وداع با شاعر بوی گل سوسن
پیکر این شاعر و هنرمند صبح روز پنجشنبه، 23 آبان، در محل سکونتش پیدا شد که پس از انتقال به بیمارستان لقمان مشخص شد دار فانی را وداع گفته است.
ابرآویز که ساخت سرودهای انقلابی چون «بوی گل سوسن و یاسمن آید» ، «سمفونی شهداء» و «سقای حرم» را عهدهدار بوده است، سال گذشته بهدلیل بیماری ریه در بیمارستان بستری شده و گفته بود: پزشکان میگویند بیماری من از تنهایی است. سه چهار سالی میشود که دچار بیماری هستم، بیماریای که با تنگی نفس بروز پیدا میکند. ظاهرا این بیماری تمامی ندارد و دیگر دچار بیماریهای متعدد هم شدهام، قرار بود کتابی بنویسم اما هنوز موفق نشدهام و از وقتی که به بیمارستان آمدهام، ایدههای جدیدی به ذهنم آمده که باید آنها را ارائه دهم. شاید با این آثار وظیفهی انسانیام را بتوانم انجام دهم.او یادآور شده بود: پزشکان اصرار میکنند که من را از بیمارستان مرخص کنند، اما یادم افتاد که اگر به خانه بروم، دوباره به تنهایی باز میگردم و این تنهایی دارد مرا خفه میکند، وقتی یادم میافتد که باید به خانه و تنهایی برگردم، غمگین میشوم.
از این شاعر سرودهای انقلابی چند پیش مستندی به نام «مرد آواها» به کارگردانی مسعود نجفی در موسسه تصویر شهر ساخته شد.ابرآویز همچنین از پیشگامان تبلیغات در ایران محسوب می شود و در رادیو نیز به عنوان نویسنده فعالیت داشته است.
مراسم تدفین
پیکر ابرآویز، فردا یکشنبه، 26 آبانماه، از تالار وحدت تشییع میشود.سیدعباس عظیمی، مدیرعامل مۆسسه هنرمندان پیشکسوت، با اعلام این خبر، گفت: مراسم تشییع ساعت 9 صبح برگزار میشود و پیکر محمدعلی ابرآویز برای دفن به قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) منتقل میشود.او با اشاره به جزییات درگذشت این هنرمند اظهار کرد: آقای ابرآویز مدتها تحت حمایت مۆسسه هنرمندان پیشکسوت بودند که به علت تنهایی به خانه سالمندان هنرمندان که اخیرا در ولنجک تأسیس شده است، منتقل شدند و بعد از مدتی قرار شد برایشان خانهای فراهم شود و تا آن مدت در هتل مستقر بودند.عظیمی افزود: از هتل به ما اطلاع دادند که حال ایشان بد شده است و ما آقای ابرآویز را به بیمارستان لقمان منتقل کردیم و دو شب در بخش مراقبتهای ویژه بستری بودند تا اینکه صبح روز پنجشنبه، 23 آبان، فوت کردند.او علت درگذشت ابرآویز را مسمومیت عنوان کرد و گفت: البته بعد از کالبدشکافی، علت فوت دقیقتر اعلام خواهد شد.
سرودهای خاطرهانگیزی که ابرآویز در طی شش ماه مانده تا پیروزی انقلاب تولید کرد، نه تنها تا ماه ها پس از پیروزی انقلاب از رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی ایران بازپخش می شد و به مردم مبارز ایران روحیه و انگیزه میبخشید، بلکه هنوز هم که هنوز است هر گاه که پخش می شود برانگیزاننده احساس و یادآور آن روزهای خدایی است. سرودهایی که به اذعان رسانههای غربی به اندازه یک سپاه برای انقلاب ایران اثر داشتند.
پیام تسلیت معاون هنری
معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درگذشت محمدعلی ابرآویز، شاعر انقلابی، را تسلیت گفت. علی مرادخانی در پیامی درگذشت محمدعلی ابرآویز، شاعر سرودهای انقلابی، را به جامعه هنری و بازمندگان او تسلیت گفت. در این پیام آمده است: «شاعری انقلابی که شعرش در دوره حساس انقلاب مورد توجه توده مردم قرار گرفت، به طوری که پس از گذشت سالها هنوز سرودهایی مثل «بوی گل سوسن و یاسمن آید» در قلب و ذهن مردم ریشه کرده است. او با سرودن اشعاری رسالت خود را برای انقلاب و مردم به خوبی به جا آورد و در روز عاشورای حسینی دعوت حق را لبیک گفت.»
