جلال ؛ نویسنده ای صاحب سبک و هنرمندی عمل گرا

آل احمد نویسنده و مقاله نویس معاصر و صاحب سبکی است که علاوه بر نویسندگی می توان او را یک منتقد اجتماعی نامید و در میان آثارش وضعیت حاکم بر جامعه زمان او را دریافت.او بیش از آنکه داستان نویس باشد منتقد بود و با سلاح داستان برای تقابل با جامعه نابهنجار زمانه خود استفاده می کرد، داستان های وی در دو گونه اجتماعی و سیاسی می گنجید.آنچه شخصیت و آثار جلال را نزد بسیاری متمایر می سازد نگاه چند وجهی او به وقایع اطراف و توجه به لایه های زیرین و متفاوت اجتماع است. تلاطم های زندگی از او شخصیتی متمایز و متفاوت از دیگران ساخت، او دارای روحیه ای جست و جو گر بود .

«شمس آل احمد» برادر جلال معتقد است ، جلال به نویسندگی به عنوان یک فریضه روزانه نگاه می کرد، وی روزی چند نوبت خلوت می گزید و می نوشت، او متجاوز از ده ساعت در اتاق کارش به نوشتن مشغول بود .وی در مورد روحیات و خصوصیات اخلاقی جلال نیز می گوید: او در همه کارش شتاب داشت و تند می رفت، یکی از حاضر جواب ترین افرادی بود که می شناختم، برای او هر پدیده ای تازگی داشت .«سیمین دانشور» همسر جلال هم در جایی می گوید: جلال حسابگر و سازشکار نبود ، هیچ وقت تحمل دست های آلوده را نداشت و نوکری و نان به نرخ روز خوردن و مجیز دیگران را گفتن در او دیده نمی شد.او در مورد آثار همسرش معتقد بود: اگر جلال در نوشته هایش تلگرافی، حساس و دقیق ، تیز بین، افراطی ، خشن ، صمیمی و حادثه آفرین است و اگر کوشش می کند خانه ظلم را ویران کند و اگر در نوشته هایش میان سیاست و ادب، ایمان و کفر در جدال است در زندگی روزمره هم همینطور است .استواری مدوام، صراحت بیان، صلابت سخن، حکایت از روح تسلیم ناپذیر او دارد، آنجا که باید بی پروا و دشمن ستیز بگوید هیچ ترسی ندارد و بدون گریز حقایق را باز گو کرده و هشدار می دهد.«فیروز زنوزی جلالی» نویسنده معاصر نیز به فرهنگی ایرنا در مورد ویژگی های جلال آل احمد می گوید: جلال نویسنده ای صاحب سبک و هنرمندی عمل گرا بود.جلال را می توان از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داد او قصه نویس، منتقد و مقاله نویسی است که شاید کمتر نویسنده ای را بتوان در ردیف وی قرار داد.

خالق رمان « قاعده بازی » می افزاید: جلال از روحیه ای جست وجو گر برخوردار و همواره به دنبال افکار و عقاید دیگر بود، او هیچگاه در مسایل جاری جامعه حل نمی شد.این نویسنده معاصر، کتاب «خسی در میقات» را بهترین اثر جلال برشمرد و گفت : به نظر هیچ اثری را نمی توان با آن مقایسه کرد.وی در پاسخ به این پرسش که نویسندگان چطور می توانند از سبک جلال پیروی و آثار ماندگاری همچون وی خلق کنند،می گوید: او سبک خاص خود را داشت و از کسی تقلید نمی کرد اگر امضا و اسم او از اثرش برداشته می شد سبک او به گونه ای بود که اهل فن می دانستند این نوشته قلم جلال است، امروز نویسدگان ما نیز باید بگونه ای بنویسند که سبک آنها شناخته شده و ماندگار باشد .

