بزرگداشت عبدالحسین حائری

عبدالحسین حائری که مراسم به افتخار بزرگداشت او برگزار شده بود، در پیامی که توسط مجری برنامه خوانده شد، گفت: کتاب گنجینه‌ای است که پایانی ندارد و برشما باد که لحظه‌ای از عمرتان را دور از کتاب و مطالعه نگذرانید.

او در ادامه پیام خود بر اهمیت کتاب به عنوان یک رسانه اصلی تأکید و بیان کرد: با وجود رسانه‌هایی مانند اینترنت و رسانه‌های جدید دیگر، کتاب همچنان جایگاه خود را حفظ کرده و بر سایر رسانه‌ها الویت دارد.

حائری در پایان از دست‌اندرکاران این مراسم و حاضران تشکر و قدردانی کرد.عبدالحسین حائری با این‌که در سالن برگزاری مراسم حاضر بود، اما به دلیل کسالت و بیماری نتوانست سخنرانی کند.

همچنین اسحاق صلاحی، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، در سخنانی عنوان کرد: استاد حائری شیوه کارش بدین گونه بود که تا وقتی تمام یک کتاب را تورق نمی‌کرد و به نتیجه دقیق نمی‌رسید، دست به قلم نمی‌برد و قضاوتی درباره کتاب نداشت و کتابداران امروز باید چنین روشی را سرلوحه کار خود قرار دهند.

او در بیان ویژگی‌های حرفه‌یی استاد حائری گفت: استاد حائری در زمینه نسخه‌شناسی، کتاب‌شناسی و فهرست‌نویسی، تبحر بالایی دارند و کارنامه و آثار ایشان چنین چیزی را دقیقا نشان می‌دهد.

صلاحی ادامه داد: امروز نیاز جامعه ما بیش از وجود یک کتابدار صرف، یک کتاب‌شناس است و در واقع کتابداران ما مانند استاد حائری می‌بایست کتاب‌شناس و نسخه‌شناس باشند و البته خود فهرست‌نگاری نیز بر دو وجه است: یکی کتاب‌شناسی و دیگری نسخه‌شناسی.

او با انتقاد از وضعیت آموزش کتابداری در کشور تصریح کرد: متاسفانه این روزها تعجیل در دادن مدرک به دانشجویان و به ویژه کتابداران، باعث شده یک کتابدار در حد یک کتاب‌شناس نباشد؛ در حالی که در گذشته کتابداران ما نسخه‌شناس و کتاب‌شناس بودند و تا حد یک فیلسوف علم عمل می‌کردند. بنابراین دانشگاه‌ها و نظام آموزش عالی کشور باید در این زمینه تجدید نظر کنند.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در ادامه گفت: یکی از دغدغه‌های بزرگ استاد حائری این است که معتقد بودند به بحث تاریخ علم جفا شده است و از این نظر راه و شیوه درستی انتخاب نشده است. باید عرض کنم که کتاب‌شناسی می‌تواند به این جفا و مهجوریت جواب بدهد و مراکزی مثل دانشگاه تربیت مدرس که با کمک سازمان اسناد و کتابخانه ملی اقدام به تأسیس رشته کتاب‌شناسی در مقاطع تحصیلات تکمیلی کرده‌اند، می‌توانند از این نگرانی بکاهند.

صلاحی در ادامه سخنان خود با اشاره به وجود نسخه‌های خطی ایران و زبان فارسی در کشورهای دیگر گفت: متأسفانه اکنون که بین 330 تا 340 هزار نسخه خطی در ایران شناخته شده، چندبرابر این میزان فقط در کشور هند موجود است که در شرایط نامطلوبی نگه‌داری می‌شوند.

او اهمیت زحمات استاد حائری و کسانی را که کتاب‌شناس و فهرست‌نویس هستند، والا خواند و گفت: امروز بر ملت ایران جفا و ظلم بسیار شده است. بسیاری از علوم را در ایران و بویژه بعد از ورود اسلام، تولید کردند، آموختند و منتقل کردند، اما بعضی در کشورهای غربی این علوم را به نام خود ثبت کردند و بسیاری از نسخه‌های اصلی علوم ما را با خود به یغما بردند.

صلاحی ادامه داد: امروز ما نیاز به سه نهضت مهم داریم تا به حق خود در این عرصه برسیم: 1- باید تمام آثارمان را به دنیا و به نام ایران معرفی کنیم 2- باید محتوای آن را تصویربرداری کنیم تا کسی آن را دوباره به نام خود ثبت نکند و 3- باید آن را به شکل متن ورد قابل جست‌وجو در اینترنت درآوریم تا محققان برای استفاده و تولید علم ازآن بهره‌مند باشند. این کار توسط استادان گران‌قدری نظیر استاد حائری انجام شده و می‌شود و بسیاری از آنان هم‌اکنون در گمنامی به سر می‌برند.

رییس کتابخانه ملی در پایان برای استاد حائری طلب طول عمر، صحت و سلامتی جسم کرد.

فهرست‌نگاری های استاد حائری، گنجینه‌ای است برای نسل آینده

در ادامه این مراسم که عده‌ای از اصحاب سرشناس فرهنگ و علم در آن حضور داشتند، علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیز پیامی به مراسم فرستاده بود که توسط منصور واعظی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، خوانده شد. جنتی در پیام خود، استاد حائری را دارای خانواده‌ای اصیل و دارای قدمت فرهنگی و دینی بالا برشمرد و فهرست‌نگاری‌های ایشان را همچون گنجینه‌ای برای نسل آینده کشور برشمرد.

در ادامه نیز محمد رجبی، رییس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کاظم جلالی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، سیدمحمود دعایی، مدیرمسۆول روزنامه اطلاعات، حجت‌الاسلام ابهری، رییس سابق کتابخانه مجلس، و غلامرضا اعوانی، رییس انجمن بین‌المللی فلسفه اسلامی، در وصف شخصیت و اهمیت آثار و خدمات استاد عبدالحسین حائری سخنرانی کردند.

در حاشیه این مراسم نمایشگاهی از تصاویر منتشرنشده حائری به همراه رونمایی از کتاب "نامه حائری" برگزار شد.

نیم قرن خدمت

عبدالحسن حائری به عنوان یکی از نسخه‌شناسان و فهرست‌نویسان نامی کشور، در همان کودکی، قرآن و خواندن و نوشتن را در مکتب فراگرفت. سپس نزد پدرش، مقدمات عربی و بعضی کتاب‌های لغت و درس‌های مدرسه‌یی را خواند. سطوح عالی فقه و اصول را تا سن 29 سالگی نزد استادانی چون مرتضی حائری (دایی‌اش)، محمد صدوقی و سیدمحمدرضا گلپایگانی به پایان رساند. بعد از آن نزد کسانی همچون آیات عظام محمدتقی خوانساری، صدرالدین صدر، محمد حجت و حسین طباطبایی بروجردی دروس خارج را گذراند و در سن 24 سالگی به درجه اجتهاد نائل شد. سپس به تهران آمد و 17 سال عضو هیأت مۆلفان لغت‌نامه دهخدا بود و بر چاپ چند جلد از آن نیز نظارت داشت. حائری بیش از نیم قرن (از سال 1331 تا کنون) در کتابخانه مجلس شورای اسلامی مشغول به خدمت بوده و نزدیک به 20 سال از این دوران را عهده‌دار سمت ریاست کتابخانه مجلس بوده است. او صاحب نظریه "بازنویسی تاریخ علم بر اساس بازنویسی فهارس نسخ خطی" است که جایزه‌ای جهانی را نیز برایش به ارمغان آورده است.

منبع: ایسنا