هجوم به پرده ی سینما

اهل فن می گویند ژانر انیمیشن طرفداران بسیار زیادی در سطح بین المللی دارد و به همین دلیل، تولید این گونه محصولات سینمایی رونق خاصی دارد. منتقدان سینمایی می گویند شرکت ها و کمپانی های فیلمسازی در همه حال بدون توجه به نوع و میزان استقبال تماشاگران از محصولات انیمیشنی، تولید این گونه فیلم ها را در دستور کار خود دارند و به ساخت آنها ادامه می دهند. به همین دلیل است که آنها می گویند فروش 17 میلیون دلاری پرنده های آزاد در سه روز اول نمایش خود در آمریکای شمالی، تاثیری بر کار تهیه کنندگان این نوع محصولات ندارد. برای مثال، شرکت فیلمسازی رستیولی مدیا که پرنده های آزاد را با هزینه تولید 55 میلیون دلاری تهیه کرده، از مدتی قبل ساخت دو فیلم انیمیشنی را در دستور کار خود داشته و اکنون در حال تولید آنهاست. پرنده های آزاد هم مثل اکثر قریب به اتفاق انیمیشن های رایانه ای دو دهه اخیر سینما، حال و هوایی کمدی اکشن و ماجرجویانه دارد و از وجه خانوادگی قوی هم برخوردار است. منتقدان سینمایی عقیده دارند قالب انیمیشن به گونه ای است که قصه فیلم های این ژانر باید چنین حال و هوایی داشته باشد. یکی از دلایل مهم این است که فیلم های انیمیشن در وهله اول برای تماشاگران کودک و نوجوان ساخته می شود. از این رو، فیلم های این ژانر باید به زبانی ساده و کمدی ساخته شود تا بتواند حداکثر تماشاگران این قشر سنی را به خود جذب کند. ماجراجویی ها و هیجان هم از جمله عواملی است که خیلی خوب این قشر سنی را تحت تاثیر قرار می دهد. البته منتقدان سینمایی در ارتباط با تولید فیلم های انیمیشن در سال های اخیر به این نکته مهم اشاره می کنند که این فیلم ها فقط برای بچه ها ساخته نمی شود و تهیه کنندگان آنها گوشه چشمی هم به والدین آنها و بزرگ ترها دارند. به این ترتیب، قصه های سنگین تر و محتوای بالاتر انیمیشن های چند سال اخیر را می توان در همین ارتباط توضیح داد و توجیه کرد.

پرنده های آزاد، قصه دو بوقلمون ناجور را تعریف می کند که نه تنها هیچ شباهتی به هم ندارند، بلکه بسیار متفاوت هستند و به نوعی رودرروی یکدیگر قرار دارند. اما زمانی که یک ماموریت مهم به آنها واگذار می شود، این دو ـ که ریگی و جیک نام دارند ـ مجبور می شوند اختلافات خود را کنار گذاشته و برای انجام ماموریت خود با هم متحد شوند. ماموریت غیرممکن و هیجان انگیز این است که با ماشین زمان به گذشته ها سفر کنند و به زمانی برسند که آدم ها برای مهمانی شام شب سال نو، اقدام به طبخ بوقلمون ها می کردند. ریگی و جیک باید ضمن مقابله با این کار آدم ها، تاریخ نسل خود را تغییر دهند. در طول راه، اتفاقاتی برای دو شخصیت اصلی قصه فیلم رخ می دهد که خط اصلی آن را به جلو می برد. اوئن ویلسون و وودی هارلسون صدای خود را به این دو شخصیت کارتونی قرض داده اند و جیمی هیوارد کارگردان فیلم است. هیوارد، کار هنری خود را در کمپانی والت دیزنی و واحد انیمیشن آن آغاز کرد و با فیلم های مطرحی مثل پیدا کردن نیمو، شرکت هیولاها و دو قسمت اول و دوم داستان اسباب بازی به عنوان انیماتور همکاری کرد. او در سال 2008 انیمیشن «هورتون صدای هو را می شنود» را براساس قصه کتاب معروف دکتر سئوس کارگردانی کرد.

