موهایی كه در نیمه راه، سفید می‌شوند!
علل سفید شدن مو در دوران جوانی
برخی از جوانان امروزی، نه صرفاً به لحاظ روحی که به لحاظ جسمی نیز ظاهر جوانی خود را از دست داده‌اند و پیش از زمان موعد، نشانه‌های پیری در آن‌ها بروز و ظهور یافته است.
بیهوده نیست که می‌گویند جوان هم جوان‌های قدیم! این اصطلاح اگرچه از سوی سالخوردگان در ارزیابی روانی - رفتاری جوانان امروزی گفته می‌شود، اما مصادیق این سخن تا ظواهر و نشانه‌های جسمی آنان نیز امتداد یافته و برخی از جوانان امروزی، نه صرفاً به لحاظ روحی که به لحاظ جسمی نیز ظاهر جوانی خود را از دست داده‌اند و پیش از زمان موعد، نشانه‌های پیری در آن‌ها بروز و ظهور یافته است.
این نشانه، پیش از هر چیز در سفید شدن و ریزش موهای سر، خود را نشان می‌دهد؛ موهایی که گرچه در آسیاب سفید نشده‌اند، اما در دوران شباب، رنگ باخته‌اند. در گذشته، ظاهر شدن اولین موهای سفید به معنی ورود آدمی به میان‌سالی و پختگی تعبیر می‌شد، چنانچه موی سفید احترام داشت و آن را نشانه بزرگی و باتجربگی معنی می‌کردند. اما امروزه در جامعه ما، تعداد جوانانی که موهایشان زودتر از زمان طبیعی‌اش رو به سفیدی گذاشته در حال افزایش است که برخی آن را از عوارض زندگی پراسترس و صنعتی معاصر می‌دانند که آثار خود را در سفیدی زودرس موی سر نمایان می‌کند.
در گذشته، سفید شدن مو یکی از ویژگی‌های ارثی محسوب می‌شد. گروهی نیز این رخداد را در نتیجه افزایش سلول‌های مفید خون توجیه می‌کردند، اما امروزه این عقاید و دیدگاه‌های مشابه آن، به کلی رد شده‌اند. با این حال، هنوز هم بسیاری از متخصصان پوست و مو، نقش وراثت را در این رخداد مقدم می‌دادند.
به طور متوسط، موها از سن 35سالگی شروع به سفید شدن می‌کند و موهای ریش و سبیل، زودتر از موی سر سفید می‌شوند و معمولاً از ناحیه شقیقه شروع شده و به سمت فرق سر پیشرفت می‌کند و راهی برای پیشگیری از سفید شدن در میان‌سالان وجود ندارد، اما همیشه سفید شدن مو به دلیل بالا رفتن سن نیست و بسیاری از شرایط دیگر نیز موها را سفید می‌کنند.
در پایین‌ترین لایه پوست و در محل پایه و تکیه تار مو، سلول‌هایی به نام «ملانوسیت» قرار دارند که دائماً ترکیبی با نام «ملانین» تولید می‌کنند و همین «ملانین» است که رنگ موها را ایجاد می‌کند. وقتی ملانوسیت‌ها کاملاً فاقد رنگدانه شوند، مو سفید می‌شود و اگر تعداد ملانین یک تار مو کمتر از حالت عادی شود، آن مو خاکستری و نقره‌ای می‌شود. ملانوسیت، هر 10 سال حدود 10 درصد از میزان و توان تولید رنگ خود را از دست می‌دهد.
اگرچه چگونگی از دست دادن این رنگ‌دانه‌ها دقیقاً مشخص نیست، اما آنچه مشخص است، این است که در نخستین مراحل خاکستری شدن مو، ملانوسیت هنوز وجود دارد؛ اما غیرفعال است. میانگین سنی سفید شدن مو در سفیدپوستان، 34 سال و در سیاه‌پوستان، 42 سال است. اگر موی یک فرد سفیدپوست، زودتر از 20سالگی و سیاه‌پوست زودتر از 30 سالگی سفید شود، به آن سفید شدن زودرس مو می‌گویند.
معمولاً سفید شدن مو در مردان در حدود 30 سالگی و در زنان در 35 سالگی رخ می‌دهد. البته نسبت به عوامل تغذیه‌ای و ژنتیکی، حدود سنی ذکر شده تغییر می‌کند.
