اگر قزوه در آمریکا بود...

مراسم بزرگداشت علیرضا قزوه، شاعر و مدیر دفتر آفرینش‌های ادبی حوزه هنری، شامگاه31 شهریور ماه همزمان با آغاز هفته دفاع مقدس با حضور جمعی از اهالی فرهنگ و ادب در فرهنگسرای ابن سینا برگزار شد. حجت‌الاسلام سیدعبدالله حسینی، از دوستان قزوه و یکی از مسئولان حوزه هنری مشهد، در ابتدای این مراسم به  سخنرانی پرداخت و گفت: در مورد قزوه حرف برای گفتن بسیار است؛ برای اینکه ما با هم بزرگ شدیم و با هم همسن هستیم و هم‌شاگردی هم به حساب می‌آییم.

وی ادامه داد: اولین‌بار من قزوه را با شعرش در مجله «امید انقلاب»  شناختم و با او آشنا شدم. زمانی قصد برگزاری کنگره ای با نام کنگره «شعر حوزه» را داشتم و در این کنگره برای اولین‌بار نلم شاعری طلبه با اسم قزوه را دیدم. بعدها قزوه به تهران آمد و در خیابان وحدت اسلامی خانه‌ای را اجرا کرد. ما هر وقت از مشهد به تهران می‌آمدیم به ایشان هم سری می‌زدیم. قزوه در آن زمان مسئول صفحه شعر مجله «امید انقلاب» بود و من مسئولیت قسمت شعر حوزه هنری مشهد را برعهده داشتم.

حسینی به نقش قزوه در شعر انقلاب اشاره کرد و یادآور شد: به نظر من قزوه حلقه اتصال بین کل شاعران انقلاب کشور بود؛ یعنی ممکن بود یک استعداد در مشهد یا در تبریز کشف شود، فوراً شعر او را منتشر می‌کرد و باعث معرفی شدن او می‌شد. یکی از خصوصیات دیگر قزوه این بود که اگر یک استعداد را کشف می‌کرد، تلاش بسیاری برای پرورش او می‌کرد. به نظر من اگر قزوه نبود ادبیات انقلاب یک چیز کم داشت. شاید ما این قدر پیشرفت نمی‌کردیم. شاید بسیاری از شعرا پایشان به تهران باز نمی‌شد.

وی افزود: اگر قزوه استعدادی را کشف می‌کرد مثل بعضی‌ها تنگ‌نظر نبود که به آنها کمک زیادی نکند تا آنها او را تحت‌الشعاع قرار دهند و تا جایی که می‌توانست به آنها کمک می‌کرد. قزوه فعالیت‌های متعدد فرهنگی و ادبی داشت که در همه آنها موفق هم بود. او در مجله «کیهان فرهنگی» فعالیت داشت و از بنیانگذاران کنگره شعر حوزه بود. اولین اثر  او با عنوان «در رزوگار قحطی وژدان» بود که یک چند صباحی هم برای آن آب خنک خورد. شعری هم بود که «مولا ویلا» نداشت که بنده در روزنامه قدس مشهد چاپ کردم که اگر این شعر را امروز هم بخوانید تازگی دارد. شاعری که طرفدار نیست به درد نمی‌خورد، حتی اگر طرف‌دار باطل هم باشد بهتر از این است که نه سیخ بسوزد نه کباب. قزوه در زمانی که فضای کشور ما در تردید بود مواضع خود را مشخص کرد.

حسینی در پایان با اشاره به قسمتی از خاطرات مشترکش با علیرضا قزوه، با بیان اینکه یکی از انتقادات من به او این است که بسیاری از مسائل را جدی نمی‌‌گیرد، گفت:  من به 80 کشور دنیا سفر کردم و به طور طبیعی در مورد ادبیات هر کدام مطالعه کردم؛ اگر آدمی مثل  قزوه در آمریکا بود از او بت درست می‌کردند.

قزوه در هر قالبی که بخواهد شعر می‌گوید

در ادامه این مراسم پرویز بیگی حبیب‌آبادی، از شاعران و دوستان قزوه، به سخنرانی پرداخت و گفت : به نظر من دو شاعر در ایران به روز هستند و در هر قالبی و موضوعی که بخواهند شعر می‌سرایند: یکی آقای قزوه و دومی هم احمد عزیزی شاعر کرمانشاهی که مدتی است در کماست.

وی ادامه داد: من با قزوه از سال 64 آشنا هستم. یکی از مهمترین کارهایی که او انجام داد، صفحه «بشنو از نی »بود که بدون مرزبندی سیاسی و... همه شاعران را معرفی می‌کرد. وقتی آن صفحه برچیده شد شاعران آسیب بسیاری دیدند. من در 31 شهریور 1359 افسر نیروی هوایی بودم که در دفتر کارم در مهرآباد جنوبی صدای انفجار را شنیدم که سه فروند هواپیمای عراقی به آنجا حمله کردند. این را برای این گفتم که بگویم صبح فردای آن روز شعر دفاع مقدس را در مطبوعات داشتیم و شاعران در جبهه‌ها حضور داشتند؛ ولی در این 30 سال کمترین توجه به شاعران شد. الان درک صحیحی از شاعران در نزد مسئولان فرهنگی ما نیست.

