تبلیغ محرم و نکات مربوط به آن در محضر مرحوم حاج آقای بهجت (١)

درباره تبلیغ، منبر، عزاداری و مسائل پیرامونی، دقت ها و نکاتی در زندگی علماء دیده می شود که برادرانی که به این امور اهتمام دارند، علی الخصوص طلاب و مبلغینی که در این حرکت عظیم تبلیغی، که به برکت خون سید الشهداء – علیه السلام – در ماه های محرم و صفر جریان دارد، شرکت دارند، از مرور و توجه به آنها بهره ها می برند. از این میان، برخی حکایات و نکات که مراجع بزرگوارمان، به مناسبت، بیان کرده اند، جایگاه ویژه ای دارد. آنچه در پی می آید، حکایات و نکاتی است که از زبان مرحوم حاج آقای بهجت – اعلی الله مقامه – در ارتباط با این موضوعات نقل شده (مطالبی که شاید برای استفاده بهتر، مناسب بوده و از ایشان نیست، بین [ ] قرار داده شده است) و به مناسبت ماه عزا و ماتم، محرم، درپایگاه اینترنتی مرکز تنظیم و نشر آثار ایشان قرار گرفته است، که با اندک تصرفاتی در نگارش و ترتیب و تنظیم مطالب و برخی توضیحات مختصر، در دو بخش تقدیم می شود. از خدای متعال توفیق توجه و عمل به رهنمودهای علمای والامقام که همواره مرزبان حدود شریعت و دعوت کننده به حق بوده اند، خواستاریم.

  نیاز به تبلیغ و لزوم وجود روحانی

لزوم وجود روحانى

نزدیك است كه شهرستان ها از مشایخ علما خالى بمانند! این اهل علم هستند كه مردم را از دقایق امور دینى باخبر مى كنند و دین آن ها را حفظ مى كنند و ضروریات دین را به مردم مى رسانند.

شخصى به محلى رفته بود و دیده بود كه مردم مرده هاى خود را در دیوار مى گذارند! چه بسا شیعیان كه در بلاد غیر اسلامى و یا اسلامى هستند و حتى به یك روحانى دسترسى ندارند تا مسایل اولیه خود را از او بپرسند. ده میلیون شیعه در تركیه به صورت پراكنده هستند، خدا مى داند آیا ده عالم به اندازه اى كه بتوانند رساله را به آن ها تعلیم كنند، دارند یا خیر؟ هم چنین ده ها میلیون دیگر در سراسر جهان. آیا نباید در فكر آن ها باشیم؟! [1]

تبلیغ دینى

شنیدم زمانى كه مرحوم آقا شیخ غلامرضا یزدى [2] در یزد اقامت داشت ... هرگاه به روستاهاى اطراف مى رفت با خود نان و ماست و... بر مى داشت و به هر ده كه مى رسید، قرائت نماز و مسایل مورد نیاز را به مردم یاد مى داد و آن گاه به آبادى دیگرى مى رفت و همه حال خوراكش از خودش بود و از غذاى مردم پرهیز مى كرد.

آنان كه مثل انبیا - علیهم السلام - مأمور تبلیغ هستند و بدون چشم داشت و منت ، كار آن ها را انجام دهند، خدا مى داند چه مقامى دارند! البته در صورتى كه عالم بما یفعل و یترك و عمال بما یأمر و ینهى [= به آن چه باید عمل و ترك شود، آگاه باشد؛ و به آن چه امر یا نهى مى كند، عمل كند.] باشند. اگر كسى تشخیص بدهد كه به این كار اقدام كند و عالم و عامل باشد و با نشر علم، شكرانه اش را ادا كند، باید از شادى كلاهش را به عرش ‍ بیندازد. [3]

اهمیت منبر، روضه و عزاداری و شرایط آن

منبرىِ با اخلاص

در رشت، یك اهل منبر بود كه مى گفت: وقتى بالاى منبر مى روم اول به امام حسین - علیه السلام - سلام مى دهم ، اگر جواب مرا داد، منبر را ادامه مى دهم ، وگرنه از مردم عذرخواهى مى كنم و به پایین مى آیم. شخصى از او سۆال كرد كه چه كار كردى كه به این مقام رسیدى؟ گفت: یك مجلسى بود و دو تا منبرى دعوت كرده بودند؛ یكى من بودم و یكى دیگرى. آن منبرى، قبل از من به منبر رفت. و من در دل گفتم: طورى باید صحبت كنم كه منبر او را خراب كنم، ولى با نفس خودم مبارزه كردم و تا چهل روز به منبر نرفتم و خداوند این عنایت را به من كرد. [4]

