12 ویژگی های افراد فرومایه و پست
وقتی می خواهیم کسی را به خاطر اعمال ناشایستش به شدت توبیخ کنیم می گوییم: او انسان پست و فرو مایه ای است. اما باید دید این خواری و پستی به چه معناست؟و یک انسان پست چه ویژگی هایی دارد؟
افراد فرومایه و پست،چه نشانه هائی دارند؟
نشانههای افراد فرومایه از دیدگاه روایات عبارت است از:
1- مال دوستی و بخلورزیدن
عده ای هستند که به دست آوردن و چسبیدن به مال را هدف نهایی خلقت خود می دانند،برای چنین افرادی ارزش ها و عواطف انسانی هیچ معنایی ندارد ، و تنها چیزی که به رسیت می شناسند مال و ثروت است .
از نظر قرآن انسان علاقه شدید به مال دارد.
«و همانا او علاقه شدید به مال دارد» سوره عادیات آیه 8
«و مال را دوست می دارد دوست داشتنی زیاد» سوره فجر آیه 20
امام علی (علیه السلام) فرمود: فرومایگی، برگزیدن مالدوستی است بر لذت ستایش و تمجید. (میزانالحكمة/ ج 11/ حدیث 18031)
حضرت در حدیثی دیگر فرمودند: هر كس آزمندی به دنیا با بخل نسبت به آن در وجودش جمع شده باشد، به دو ستون فرومایگی چسبیده است. (همان/ ح 18036)
امام حسن (علیه السلام) در پاسخ به پرسش از فرومایگی فرمودند: كمبخشیدن و بد و بیراهگفتن. (همان/ ح 18037)
2- داشتن خصلتها و عادتهای بد
امام علی (علیه السلام): از نشانههای فرومایگی، بدخویی است. (همان/ ح 18032)
طبیعت اولیه انسان از نظر قرآن ناسپاسی و کفران پیشگی است.یعنی هرگاه انسان از نعمتی برخوردار شود،بیش از حد خوشحال می شود و هر گاه آن نعمت را بر اثر اعمال زشت خود از دست بدهد ناسپاسی می کند.
«هنگامی که ما رحمتی را از خود به انسان می چشانیم بر اثر آن خوشحال می شود و همین که آثار سوء اعمالش را می گیرد کفران می کند. همانا انسان کفران پیشه است» سوره شوری آیه 48
«و هر گاه به او(انسان)پس از ناراحتی رحمتی را ببخشاییم می گوید این به خاطر(شایستگی و لیاقت)من بوده است» سوره فصلت آیه 50
3- عهدشكنی
امام علی (علیه السلام) در حدیثی دیگر فرمودند: از نشانههای فرومایگی، خیانتكردن به عهد و پیمانهاست. (همان/ ح18033)
4- بدرفتاری با همسایگان
امام علی (علیه السلا): از نشانههای فرومایگی، بد همسایهداری كردن است. (همان/ ح 18034)
5- غیبتكردن و تهمتزدن
امام علی (علیه السلام): فرومایهترین مردم كسی است كه غیبت میكند. (همان/ ح 18051) حضرت فرمود: از نشانههای فرومایگی بدگفتن پشت سر نیكان است. (همان/ ح 18035)
6- تغییر رفتار در هنگام بالا رفتن مقام و یافتن قدرت
امام علی (علیه السلام): فرومایه هرگاه از اندازهی خود فراتر رود، احوال و رفتارش تغییر كند. (همان/ ح 18039)
7- پرشر و بیخیر است
امام علی (علیه السلام): فرومایه به خیرش امیدی نیست و از شرش امانی و از گزندش ایمنی نیست. (همان/ ح 1841)
8- بیشرمی و بیحیایی
امام علی (علیه السلام) فرمودند: فرومایه شرم ندارد. (همان/ ح 18042)
9- كینه ورزی در هنگام بخشش خود و ناسپاسی در عطای دیگران
امام علی (علیه السلا): فرومایه هرگاه عطا كند، كینه ورزد و هرگاه عطا شود، انكار (و ناسپاسی) كند. (همان/ ح 18044)
10- سبكی ترازوی اعمال
امام صادق (علیه السلام): میان سلمان فارسی (رحمةالله علیه) و مردی بحثی درگرفت. آن مرد به سلمان گفت: تو كه هستی؟ تو چه هستی؟ سلمان گفت: ما هر دو در آغاز نطفهای پلید بودیم و هر دوی ما سرانجام به مرداری گندیده تبدیل میشویم و چون روز قیامت شود و ترازوها برپا گردد كسی ترازوی اعمالش سنگین باشد او بزرگوار است و كسی ترازوی اعمالش سبك باشد او فرومایه است. (همان/ ح 18050)
11- آزردن كریمان و آزادگان
امام علی (علیه السلام) عادت فرومایگان و نادانان، آزردن كریمان و آزادگان است. (همان/ ح18055)
12- قساوت قلب
امام علی (علیه السلام): سختدلی خصلت فرومایگان است. (همان/ ح 18059)
فرآوری: محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع:
سایت پرسمان
سایت نور آسمان