زندگینامه جلال آل احمد

« جلال الدین سادات آل احمد » معروف به جلال آل احمد در دوم آذر ماه سال 1302 در محله سید نصر الدین پاچنار تهران دیده به جهان گشود، پدر او سید احمد حسینی طالقانی و مادرش آمنه بیگم اسلامبولچی نام داشت.وی در خانواده ای مذهبی رشد یافت و پس از پایان دوره دبستان و دبیرستان پدر جلال او را به نجف فرستاد تا به تحصیل در علوم دینی بپردازد اما چند ماه بیشتر دوام نیاورد و به ایران بازگشت.او دوران کودکی خود را در محیطی کاملا مذهبی سپری کرد، در آن دوران سرنوشت ساز هیچ کس نتوانست بر روح جلال تاثیر بگذارد. حضور در مدرسه دارالفنون سبب شد بر خلاف نظر پدر با اندیشه ها و باورهای زمان خود آشنا شود، در سال 1318 متوجه علاقه شدید خود به نوشتن شد، او بنا به توصیه پدر زبان و ادبیات عرب و همچنین زبان فرانسه را فرا گرفت و توانست پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته باشد .در سال 1324 به طور جدی به سمت داستان نویسی روی آورد، اولین اثر وی داستان کوتاهی به نام «زیارت » بود . در همان سال، چند داستان کوتاه دیگر از وی در مجموعه «دید و بازدید» به چاپ رسید.در سال 1326 به استخدام آموزش و پرورش درآمد و کتابی با عنوان «از رنجی که می بریم» را به رشته تحریر در آورد و پس از آن اثر «سه تار» را خلق کرد.او در حوزه ترجمه نیز ورود کرد و آثاری همچون «ژید» ،«کامو» و «داستایوفسکی» را ترجمه کرد، در همان سال بود که با « سیمین دانشور» ازدواج کرد. آنها هچیگاه صاحب فرزند نشدند.در سال 1333 و 1334، «اورازان»، «هفت مقاله» و « ترجمه مائده های زمینی » را منتشر کرد و سه سال بعد « مدیر مدرسه» و «سرگذشت کندوها» را به چاپ رساند .وی در سالهای 1340 تا 1345 آثاری به نام های « کارنامه سه ساله» ، «غرب زدگی» ، «سنگی بر گوری» و «خسی در میقات» را نوشت.«کرگدن» نمایشنامه ای از اوژان یونسکورا، « در خدمت و خیانت روشنفکران» ، «نفرین زمین » و ترجمه «عبور از خط» از دیگر آثار جلال به شمار می رود.جلال در صحنه مطبوعات نیز حضوری فعال داشت و در روزنامه ها و نشریات فعالیت می کرد؛ وی در اواخر عمر به جنگل های اسالم رفت و در آنجا ساکن شد.

آثار

آثار جلال آل احمد را می توان در 5 شاخه قصه و داستان، ترجمه ، مشاهدات و سفرنامه ، مقالات و کتب تحقیقی و خاطره ها و نامه ها طبقه بندی کرد .دید و بازدید، از رنجی که می بریم ،سه تار ، زن زیادی ، سرگذشت کندوها ، مدیر مدرسه ،نون والقلم ، نفرین زمین ، پنج داستان ،چهل طوطی اصل و سنگی بر گوری از آثار وی در حوزه داستان و قصه به شمار می رود.

اورازان ، جزیره خارک، در یتیم خلیج فارس ، خسی در میقات ، تات نشینهای بلوک زهرا ، سفر به ولایت عزرائیل ، سفر روس از آثار او در حوزه مشاهدات و سفرنامه است .هفت مقاله ، غرب زدگی ، کارنامه سه ساله ، ارزیابی شتابزده ، یک چاه و دو چاله ، در خدمت و خیانت روشنفکران از مقالات و کتابهای تحقیقی جلال به شمار می رود.عزاداری های نامشروع ، محمد آخرالزمان نوشته بل کازانوا نویسنده فرانسوی، بیگانه و سوء تفاهم از آلبرکامو، دست های آلوده از ژان پل سارتر، بازگشت از شوروی از آندره ژید، مائده های زمینی اثر ژید، کرگدن از اوژن یونسکو، عبور از خط از یونگر ، تشنگی و گشنگی نمایشنامه ای از اوژن یونسکو نیز ازآثار ترجمه جلال محسوب می شود.نامه های جلال آل احمد به کوشش علی دهباشی درحوزه خاطره ها و نامه های این نویسنده جای دارد .این نویسنده مشهور در غروب هفدهم شهریور ماه سال 1348 در چهل و شش سالگی در اسالم بدرود حیات گفت و در مقبره آیت الله فیروز آبادی در شهر ری به خاک سپرده شد.