نگاهی به زندگی و فعالیتهای هنری محمدعلی ابرآویز
استاد محمدعلی (منوچهر) ابرآویز در سال 1317 در محله عودلاجان تهران متولد شد. تحصیلات خود را تا اخذ دیپلم در تهران انجام داد. سپس برای ادامه تحصیل در رشته رفتارشناسی به آلمان و سپس کانادا سفر کرد. در حدود سال 1341 به ایران مراجعت کرد و در طی 7 سال به فعالیت در مطبوعات و رادیوی آن زمان پرداخت. در سال 42 با مشاهده صحنه شهادت یکی از جوانان انقلابی در حوالی میدان ارک تصمیم به ترک رادیو گرفت و دیگر به آن سازمان بازنگشت و تنها به فعالیتهای مطبوعاتی خود ادامه داد. ابرآویز از سال 1347 سازمان تبلیغاتی پرقدرتی را راهاندازی کرد که این سازمان تا زمان پیروزی انقلاب در سال 1357 پابرجا بود. در طی این دوره ابرآویز به واسطه فعالیتهای موفق تبلیغاتی فرهنگیاش در زمینه جمعآوری کمک برای زلزله بوئین زهرا موفق به دریافت جایزه جهانی تبلیغات از سازمان بین المللی تبلیغات، IAA، میشود.
وی در تابستان سال 1357 که برای ثبت اختراعی به انگلیس سفر کرده بود، از طریق تلویزیون از اخبار انقلاب ایران مطلع شد و خود را به سرعت به ایران رساند. او با مشورت گرفتن از رهبران انقلاب، شهید دکتر بهشتی، آیت الله خامنهای و آیت الله هاشمی رفسنجانی تصمیم گرفت بضاعت هنری خود و سازمان تبلیغاتی باتجربهاش را در پیشبرد اهداف انقلاب به خدمت بگیرد. ابرآویز اعضای گروه سرود خود را با همفکری شهید دکتر مفتح و مرحوم طالقانی از جوانانی که در مجالس این بزرگواران شرکت داشتند، انتخاب و فعالیت خود را شروع کرد. وی در اوج روزهای حکومت نظامی رژیم طاغوت با هزینه شخصی خود استودیوی موسیقی اجاره کرد، اعضای گروه سرود را در آنجا گرد آورد و به شکل مخفیانه و به دور از چشم نیروهای اطلاعاتی و نظامی رژیم، به تولید و ساخت سرودهای انقلاب پرداخت. از این لحاظ شاید بتوان گفت که او در کنار رادیو و تلویزیون و ارشاد آن زمان، تنها تهیه کننده مستقل هنر انقلاب محسوب میشد که با هزینه شخصی آثار و محصولات متنوع هنری را به تولید میرساند اما کسی او را چندان در صحنه نمیدید.
حاصل این دوره از فعالیتهای ابرآویز و گروه وی، تولید 18 کاست موسیقی انقلابی ماندگار در ماههای منتهی به پیروزی انقلاب بود؛ سرودهایی که بعضاً با ذائقه و هنرمندی خود وی در مقام شاعر و تنظیمکننده به گوش مردم رسید و جاودانههایی همچون «بوی گل سوسن و یاسمن آید»، «معمار و طراح حرم» و «سمفونی 17 شهریور» را آفرید. طنین صدای او در قطعه طراح حرم تا همیشه در گوشهای مخاطبان خواهد ماند که مۆمنانه میخواند: «لاتخف مسلمان... لاتخف». آثار او ویژگی هنری بارزی داشت و آن هم این بود که از شعارهای مردم در موسیقی خود الهام می گرفت. سرودهای وی ارکستر نداشت و شعارهای مردمی تنها با سنج و طبل بیان می شد؛ به شکلی که با ضرب صدای سنج، صدای مرگ بر شاه به گوش می رسید.
سرودهای خاطرهانگیزی که ابرآویز در طی شش ماه مانده تا پیروزی انقلاب تولید کرد، نه تنها تا ماه ها پس از پیروزی انقلاب از رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی ایران بازپخش می شد و به مردم مبارز ایران روحیه و انگیزه میبخشید، بلکه هنوز هم که هنوز است هر گاه که پخش می شود برانگیزاننده احساس و یادآور آن روزهای خدایی است. سرودهایی که به اذعان رسانههای غربی به اندازه یک سپاه برای انقلاب ایران اثر داشتند.
ابرآویز در سالهای پس از پیروزی انقلاب چند سالی در خارج از کشور زندگی کرد و چند سال قبل به ایران بازگشت و برای مدتی مشاور فرهنگستان هنر بود. وی در سال های اخیر به تنهایی زندگی می کرد و از تنهایی رنج میبرد. خوشبختانه خاطرات و زندگی هنری او در سالهای اخیر به همت واحد تاریخ شفاهی «دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی» به صورت تصویری ضبط و ثبت شده است و قرار بود در ایام فجر امسال با حضور خود ایشان کتاب خاطرات او رونمایی شود. سرانجام روح این هنرمند پیشکسوت و خاطرهساز انقلاب در صبح عاشورای امسال دار فانی را وداع گفت و در سن 75 سالگی سرود ابدی را سر داد.
فرآوری: منیژه خسروی
بخش ادبیات تبیان
منابع: ایسنا/فارس