انیمیشن جدید هیوارد در حالی روی پرده سینماها رفته که نمایش عمومی دو انیمیشن کامپیوتری فصل تابستان سینما یعنی «هواپیماها» محصول کمپانی والت دیزنی و «توربو» محصول کمپانی دریم ورکز هنوز ادامه دارد. این دو فیلم البته نتوانست موفقیت کلان «من نفرت انگیز 2» و «دانشگاه هیولاها» را در جدول گیشه نمایش سینماها تکرار کند. اما نوع استقبال تماشاگران از آنها چیزی بوده که رضایت خاطر تهیه کنندگان آنها را فراهم کرده است. هواپیماها قرار بود موفقیت «ماشین ها» را تکرار کند، اما در عمل این اتفاق نیفتاد. قصه این فیلم در دنیای پرجنب و جوش هواپیماها اتفاق می افتد و داستان هواپیمای کوچکی به نام داستی کراپر را تعریف می کند که می خواهد قهرمان مسابقات هوانوردی شود، اما او برای دستیابی به آرزوی دیرینه اش یک مشکل دارد: ترس از ارتفاع!

برعکس هواپیماهای دیگر که سفرهای هیجان انگیزی را در دل آسمان آبی تجربه می کنند، داستی جرات پرواز ندارد. ترس از پرواز برای یک هواپیما نقص بزرگی به حساب می آید و قصه فیلم نشان می دهد داستی چگونه بر ترس خود غلبه و پرواز در آسمان را تجربه می کند. هواپیماها در جدول گیشه نمایش سینماهای آمریکای شمالی حدود 89 میلیون دلار فروش کرده و استقبال تماشاگران بین المللی هم فروش 122 میلیون دلاری را برای آن به همراه آورده است.

منتقدان سینمایی از توربو به عنوان فیلمی اسم بردند که سخت تحت تاثیر حال و هوای ماشین ها بوده است. ماجراهای این فیلم هم در دنیای رنگارنگ ماشین های مسابقه اتفاق می افتد و توربو یک حلزون معمولی در باغچه است که با فداکاری ها و تلاش های خود موفق می شود قهرمان مسابقات اتومبیلرانی شود، اما منتقدان گفتند اگر تماشاگران با اسباب بازی مثل هواپیما یا ماشین ارتباط خوبی برقرار کنند، حاضر به همراهی کامل با یک حلزون کوچک نیستند.

شاید به همین دلیل بود که توربو نتوانست فروش بالایی در سینماهای آمریکای شمالی کند و به یک فروش 82 میلیون دلاری در این محل اکتفا کرد. با وجود این، تماشاگران سینما در بقیه کشورهای جهان تا به حال 168 میلیون دلار برای تماشای آن پرداخته اند و نمایش عمومی موفقیت آمیز بین المللی آن همچنان ادامه دارد.

به اعتقاد منتقدان سینمایی، فیلم های انیمیشن حکم یادآوری خاطرات خوش گذشته را برای تماشاگران بزرگسال دارد و به همین دلیل است که این فیلم ها توانایی جذب تماشاگران سن و سال دار را هم دارند و نمی توان گفت آنها فقط برای بچه ها ساخته می شوند. پل درگارابریان، تحلیلگر اقتصادی سینما در این رابطه می گوید: «حتی می توان گفت تعداد تماشاگران کوچک و بزرگسال فیلم های انیمیشن با هم برابر است. بچه هایی که می خواهند این فیلم ها را ببینند، باید همراه یک بزرگ تر راهی سالن سینما شوند. در عین حال، بچه های بزرگ ترها را مجبور می کنند آنها را برای تماشای فیلم های انیمیشنی ببرند. این مساله باعث می شود که بزرگ ترها هم خواسته یا ناخواسته تماشاچی محصولات انیمیشنی شوند. برای همین است که تهیه کنندگان فیلم های انیمیشنی سعی دارند آنها را به گونه ای تولید کنند که جذابیت های لازم را برای هر دو گروه سنی کودک و بزرگسال داشته باشد. ژانر انیمیشن تنها ژانر سینمایی است که به شکلی همزمان هم تماشاگران کودک را با خود دارد و هم تماشاگران بزرگ را. این محصولات از آن دسته کارهایی است که معمولا جمع خانوادگی به دیدن آنها می روند و نه فقط برخی اعضای خانواده.»

تحلیلگران اقتصادی سینما با اشاره به موفقیت کلان من نفرت انگیزم 2 در تابستان سال جاری می گویند فروش 364 میلیون دلاری فیلم در آمریکای شمالی نشان داد تماشاگران سینما برای انیمیشن های سینمایی اهمیت و اعتباری در حد فیلم های زنده برخوردارند. من نفرت انگیزم 2 با این رقم فروش نه تنها لقب دومین فیلم پرفروش فصل تابستان جدول گیشه نمایش را از آن خود کرد، بلکه تابه امروز دومین فیلم موفق و پرفروش سال 2013 سینماهای آمریکای شمالی است. تنها فیلم مردآهنی 3 با فروشی 409 میلیون دلاری جلوتر از این انیمیشن رایانه ای قرار دارد.