر منصوب شد. او در عرصه قرائت قرآن مقامی بس عظیم کسب کرد تا آنجا که شیوه تلاوت او به عنوان یکی از مکاتب قرائت قرآن دارای پیروان بسیاری در جهان قرائت است.

استاد از جمله قاریان برجسته قرن اخیر بود که خود نیز به اصوات و تلاوت های زیبای قاریان مشهور جهان عشق می ورزید و می گفت: «من به تلاوت های استاد مرحوم محمد رفعت، استاد مصطفی اسماعیل و شیخ کامل یوسف البهتیمی بسیار علاقه دارم و آنها را گوش می دهم.»

مرحوم استاد محمود علی البناء نشان های ملی و مذهبی بسیاری از کشورهای مختلف دریافت کرد. از جمله در سال 1990 یعنی 5 سال پس از فوتش نشان علوم و فنون کشور مصر به او اعطاء شد. خیابان هایی در شهرهای طنطاء قاهره و سوهاج به نام شیخ علی البناء نام گذاری شده است که خود نشان دهنده تأثیر پذیرفتن جامعه مصر از صوت دلنشین این استاد است.

مرا به تسلیم و رضای خود بمیران

استاد محمود علی البناء در بامداد بیست و هشتم ماه مبارک رمضان سال 1985 در مسجد امام حسین (علیه السلام) در شهر قاهره آخرین تلاوت خود را اجرا کرد و آیات سوره مبارکه یوسف (علیه السلام) را تلاوت کرد. جالب آنکه با آیه شریفه «...

تَوَفَّنِی مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ » «مرا به تسلیم و رضای خود بمیران و با صالحان محشور فرما» تلاوت خود را به پایان برد. او چند روز بعد به جوار رحمت حق شتافت و در مسجد امام حسین (علیه السلام) بر پیکرش نماز خواندند و در زادگاهش روستای شراباس به خاک سپرده شد.

استاد محمود علی البناء به عنوان انسانی خادم قرآن، زیست و عمر خود را در خدمت به قرآن گذراند. او مسجد و دارالقرآنی در زادگاهش روستای شراباس تأسیس کرد تا به این ترتیب خدمتش به قرآن و اهل قرآن جاودانه شود.

اجازه تلاوت از پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم)

شیخ محمود در شب لیلة القدر در جوار بارگاه ملکوت حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) تصمیم گرفت تلاوت کند. وقتی تلاوتش را آغاز کرد و به اوج تلاوت رسید، اشک ها از پهنای صورتش جاری شد.

خود استاد درباره این لحظه روحانی می گوید: «خداوند می فرماید: از رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) اذن بطلبید به همین دلیل من نیز از رسول خدا اجازه تلاوت خواستم و به خدا پناه برده و تلاوت سوره مبارکه احزاب را آغاز کردم. احساس کردم به راحتی و با اشتیاق خاصی تلاوت می کنم. گویا پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) به من اجازه تلاوت داده بودند و هنگامی  که به آیه شریفه 45 از سوره مبارکه احزاب «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِیرًا » رسیدم بی اختیار 27 مرتبه این آیه را تلاوت کردم و هر بار که تلاوت می کردم مردم بیشتر می شدند. در واقع برایم بسیار سخت بود که به آیه بعدی منتقل شوم در حالی که پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و اله وسلم) در آرامگاه مطهر بودند.»

سه فرمان

به عقیده استاد یک قاری خوب باید دارای 3 ویژگی باشد؛

اول آنکه صوتش زیبا باشد چرا که همین صوت زیبا باعث شده بود که پیامبر به صحابی خود این مسعود اشتیاق بورزد و تلاوت قرآن را با صدای او بشنود .

دومین ویژگی یک قاری از نظر استاد علی البناء این است که حافظ قرآن باشد و علاوه بر آن اصول و احکام و قواعد تجوید و تلاوت را نیز بیاموزد و شرط سوم آنکه یک قاری باید خلق نیکو و پسندیده داشته باشد چرا که جایگاه قرآن کریم جز این را نمی طلبد .

او ادامه می دهد: «آشنایی با قواعد موسیقی هم برای اجرای بهتر تلاوت مهم است. برای مثل کسی که در لحن و موسیقی توانایی کافی دارد به خوبی می تواند آیات را با توجه به معانی آن ها چنان تلاوت کند که همان مفهوم در ذهن شنونده مجسّم شود. »

بخش قرآن تبیان  

منابع:

ترنم وحی؛ نوشته مریم قاسم احمد

سایت حوزه

مطالب مرتبط:

آرامش لحظات کودکی با قرائت مداوم پدر!

حکیم الهی(درگذشت استاد الهی قمشه ای)

نوای قرآن با حنجره طلایی