تبیان، دستیار زندگی
توقیع در لغت به معنای امضا کردن و مهر کردن نامه است. در اصطلاح شیعی، نامه‌هایی است که مورد امضای امام می‌باشد که برخی کلمات خود آن امام است و برخی املای آن حضرت و نوشته‌ی اشخاص مورد وثوق ایشان.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آیا این توقیعات از جانب امام عصر است؟

آخر الزمان سے کیا مراد ہے؟ 2

توقیع در لغت به معنای امضا کردن و مهر کردن نامه است. در اصطلاح شیعی، نامه هایی است که مورد امضای امام می باشد که برخی کلمات خود آن امام است و برخی املای آن حضرت و نوشته ی اشخاص مورد وثوق ایشان.


در این مقاله تشخیص صحّت صدور توقیعات از سوی حضرت مهدی علیه السلام و یک مورد از مهمترین سخنان حضرت در مورد خودشان مورد بررسی قرار می گیرد:

صحّت صدور توقیعات از سوی حضرت مهدی علیه السلام، چگونه مشخّص می شود؟

توقیع در لغت به معنای امضا کردن و مهر کردن نامه است. در اصطلاح شیعی، نامه هایی است که مورد امضای امام می باشد که برخی کلمات خود آن امام است و برخی املای آن حضرت و نوشته ی اشخاص مورد وثوق ایشان.

در دوران سخت دو غیبت صغری و کبری، ارتباط مستقیم با امام عصر (عج) امکان ندارد. برخی از یاران امام مهدی (علیه السلام) از طریق توقیعات پیامهای حضرت را به مردم ابلاغ می کردند.

از باب نمونه: شیخ مورد اطمینان؛ ابوعمرو عمری- که رحمت خداوند بر او باد- گوید: ابن ابی غانم قزوینی و گروهی از شیعیان درباره ی جانشین حضرت عسگری (علیه السلام) مشاجره و اختلاف کردند. ابن ابی غانم گفت: ابومحمّد (امام عسگری علیه السلام) از دنیا رفت و جانشین ندارد. بعد در همین باره نامه ای نوشتند و به ناحیه ی مقّدسه فرستادند و اختلاف خود را بازگو نمودند. جواب نامه ی آنها به خطّ آن حضرت (عج)رسید:

به نام خداوند بخشاینده ی مهربان

«خداوند ما و شما را از فتنه ها محفوظ دارد و به ما و شما روح یقین موهبت فرماید و از فرجامی زشت و بد پناه دهد! همانا خبر شکّ و شبهه ی گروهی از شما در دین به من رسید و از تردیدی که درباره ی اولیای امرشان به دل آنان راه پیدا کرده است خبردار شدیم. از این جهت به خاطر شما، نه به خاطر خودمان، اندوهگین گشتیم و درباره ی شما، نه درباره ی خودمان، بدحال شدیم؛ زیرا که خدا با ماست و با بودن او نیازی به دیگری نداریم و حق با ماست و از این که کسی از ما برگردد ترسی نداریم. ما ساخته شده های پروردگارمان هستیم و آفرینش بعد از ما ساخته شده های ماست».

ملاحظه میکنیم که در این جا حضرت درباره ی حقّانیت جانشینی و امامت خود تصریح کرده اند.

از مهم‌ترین سخنان آن حضرت مطلبی است که از طریق محمد بن عثمان (دومین نایب خاص) در پاسخ به نامه اسحاق بن یعقوب، بیان فرموده‌اند. در آن‌جا آمده است: «... و اما وقت ظهور من به اراده خداوند متعال بستگی دارد. کسانی که وقت آن را تعیین می‌کنند، دروغ‌گو هستند... »

نمونه ی دیگر در قرن اخیر است که به سوی سیّد ابوالحسن اصفهانی توقیعی صادر شده توسّط شیخ محمّد شریعت شوشتری که متن آن چنین است که:

«قُل لَهُ: أرخِص نَفسَک، وَ اجعَل مَجلِسَکَ فی الدِّهلیزِ، وَ اقضِ حوائِجَ النّاس، نَحنُ نَنصُرُکَ».

«به او بگو: خودت را برای مردم ارزان کن(در دسترس همه قرار بده). محل نشستنت را دهلیز خانه انتخاب کن و حاجتهای مردم را برآور؛ ما یاریات میکنیم».

دلیل صحّت صدور توقیعات از سوی حضرت بقیّة الله مورد اعتماد بودن شخصیّت نایبان و راویان آنهاست که تمامی دانشوران و هم عصران به وثاقت آنان تصریح کرده اند.

راوی توقیع اوّل«ابوعمرو عثمان بن سعید عمری» است. درباره ی او به کلمة الإمام المهدی، ص139 و در مورد راوی دوم«سیّد ابوالحسن اصفهانی» به ص 559 همین کتاب مراجعه شود.

دلیل دیگر صحّت انتساب این توقیعات به حضرت ولیّ عصر (علیه السلام) پیش گوییهایی است که در پاره ای از آنها آمده است.

