آیا به جز پرندگان، جانداران دیگری نیز در لانه پرندگان زندگی می کنند یا نه، جلسه اول

اهداف:

• هدف این پروژه، تعیین این موضوع است که آیا لانه پرندگان، خانه جانداران دیگری جز پرندگان است؟

وسائل مورد نیاز:

• لانه پرندگان دارای جوجه پرنده
• چراغ مطالعه که از لامپ رشته ای 60 تا 75 وات استاندارد استفاده می کند
• قیف بزرگ
• پارچ شفاف به اندازه تقریبی شیشه آب
• عدسی دستی پر قدرت (ذره بین)
• میکروسکوپ
• کیسه پلاستیکی کوچک
• ده عدد ظرف پتری با آگار

مقدمه

زمین، مملو از حیات است. فقط فکر کنید همین الان چند موجود زنده در شعاع 50 متری پیرامونتان زندگی می کنند: کرم ها در خاک، گل ها، درختان، علف ها، حشره روی شیشه، موجودات میکروسکوپی روی بالش تان، کپک ها روی یک تکه نان در آشپزخانه و شاید حتی اعضای خانواده تان که در اتاق بغلی هستند. شاید نشانه های صلح آمیز خانه سازی پرندگان را خارج از پنجره تان دیده باشید.

پرندگان فاقد مهارت های نجاری انسان هستند و واضح است که نمی توانند از بازو یا دستانشان استفاده کنند. ولی آن ها بسیار ماهرند لانه هایی بسازند که برای تخم گذاری و بزرگ کردن جوجه هایشان کافی باشد.

طبیعت تمام مصالح لانه سازی مورد نیاز پرنده را در اختیارش قرار می دهد: شاخه های کوچک، پر پرندگان، موی جانوران، کاه، خزه، برگ ها، قلوه سنگ ها، تیغ گیاهان و حتی برخی چیزهایی که انسان تهیه کرده است مانند الیاف، نخ یا کاغذ.

از آن جا که مصالح لانه سازی از طبیعت می آیند و زندگی پیرامون ما جریان دارد، آیا تصور نمی کنید موجودات زنده دیگری غیر از پرندگان هم در لانه آن ها و در کنار آن ها زندگی کنند؟

فرضیه

فرضیه این است که می توان در کنار پرندگان داخل لانه شان، دیگر اشکال زندگی را پیدا کرد.

روش انجام پروژه

اطراف درختان و یا همسایه خود کاوش کنید و به دنبال لانه پرنده ای بگردید که داخل آن جوجه باشد. لانه باید به سادگی در دسترس باشد و به طور ایمن قابل برگشت باشد (نباید در ارتفاع بیش از 15 متر درخت باشد).

همین که لانه مناسبی پیدا کردید، یک یا دو بار در روز به آن سر بزنید و منتظر روزی باشید که آخرین جوجه، لانه را ترک کند. هرگز زیاد به لانه نزدیک نشوید و آرامش لانه را به هم نزنید.

به محض این که دیدید تمام پرندگان رفتند و دیگر لانه توسط پرنده مادر مورد استفاده قرار نگرفت، به دقت لانه را بردارید و در کیسه نایلن بگذارید.

لانه را به خانه (یا مدرسه) تان ببرید ولی داخل خانه نبرید ممکن است حشرات یا جانداران میکروسکوپی داشته باشند که ورود آن ها به داخل خانه تان خوب نیست. لانه را روی یک میز ثابت یا متحرک یا روی نیمکت گاراژ قرار دهید. برای جمع آوری حشرات ریز احتمالی در لانه یک قیف دهان گشاد روی یک پارچ شیشه ای قرار دهید. سپس لانه را در دهانه قیف قرار دهید. یک چراغ مطالعه روی لانه قرار دهید ولی بین لامپ و چراغ مطالعه و لانه چند سانتی متر فاصله بگذارید تا از داغ شدن لانه جلوگیری شود. لامپ چراغ مطالعه باید حدود 60 تا 75 وات باشد. گرمای لامپ می تواند حشرات را به پایین شیشه براند، چون آن ها سعی می کنند از گرما بگریزند. لامپ را به مدت یک ساعت روشن بگذارید و سپس به دقت شیشه را بررسی کنید تا تمام چیزهایی را که جمع شده، ببینید. در طی زمانی که چراغ روشن است، محل لانه را ترک نکنید. مراقب باشد لانه زیاد داغ نشود (تا از خطر آتش سوزی جلوگیری شده و به موجودات زنده لانه آسیبی نرسد).

برای معاینه مواد فرو افتاده در پارچ (شیشه) از ذره بین قوی استفاده کنید. سعی کنید برای شناسایی موجودات زنده از راهنماهای صحرایی یا دیگر منابع استفاده کنید.

سپس لانه را برای حضور موجودات ریزتر بررسی کنید. این کار را با برداشتن ده تکه از نقاط مختلف لانه و چند بار تکان دادن آن در آگار موجود در ظروف پتری انجام دهید. ظروف پتری را بپوشانید و آن ها را در مکانی گرم و تاریک قرار دهید. پس از دو هفته هر ظرف پتری را زیر میکروسکوپ بررسی کنید. هرگز هیچ یک از ظروف پتری را پس از بسته شدن، باز نکنید. سر انجام وقتی پروژه خاتمه یافت، ظروف پتری را همان طور که بسته اند، دور بیندازید.

تکلیف:

1- آیا می توانید لانه های مشابهی را در منطقه تان بیابید که معلوم باشد توسط همان گونه از پرندگان ساخته شده اند؟ پرنده مادر، ساختار لانه و ابعاد و طرح های روی پوسته تخم پرندگان به شما کمک می کند گونه پرنده استفاده کننده از آن لانه را شناسایی کنید. یک کتاب خوب در مورد پرندگان برای کمک به شناسایی گونه ها برای شما ضروری است. سپس همان آزمایش های را که قبلاً انجام داده اید، اجراء کنید. آیا همان موجودات را در این لانه ها می یابید؟

2- چه چیزهای دیگری در لانه می یابید؟ غذاهای باقیمانده، یک تکه پوست تخم پرنده؟

3- ترکیب لانه از چیست؟ آیا می توانید دیگر مواد مورد استفاده در ساخت لانه را شناسایی کنید؟

4- لانه ها چگونه برای باران سازگار شده اند؟ آن ها چگونه برای دفاع در مقابل حملات دیگر جانوران سازگار شده اند؟

نتایج آزمایش تان را بنویسید. تمام مشاهدات و داده های جمع شده را ثبت کنید.

نتیجه گیری کنید که آیا فرضیه شما صحیح است یا خیر.

محل بازدید/ اردو/ خرید: ----------------------

منابع مطالعه: --------------------

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تنظیم: نسرین صادقی