از طرفی، در برخی افراد موها بسیار زود شروع به سفید شدن می‌کند که باید گفت شروع این اتفاق، بستگی به ژنی دارد که از والدین خود به ارث می‌بریم. برخی افراد تصور می‌کنند یک فشار عصبی شدید یا هول و هراس ناگهانی، باعث می‌شود موها یک شبه سفید شود، اما دیدگاه‌های علمی با این ادعا سازگار نیستند.
موی بدن و صورت هم مثل موی سر، خاکستری می‌شود؛ اما معمولاً این اتفاق بعد از تغییر رنگ موی سر به وجود می‌آید. سفید شدن موی سر، معمولاً از شقیقه‌ها آغاز می‌شود و بعد از آن، نوبت به تاج سر و بقیه نقاط پشتی سر می‌رسد.
نشانه پیری نیست
بسیاری از جوانان، وقتی اولین موهای سفید را در آینه می‌بینند، می‌ترسند و برای این که مثلاً نشانه‌های پیری را در خود از بین ببرند، شروع به کندن موهای سفید می‌کنند. کندن موهای سفید و یا رنگ کردن آن‌ها و یا چیدن مو، برخلاف عقیده عوام، باعث کم شدن موی سفید نمی‌گردد.
برای جلوگیری از سفید شدن زودرس موها، باید از مواد غذایی استفاده کرد که حاوی املاح روی، آهن، پتاس و منگنز باشد. تحقیقات نشان داده کمبود فلزاتی مانند آهن، روی، منگنز، تیتانیوم، تنگستن و مس از عوامل اصلی در سفید شدن موها هستند، البته این مسئله علاج هم دارد.
کارشناسان تغذیه معتقدند افرادی که دچار سفیدی مو هستند، باید میوه‌هایی همچون: سیب، گلابی، هلو و همه میوه‌هایی که حاوی مقادیری از املاح گوناگون خصوصاً فلز منگنز هستند و نیز مصرف سبزیجاتی همچون: سیر، پیاز، موسیر و تره که دارای منگنز هستند را در برنامه غذایی خود بگنجانند.
نخودفرنگی، قارچ، آجیل، لوبیا، عدس، گوجه فرنگی، موز، آلو، سویا و سیب زمینی از جمله غذاهایی هستند که مقدار قابل‌توجهی مس دارند و می‌تواند بر پوست و مو تأثیر بگذارد و حتی از سفید شدن مو هم جلوگیری کند.
خوردن جوشانده سبوس گندم، سنبل‌الطیب، مخلوط پودر سبوس برنج و شکر با نبات ساییده شده و نان جو هم در حفظ رنگ مو و کاهش موهای سفید موثر است. موهای سفید شده از موهای رنگی شکننده‌ترند، ولی ریشه آن‌ها سست نیست و بنابراین سفید شدن موها نشانه ریزش مو نمی‌باشد.
کمبود ویتامین‌ها
بسیاری از بیماری‌ها نیز می‌تواند روند سفید شدن موها را تسریع کند. کمبود ویتامین‌های B، به خصوص اسیدپانتوتنیک و ویتامین 12 B یکی از این موارد است. بیماری تیروئید، بیماری‌های سیستم ایمنی، کم‌خونی، رژیم‌های سخت و طولانی مدت، بیماری‌ها و افزایش گلبول‌های سفید خون نیز باعث سفیدی زودهنگام و بیش از حد موها می‌شود.
استعمال دخانیات
در کنار این مسئله باید به استعمال دخانیات نیز اشاره کرد. سیگار کشیدن نیز موها را سفید می‌کند. تحقیقات نشان داده، سرعت سفید شدن مو در سیگاری‌ها، چهار برابر افراد غیر سیگاری است. شاید علت این امر، کاهش رسیدن اکسیژن به ریشه موها باشد.
سفید شدن موی سر، اگرچه بسیاری از جوانان و به خصوص زنان را نگران می‌کند، اما ظاهراً تا حدود زیادی از طاس شدن سر آنان جلوگیری می‌کند. دکتر محمدرضا خرازی، متخصص پوست و زیبایی معتقد است موهایی که سفید می‌شوند ماندگاری بیشتری می‌یابند و ریزش آن به تأخیر می‌افتد، ضمن این که موهای سفید در جوانی که در میان موهای سیاه به چشم می‌خورد و به اصطلاح حالت جوگندمی دارد، به برخی از افراد زیبایی بیشتری هم می‌دهد، لذا با دیدن موی سپید در آینه، چندان هم احساس پیری نکنید.
