موسیقی، آواز، ماهواره به دو روایت

روایت اول مربوط به امام عزیز ماست که این انقلاب را بنیان گذاری کرد و آن را با تمام ارزشهایش به ما سپرد و با دلی آرام و قلبی مطمئن و ضمیری امیدوار به فضل الهی از پیش ما رخت بربست و به ملاقات معبود شتافت.

روایت دوم مربوط به نوه ایشان؛ زهرا اشراقی است که آن را در گفتگو با یکی از خبرگزاریها بیان کرده است.

روایت اول از کتابهای فقهی حضرت امام مانند تحریر الوسیله، توضیح المسائل و استفتائات روایت می شود و روایت دوم از زبان نوه دختری ایشان زهرا اشراقی.

اینکه زهرا اشراقی چگونه می اندیشد؛ نظرش درباره موسیقی چیست؟ در این باره حلال و حرامی را قبول دارد یا نه؟ قانونی برایش محترم است یا نه؟ اصلا سوالات مهمی نیستند حداقل برای ما، زیرا او هم مانند یکی از بسیاران در این جامعه است که گوناگون می اندیشند و برای خودشان نظرهایی دارند(که درست و غلطش بماند).

آنچه به سخنان و اظهار نظرهای او اهمیت داده و ما را واداشته تا چند جمله ای متذکر شویم این سه نکته است:

1ـ انتساب ایشان به حضرت امام(ره)    2ـ معرفی خود به عنوان شخصیتی تربیت یافته در بیت امام     3ـ بیان باورها و رفتارهایی که در همان نگاه اول، مغایرتشان با احکام اسلامی به خوبی احساس می شود.

این سه عامل در کنار هم، این شائبه را ایجاد کند که آنچه نوه حضرت امام می گوید موافق با نظر و مورد تایید و امضای آن مرجع بزرگ دینی و برخاسته از سیره تربیتی آن بزرگوار است.

برای بررسی این موضوع به نظرات فقهی مکتوب و مستند امام راحل سری می زنیم و آنچه بیان داشته است را مروری می کنیم و بعد اظهارات نوه او را در کنار آن می گذاریم تا روشن شود آنچه زهرا اشراقی می گوید تا چه میزان بر سیره فقهی و تربیتی امام عزیز منطبق است و تا چه حد بیگانه است و زاویه دارد.

روایت اول: نظر فقهی امام(ره) درباره موسیقی، آواز و رسانه بیگانه موسیقی: 1ـ در اسلام، موسیقى مُطرب حرام است.[1] [2] یادگیرى آن هم، حكم اصل آن را دارد؛[3] یعنی اگر موسیقی از نوع مطرب است یادگیری آن هم حرام است.

معنای «مُطرب»، این است كه در انسان حالت غیر عادى از نظر وجد و نشاط بوجود آورد[4] و مناسب مجالس لهو و فساد باشد و در این باره هم معیار افراد و اشخاص نیستند بلكه كلیه آهنگهاى متناسب با مجالس لهو و فساد براى همه حرام است، خواه انسان را از حالت طبیعى بیرون ببرد یا نبرد.[5]

2ـ در پاسخ به نواختن ساز: ساز اشكال دارد.[6]

3ـ در پاسخ به نگهداری آلات موسیقی حتی بدون استفاده: آلات لهو را باید از بین ببرید.[7]

آواز: 1ـ شنیدن غنا حرام است و غنا، تنها زیبا كردن صدا نیست، بلكه عبارت از كشیدن و برگرداندن صدا با كیفیّت خاصى است كه طرب‌آور و مناسب مجالس لهو و محافل طرب و آلات لهو و ادوات موسیقى باشد.[8]

1ـ صداى حرام صدایى است كه عرفاً به آن غنا یا موسیقى مى‌گویند كه مناسب مجالس لهو است.[9]

«غنا» عبارت از صوتى است كه علاوه بر مطرب بودن به معنایى كه ذكر شد، مشتمل بر ترجیع یعنى زیر و بم و فرو بردن و بیرون آوردن صدا باشد.[10]

2ـ خواندن آیات قرآن به صورت سرود و آهنگ دار اگر مطرب باشد جایز نیست.[11]

3ـ حتی آواز خواندن زن براى شوهرش در صورتى كه منجر به غنا شود حرام است.[12]

رسانه: 1ـ در پاسخ به سوال درباره گوش کردن به رادیوهای بیگانه: اگر موجب انحراف و مفسده است نباید گوش كنید.[13]

2ـ استفاده از رادیو و تلویزیون برای امور حلال؛ مانند اخبار و مواعظ از رادیو و نشان دادن چیزهاى حلال براى تعلیم و تربیت صحیح، یا نشان دادن كالاها و عجایب خلقت از تلویزیون جایز است و اما استفاده از آن برای چیزهاى حرام از قبیل پخش غنا و موسیقى مطرب و اشاعه منكرات از قبیل پخش قوانین خلاف اسلام و مدح خائن و ظالم و ترویج باطل و ارائه چیزهایى كه اخلاق جامعه را فاسد و عقاید آنها را متزلزل مى‌كند، حرام و معصیت است.[14]