به عنوان نمونه، شیخ کلینی از قاسم بن علاء چنین آورده است: درباره ی حوائج و خواسته هایم، به حضرت بقیّة الله (علیه السلام)  سه بار نامه نوشتم و نیز اظهار داشتم که من مردی سالمندم و فرزندی ندارم. آن حضرت جواب خواسته هایم را فرمودند؛ امّا درباره ی فرزند جوابی ندادند. برای بار چهارم به آن حضرت نوشتم و استدعا کردم که دعا کند تا خداوند فرزندی به من عطا فرماید. حضرتش پاسخ مرا داد و خواسته هایم را نوشت و جمله ی آن حضرت در این باره چنین بود:

«خداوندا! به او پسری روزی فرما تا چشمش به او روشن شود و همین جنین را که همسرش به او باردار است پسر قرار ده».

امام زمان

نامه ی آن حضرت رسید و نمی دانستم که همسرم باردار است. به خانه رفتم و از وی پرسیدم. توضیح داد که مشکلش حل شده است. پس از مدّتی پسری به دنیا آورد. این حدیث را حمیری نیز روایت کرده است.

نمونه ی دیگر:

علیّ بن حسین بابویه با ابوالقاسم حسین بن روح ملاقات و از او سۆالاتی کرد. سپس نامه ای را برای حسین بن روح نوشت که توسّط علیّ بن جعفر بن اسود برای او فرستاد و خواست که نامه اش را- که در آن اشتیاق خود را به داشتن فرزندی ابراز کرده بود-به محضر صاحب الأمر برساند. آن حضرت در جوابش نوشت:

«ما برای تو این مورد را از خداوند خواستیم و دعا کردیم. به زودی دو پسر نیکوکار و خوب روزی تو خواهد شد».

چندی بعد، ابوجعفر و ابوعبدالله متولّد گردیدند. ابوعبدالله حسین بن عبیدالله میگفت: از ابوجعفر(شیخ صدوق) شنیدم که میگفت: من به دعای حضرت صاحب الأمر (علیه السلام) متولّد شده ام و به این افتخار و مباهات می نمود.

نمونه ی سوم:

ابوغالب احمدبن محمّدبن سلیمان زراری گفت: مدّتی قبل نامه ای به آن حضرت نوشتم و درخواست کردم که قطعه ملک مرا (به هدیه) بپذیرد و آن موقع مقصودم تقرّب و نزدیکی به خداوند عزیز و بزرگ نبود؛ بلکه مایل بودم با نوبختی ها آمیزش و رفت و آمد داشته باشم و در شۆون و مناصب دنیوی در ردیف آنان قرار گیرم. پس جوابم داده نشد. در این مطلب اصرار کردم. آن حضرت به من نوشت:

«اِختَر مَن تَثِقُ بِه فَاکتُبِ الضَّیعَةَ بِاسمِهِ فَإنَّکَ تَحتاجُ إلَیها».

«کسی را که به او اطمینان داری برگزین و ملک را به نام او ثبت کن؛ زیرا بدان محتاج خواهی شد».

توقیع در لغت به معنای امضا کردن و مهر کردن نامه است. در اصطلاح شیعی، نامه هایی است که مورد امضای امام می باشد که برخی کلمات خود آن امام است و برخی املای آن حضرت و نوشته ی اشخاص مورد وثوق ایشان

چندی نگذشت که بادیه نشینان مرا اسیر کردند و ملکی را که داشتم غارت کردند و حدود هزار دینار از غلّات و چهارپایان و وسایلم را بردند. مدّتی در اسارت ایشان بودم تا آن که خودم را به صد دینار و هزار و پانصد درهم خریدم و حدود پانصد درهم برای مزد مأموران و فرستادگان نیز از من گرفتند. آن گاه که از چنگ آنها خلاص شدم، به آن ملک نیازمند شدم و آن را فروختم.

میبینیم که در تمام این موارد پیشگویی امام (علیه السلام) به وقوع پیوسته و صحّت صدور توقیعات تأیید گردیده است.

سخن امام زمان علیه السلام درباره ظهور خود

از مهم‌ترین سخنان آن حضرت مطلبی است که از طریق محمد بن عثمان (دومین نایب خاص) در پاسخ به نامه اسحاق بن یعقوب، بیان فرموده‌اند. در آن‌جا آمده است:

«... و اما وقت ظهور من به اراده خداوند متعال بستگی دارد. کسانی که وقت آن را تعیین می‌کنند، دروغ‌گو هستند... .» ابوعلی می‌گوید: از محمد بن عثمان عمروی شنیدم که می‌گفت: «... و پرسیدم که فرج کی خواهد بود؟ پاسخ آمد: تعیین‌کنندگانِ وقت، دروغ می‌گویند.»

در بیان امام مهدی علیه السلام و روایات سایر ائمه نیز تعیین وقت برای ظهور مردود شمرده شده است. البته حضرت فرموده‌اند: «برای تعجیل فرج، زیاد دعا کنید.»

فرآوری: آمنه اسفندیاری

بخش مهدویت تبیان    


منابع:

پورتال جامع مهدویت

سایت راسخون

مطالب مرتبط:

ما غایبیم یا امام زمان؟!! 

توصیه‌های امام عصر در توقیعات 

مصحف حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در دستان امام زمان 

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.