تبیان، دستیار زندگی
در این جلسه می خواهیم شما را با ساختمان گیاهان و چگونگی عملکرد اجزاء گیاه برای رشد و تولید مثل گیاهان و همچنین با تقسیم بندی ...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : سارا قیصری
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

گیاهان - جلسه اول

اهداف:

آشنایی با گیاهان و تقسیم بندی گیاهان.

مقدمه

در این جلسه می خواهیم شما را با ساختمان گیاهان و چگونگی عملکرد اجزاء گیاه برای رشد و تولید مثل گیاهان و همچنین با تقسیم بندی انواع گیاهان آشنا کنیم.

گیاهان نقش مهمی در زندگی انسان ها ایفا می کنند و بدون وجود گیاهان زندگی برای بشر غیر ممکن است. از جمله نقش کلیدی گیاهان در زندگی بشری می توان به تولید اکسیژن اشاره کرد. گیاهان دی اکسید کربن موجود در هوا را گرفته و اکسیژنی را تولید می کنند که انسان تنفس می کند. علاوه بر آن تغذیه آدمی نیز به طور مستقیم یا غیر مستقیم (خوردن گوشت جانوران که خود از گیاه تغذیه می کنند) فراهم می شود، بنابراین وجود گیاه برای زندگی بشری الزامی است. گیاهان علاوه بر تأمین غذا و اکسیژن برای انسان ها کاربردهای مفید دیگری نیز دارند، برای مثال بعضی از آن ها به عنوان دارو استفاده می شوند و برخی دیگر کاربردهای زینتی فراوانی دارند.

گیاه نوعی موجود زنده است که برای تغذیه از فرآیند فتوسنتز استفاده می کند. فتوسنتز فرآیندی است که انرژی تابشی خورشید را به انرژی شیمیایی غذا تبدیل می کند. گیاهان از نظر شکل، اندازه، رنگ و محیطی که یافت می شوند با یکدیگر اختلاف دارند. گیاهان تقریباٌ در تمام نقاط دنیا حتی بر فراز کوه ها، اقیانوس ها و در نواحی قطبی وجود دارند.

به طور دقیق نمی توان تعداد گونه ی گیاهان موجود در دنیا را مشخص کرد اما تا کنون بیش از 350000 گونه و نوع گیاه شناخته شده و هنوز بسیاری از گیاهان ناشناخته مانده است. کوچکترین گیاه دیاتوم نام دارد که تنها با میکروسکوپ می توان آن را دید. یک قطره آب می تواند بیش از 500 دیاتوم در خود شناور داشته باشد.

سۆال: اجزای تشکیل دهنده ی گیاه کدامند؟ و وظیفه ی هر یک چیست؟

جواب: ریشه، شاخه، برگ، گل، میوه و دانه.

ریشه، آب و مواد معدنی را از خاک جذب می کند و گیاه را در خاک نگه می دارد. ساقه، نقش نگهداری، هدایت و رساندن مواد معدنی و آب به عهده دارد. برگ، بخشی از گیاه است که نور خورشید را به انرژی شیمیایی یا همان غذا تبدیل می کند. گل، گل قسمتی از گیاه است که در آن دانه تولید می شود و همان طور که می دانید از هر دانه گیاه جدیدی تولید می شود و بنابراین نقش گل تولید مثل در گیاه است.

یکی از زیباترین نوع گیاهان، گل است که بیشتر برای زیبایی و زینت در طبیعت استفاده می شود. یک گل شاید در ظاهر گیاهی کوچک است اما ساختار بسیار پیچیده ای دارد.

سۆال: گل از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟

جواب: گل از اجزاء مختلفی از جمله گلبرگ، کاسبرگ، پرچم، مادگی، غنچه، گرد و شهد گل تشکیل شده است که هر یک وظیفه ای دارند. گلبرگ ها، برگ های براقی هستند که رنگ، شکل و تعداد گلبرگ ها در گل های گوناگون متفاوت است. کاسبرگ ها برگ های بسیار کوچک سبز رنگی هستند که در زیر گلبرگ ها قرار دارند و تا وقتی که گل به صورت غنچه است از آن محافظت می کنند. پرچم ها در وسط گل قرار دارند و به صورت میله های باریکی هستند که سر آن ها برجسته است. مادگی، برگ های پهن و باریکی هستند که به سمت بیرون از ساقه رشد می کنند و وظیفه آن ها غذاسازی به وسیله فتوستنز است، مادگی شامل کلاله، میله، تخمدان و تخمک گیاه است. گرده پودری است که روی پرچم قرار دارد و از آن جا به مادگی منتقل می شود تا دانه تشکیل شود. شهد، بسیاری از گل ها شیره شیرینی به نام شهد تولید می کنند و شهد گل ها به عنوان شیرینی و تغذیه برای بعضی از حشرات مثل زنبورهای عسل مورد استفاده قرار می گیرد.