روایت  دوم: سخنان زهرا اشراقی (نوه دختری حضرت امام) خانم اشراقی در این باره نظرات و سلایق خاصی برای خود دارد که چون ابراز کرده، نقد آن دیگر ورود به حریم خصوصی افراد و تفتیش عقاید و مانند آن نخواهد بود و اگر در این مقطع، نقدی هم بر آن می نویسیم نه از باب امر به معروف و نهی از منکر است؛ برای این است که دوستان و پیروان امام بدانند سیره این خانم در این باره بر خلاف اظهارات ایشان که شخصیت خود را متأثر از تربیت خانوادگی اعلام می کند هیچ ارتباطی به امام عزیز ما ندارد.

او در این باره گفته است:

1ـ در خانه ماهواره دارد و شبکه هایی مانند بی بی سی فارسی، الجزیره و العربیه را زیاد می بیند.

2ـ معمولا ان بی سی را می بیند که آخرین فیلم های هالیوود رو پخش می کند.

3ـ سریال حریم سلطان را هم می بیند. به قول خودش البته اگر پارازیت ها بگذارند.

4ـ موزیک هم زیاد گوش می دهد.

5ـ چون می ترسد سر و صدا شود نمی تواند بگوید که گوگوش را دوست دارد.

6ـ صدای هایده را دوست دارد و به نظر او هایده اعجوبه موسیقی ایران بوده است.

7ـ هایده و مهستی را از زیبایی های موسیقی ایران می داند.

8ـ موسیقی پاپ را می پسندد.

9ـ بچه های او که یکی از آنها پسرش علی است هم مثل خودش هستند و سلیقه ای نزدیک به هم دارند.

10ـ و بالاخره زندگی بدون موسیقی معنی ندارد.

جمع بندی مقایسه این دو روایت از مسیق و آواز و ... و رسیدن به یک جمع بندی، کار چندان دشواری نیست. پر واضح است سیره این خانم نه تناسبی با سیره زندگی امام عزیز ما دارد و نه منطبق با نظرات فقهی اوست.

دوست داشتن صدای گوگوش و محو چهچهه هایده و مهستی شدن و پای حریم بی حرمت سلطان نشستن و مدام به خبر پراکنی رسانه های ضد نظام گوش کردن و دیدن آخرین فیلمهای هالیوود آنهم از ماهواره کجا و زندگی سرشار از معنویت و رعایت دقیق حلال و حرام الهی امام عزیز ما کجا؟

اگر این خانم، کاری به حرام بودن آن موسیقی ها و آواز خواندن ها ندارد و فقط به دنبال لذت بردن از شنیدن آنهاست و نیز اگر مفسده و تصاویر خلاف شرع فیلمها و سریالهای ماهواره ای برای او مهم نیست و بساط این امور را در خانواده خود گسترانده است خود می داند و تبعات آن در دنیا و قیامتی که باید پاسخگوی آن باشد؛ گذشته از قانون شکنی و تظاهر به آن که خود مسأله دیگریست.

آنچه ما می دانیم این است که آنچه زهرا اشراقی برشمرده، بی تردید مصداق موسیقی مطرب و آواز غنایی است و شنیدنش به فتوای حضرت امام، حرام است. آن سریال و آن فیلمهای بی سانسور هالیوودی هم مصداق ترویج خلاف اخلاق و شرع است که باز هم دیدنش بنابر فتوای حضرت امام، حرام.

به هر حال خوانندگان، دوستداران و پیروان آن امام عزیز، خودشان سخنان این خانم که نوه امام است و خود را تربیت یافته خانواده امام معرفی می کند را با سیره و نظرات فقهی حضرت امام مقایسه و خود داوری کنند؛ که آیا آنچه این خانم می گوید با سیره تربیتی و فقهی امام همخوانی دارد و می توان به آن شخصیت بزرگ دینی نسبت داد؟ یا اینکه وصله ناجوری است که برای توجیه و خوب نشان دادنش سعی می کنند آن را در لابه لای تعابیری مانند تربیت خانوادگی و نسبت فامیلی به ساحت مقدس آن امام عزیز بچسبانند؟

پی نوشت:

1.       استفتائات ج2 ص13

2.       همان ج3 ص603

3.       همان ج2 ص14

4.       جامع المسائل، آیت الله فاضل لنکرانی(ره)، ج‌1، ص247

5.       ‌استفتائات جدید، آیت الله مكارم شیرازی، ج‌3، ص154‌

6.       استفتائات ج2 ص16

7.       همان ص17

8.       تحریر الوسیله، ترجمه، ج‌2، ص351

9.       استفتائات ج3 ص603

10.   جامع المسائل، آیت الله فاضل لنکرانی(ره)، ج‌1، ص247

11.   استفتائات ج2 صص14-15

12.   همان ص15

13.   همان ص41

14.   ‌توضیح المسائل، ص617‌ ، م2571