قزوه معلم شاعران دفاع مقدس

در ادامه این مراسم، محمدعلی بهمنی از شاعران پیشکسوت به سخنرانی پرداخت و گفت : امشب یادی است از دفاع مقدس که همه ایرانیان داشتند و هم یادبودی است از معلم شاعران دفاع مقدس. به نظر من قزوه از دیگران متفاوت است؛ هم از حیث نوع کارهایش و هم از جنس خلقیاتش. من یادم هست به محبت دوستان مراسمی هم برای بنده در بندرعباس برگزار شد، ایشان یک مجموعه به آنجا آورده بود.

بهمنی در ادامه این مراسم یکی از سروده‌هایش با موضوع دزفول در جنگ را قرائل کرد و افزود: من متولد دزفول هستم، زمانی که جنگ شروع شد دلشوره زادگاهم را داشتم که در همان شرایط که سفر 26 روزه به دزفول داشتم که برادرم در جبهه بود این شعر را سرودم.

در ادامه این مراسم عبدالرحیم سعیدی‌راد گفت: این سومین گرامی داشتی است که من درباره آقای قزوه در آن حضور دارم. اولینش در هند بود بسیاری افراد بودند که از آقای قزوه فارسی یاد گرفتند ولی در جشنواره شعر فجر جوایزی بردند در 100 سال آینده تاثیر آقای قزوه در هند معلوم می‌شود. مراسمی هم برای بزرگداشت بیدل برگزار کردند که من گفتم بیدل زنده در مقابل شماست و او آقای قزوه است.

در ادامه این مراسم خوراکیان رییس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران سخنرانی کرد و گفت: اگر قرار باشد سازمان ما برای قزوه مراسم برگزار کند، باید مفصل‌تر و بهتر از این باشد در عین حال ما از فعالیت‌های خودجوش که از سر صمیمیت است، جلوگیری نمی‌کنیم. من نگران این بودم که مراسم در شأن قزوه نباشد، ولی به لحاظ اخلاقی کار ارزنده‌ای است و سعی کردم حتماً حضور پیدا کنم. احساس و برداشت من به عنوان یک مخاطب و نه یک کارشناس این است که در مورد قزوه آن حس و صفای شاعری باعث نشده که ایشان از مسائل جامعه و واقع‌بینی غافل شود.

وی ادامه داد: وقتی سخنان مقام معظم رهبری در مورد شعر و شاعری را مرور می‌کردم، دیدم که تمامی این مۆلفه‌ها در قزوه به عنوان یک الگو جمع است. هم شعر او تاثیرگذار است و هم تلاشش تأثیری کمتر از یک شعر را ندارد.

علیرضا قزوه در ادامه سخنان میهمانان به سخنرانی پرداخت و گفت: من لایق همین بزرگداشت هم نبودم. بودند افراد زیادی که دست و پا دادند، ولی کسی آنها را نمی‌شناسد.یک فرصتی پیش آمد که بنده به همراه خانواده به شمال برویم که در آنجا با بنده تماس گرفتند و گفتند برای بنده مراسمی گرفتم که خانواده ماندند و برای اینکه به مجلس بی ادبی نشود من حضور پیدا کردم.

وی در ادامه سخنان خود ترانه‌ای را که برای کودکان شیمیایی سروده بود، برای حضار قرائت کرد.

در ادامه مراسم هم حجت الاسلام دعائی مدیر مسئول روزنامه اطلاعات گفت: خیلی دوست داشتم در این مراسم حضور پیدا کنم. آقای قزوه ویژگی های بزرگی دارد. اگر خودم از صلحاء نیستم ولی صلحاء را دوستم به قول حضرت امام اگر من ورزش کار نیستم ولی ورزش کاران را دوست دارم. انسان  هرچه پربا تر باشد افتاده تر می شود هرجا که ایشان بودند منشا اثر بودند. فراموش نمی‌کنم در تالار وحدت مراسمی بود و ایشان به عنوان شاعر مردمی در نظرسنجی ها انتخاب شدند زمانی که قرار شد از ایشان تقدیر شود بلافاصله ایشان آمد و تریبون را گرفت و گفت جناب آقای شفیعی کدکنی لایق این جایگاه است.

ایشان و مرحوم طاهره صفارزاده و مرحوم کیومرث صابری که شاعر نبود، ولی صاحب طنزی فاخر بود، در روزنامه اطلاعات فعالیت می‌کردند. مقام معظم رهبری هم شما را به حق برای آن محفل شعر انتخاب کردند و شما هم بدون گروه بندی سیاسی افراد را انتخاب می‌کردید. اینها همه از افتخارات قزوه است.

در انتهای این مراسم با حضور خانواده شهید زارع از علیرضا قزوه تقدیر شد.