اهمیت منبر رفتن

سۆ ال : گاهى انسان به خود اجازه منبر رفتن نمى دهد، چون مى داند به تمام آنچه مى گوید، عمل نمى كند. آیا این كار درست است ؟

جواب : یك نفر را به راه آوردن ، یك سنى را شیعه كردن ، یك كافر را مسلمان نمودن ، از اهم واجبات است ، چه ربطى به فاسق بودن انسان دارد؟! از این گذشته، آن چه را كه دیگران نمى توانند بگویند، مانند فضایل اهل بیت - علیهم السلام - [بگوید] تا گفتارش بر خلاف كردارش نباشد.

چرا روضه نمى خوانى ؟

زمانى آقاى شیخ هادى خراسانى - رحمه الله - [در] ایام فاطمیه، پیغمبر - صلى الله علیه و آله و سلم - را در خواب مى بیند، حضرت به ایشان مى فرماید: چرا روضه نمى خوانى؟ مگر مجالس عزا را نمى بینى؟!

هم چنین ایشان در ایوان طلاى حضرت امیر - علیه السلام - نگاه مى كند و مى بیند حضرت فاطمه - علیهاالسلام - دست به پهلو گذاشته و به مجلس ‍ روضه وارد مى شود. مى رود و مى بیند شیخ محمد على خراسانى - رحمه الله - ظاهراً در منزل آقا سید ابوالحسن اصفهانى و یا مرحوم میرزاى نائینى - رحمهما الله - بالاى منبر است. [5]

مرجعیت یا منبر؟

آقا شیخ هادى خراسانى - رحمه الله - كه از علماى عصر ما محسوب مى شد، و شاید بنده او را ندیده باشم، مقامش عالى است و كتاب هایى تصنیف نموده است، اما این كه از كتاب هاى ایشان چیزى طبع شده یا نه؟ اطلاعى ندارم. او مى گفته است: بعد از مرحوم آقا سید محمد كاظم یزدى جهت تدریس دورم جمع مى شدند، ولى من به جهت صعوبتِ امر و عظمتِ تكالیف، از پست تدریس و مقام ریاست و مرجعیت كناره گیرى كردم.

زیاد بوده اند از میان علما، كسانى كه زیر بار مرجعیت و ریاست نرفتند، و شاید بعضى از آن ها خود را از دیگران اعلم مى دانستند!

هم چنین ایشان مى گفته است: حضرت رسول - صلى الله علیه و آله و سلم - را خواب دیدم كه به من فرمود: چرا مرجعیت را قبول نمى كنى ؟

عرض كردم : سنگین و سخت است . فرمود: پس منبر برو، اما با سه شرط:

اول این كه: هر جا وعده دادى ، تخلف نكن !

دوم این كه: هر چه بابت منبر به تو دادند بگیر و به كم و زیادش كار نداشته باش .

سوم این كه: اگر روى منبر بودى و در اثناى سخنرانى تو در مجلس پذیرایى كردند و چاى، آب، شربت یا چیز دیگرى دادند، ایراد مگیر و ناراحت مشو.

ناقل این مطلب یكى از منبرى هاى خوب تهران بود كه منبرش را دیده بود و مى گفت: اگر بگویند منبرش مثل آقا میرزا هادى خراسانى یا بهتر بود و یا هست ، بشنو و باور نكن! [6]

پی نوشت ها:

[1] در محضر حضرت آیت الله العظمى بهجت 1: 345.

[2] حضرت آیت الله حاج شیخ غلامرضا یزدى (1338-1295 شمسى): صاحب كتاب هایى چون: مفتاح علوم القرآن، ترجمه نماز و...

[3] در محضر حضرت آیت الله العظمى بهجت 1: 233.

[4] نكته هاى ناب: 144.

[5] در محضر حضرت آیت الله العظمى بهجت 2: 408 .

[6] در محضر حضرت آیت الله العظمى بهجت 1: 258.

منبع: پایگاه اینترنتی مرکز تنظیم و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی بهجت – قدس سره -

http://bahjat.org/index.php/2011-11-17-06-56-5/ya-hussain.html

تهیه و تنظیم:محسن تهرانی-گروه حوزه علمیه تبیان