لوله گوارش
اهداف:
آشنایی با لوله گوارش در انسان
آشنایی با انواع حرکات در طول لوله ی گوارش
آشنایی با وظایف برخی از اندام ها در طول لوله گوارش
شرح درس:
عمل لوله ی گوارش تامین مداوم آب، الکترولیت ها و مواد غذایی برای بدن است. برای حصول این امر اعمال زیر مورد نیاز است:
2) ترشح شیره های گوارشی و هضم غذا
3) جذب فرآورده های گوارشی، آب و الکترولیت های مختلف
4) گردش خون از اندام های دستگاه گوارش برای خارج کردن مواد جذب شده
5) کنترل تمام این اعمال توسط سیستم های عصبی و هورمونی
دستگاه گوارش از سه قسمت حفره دهانی (شامل لب- زبان- حلق- دندان- لثه و گونه) لوله گوارش (شامل مری- معده- روده کوچک- روده بزرگ- رکتوم و مقعد) و غدد گوارش (شامل بزاقی- کبد-پانکراس و کیسه صفرا) تشکیل شده است.
دو نوع حرکت در لوله گوارش به وجود می آید که سبب پیش برد غذا می شود:
ب: حرکات مخلوط کننده که محتویات روده را در همه ی اوقات به حالت کاملاً مخلوط نگه می دارد.
برای این که غذا به طور مناسب در لوله گوارش پردازش شود مدت زمانی که در هر قسمت لوله گوارش باقی می ماند اهمیت ویژه ای دارد. در طی پروسه خوردن غذا تا هضم آن غدد و سلول های مختلف وجود دارند که در ذیل به برخی از آن ها اشاره می شود.
بلع:
معده:
معده دارای یه نوع عمل حرکتی است.
1) انبار کردن مقادیر زیاد غذا تا زمانی که غذا بتواند در دوازدهه و قسمت تحتانی روده پردازش شده است.
2) مخلوط کردن این غذا با ترشحات معدی تا این که غذا، مخلوط نیمه مایعی به نام کیموس تشکیل شود.
3) تخلیه ی کیموس از معده به داخل روده کوچک با سرعتی مناسب برای هضم و جذب صحیح آن به وسیله ی روده ی کوچک
حرکات روده ی باریک را نظیر سایر نقاط لوله گوارش می توان به انقباضات مخلوط کننده و انقباضات جلو برنده تقسیم کرد. انقباضات مخلوط کننده سبب بروز انقباضات هم مرکز موضعی می شود که به فواصل معین در طول روده به وجود می آیند.
انقباضات جلو برنده سبب حرکت کیموس در لوله ی گوارش می شوند و در اوایل روده حرکتی بسیار سریع تر و در قسمت های انتهایی حرکتی آهسته تر دارند.
حرکات کولون:
اعمال اصلی کولون عبارتند از:
2- انبار کردن مدفوع تا زمانی که بتواند دفع شود.
یون های سدیم و کلسیم سبب ایجاد امواج آهسته و نیزه ای در لوله گوارش اند و حرکت آن را سبب می شوند. خود لوله گوارش نیز برای خود دارای سیستم عصبی به نام آنتریک است که از مری تا مقعد گسترش داارد. همچنین انواع میانجی های عصبی مانند استیل کولین، نوراپی نفرین و. . . در این شبکه عصبی وجود دارند. هورمون های مختلفی نیز در طول لوله گوارش به این حرکت کمک می کنند که از آن جمله می توان به گاسترین، سکرتین اشاره کرد.
طرح درس 90توضیح فیلم
غذا پس از جویده شدن توسط دندان ها با عبوراز مری وارد معده می شود در آن جا اسید بالای معده و حرکات منظم آن سبب ایجاد کیموس معدی شده و با آنزیم های مختلف مخلوط می گردد و برای جذب توسط پرزهای روده کوچک آماده می گردد.