گیاهان - جلسه اول

شکل 1: تصویر اجزاء تشکیل دهنده ی گل

گیاهان برای رشد و نمو نیاز به آب، خاک و نور کافی دارند. البته شرایط نگهداری از گیاهان متفاوت است و مقدار آب، نور لازم برای رشد هر گیاه متفاوت است. خاک هر منطقه مناسب برای روییدن گیاهان خاصی است. جالب است بدانید همان طور که انسان ها در اکثر مقاطع زندگی برای کسب مۆقعیت های مختلف با هم رقابت می کنند، گیاهان هر منطقه نیز برای جذب مواد معدنی، آب و نور با هم رقابت می کنند و در واقع در منطقه ای که گیاهان کنار هم کاشته شده اند برای رشد بهتر با هم رقابت می کنند.

تکلیف1:

منطقه ای که خاک و نور مناسبی دارد را در نظر بگیرید و سه نوع گیاه و از هر کدام دو عدد برای کاشت را انتخاب کنید. یکی از هر سه نوع را در فاصله ی کمی از هم بکارید و سه عدد باقیمانده را در فاصله های بیشتری از هم بکارید. شرایط آبیاری هر سه گیاه برابر باشد. پس از گذشت 10 روز به رشد گیاهان توجه کنید. رشد گیاهان کاشته شده کنار هم متناسب با میزان رقابتی است که سه گیاه با هم در جذب آب و مواد معدنی دارند و بنابراین میزان رشد آن ها با حالتی که سه گیاه به صورت جدا کاشته شده اند، متفاوت است. پس آن چه شما مشاهده خواهید کرد تفاوت در میزان رشد گیاهان مشابه است.

همان طور که گفته شد و با کمی دقت در اطراف خود انواع بسیاری از گیاهان در طبیعت دیده می شود. با وجود تفاوت های بسیار در گیاهان، گیاه شناسان گیاهان را به چند دسته تقسیم کرده اند. در اینجا به طور مختصر به تقسیم بندی گیاهان اشاره می کنیم.

انواع گیاهان:

1. باکتری ها: باکتری ها جزئی از گیاهان محسوب می شوند، برخی از باکتری ها برای انسان ها مفیدند در حالی که بعضی دیگر از آن ها منجر به بیماری هایی در انسان ها و حیوانات می شوند.

گیاهان - جلسه اول

شکل 2: تصویر نوعی باکتری

2. جلبک ها: از گیاهانی هستند که در محیط آبی یا مرطوب زندگی می کنند و منبع تغذیه ی بسیار مهمی برای حیوانات آبزی محسوب می شوند. جلبک ها علاوه بر محیط های آبی در خاک های مرطوب نیز زندگی می کنند. اغلب جلبک ها متحرک هستند.

گیاهان - جلسه اول

شکل 3: تصویر نوعی جلبک

3. قارچ ها: با وجود این که برخی از قارچ ها همانند باکتری ها گاهی منجر به بروز برخی از بیماری های انسانی یا حیوانی می شوند. بسیاری از قارچ ها نیز برای انسان ها مفیدند.

گیاهان - جلسه اول

شکل 4: تصویر نوعی قارچ

4. خزه ها و پنجه گرگیان: در مناطق مرطوب می رویند و فاقد ریشه، ساقه و برگ هستند.

گیاهان - جلسه اول

شکل 5: تصویر نوعی خزه

5. سرخس ها: این دسته از گیاهان با وجود داشتن ریشه، ساقه و برگ، توانایی تولید گل و میوه و یا بذر را ندارند. برگ ها در گیاهان سرخس بزرگتر از ساقه هستند.

گیاهان - جلسه اول

شکل 6: تصویر نوعی سرخس

6. گیاهان بذردار: مهمترین ویژگی این دسته از گیاهان تولید بذر است. درختان، درختچه ها و گیاهان گلدار جزء این دسته از گیاهان هستند.

گیاهان - جلسه اول

شکل7: تصویر نوعی درختچه

تکلیف2:

حال که با تقسیم بندی گیاهان آشنا شدید، در طبیعت و اطراف خود بیشتر به گیاهان توجه کنید و گیاهانی که در محیط اطرافتان روییده شده اند را مطابق انواع گیاهان ذکر شده طبقه بندی کنید. نتیجه را به صورت یک گزارش مصور در کلاس ارائه دهید.

مطالب مرتبط:

گیاهان - جلسه دوم

گیاهان جلسه - سوم

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان - تهیه: سارا قیصری

تنظیم: فاطمه گودرزی