پوسته‌های زرد روی سر نوزاد
درماتیت سبوره در نوزادان
درماتیت سبوره، یک بیماری التهابی مزمن پوست می باشد که در نوزادان بسیار شایع است و چون اغلب خود به خود بهبود می‌یابد، بسیاری از کودکان مبتلا به این بیماری، نزد پزشک برده نمی‌شوند.
درماتیت سبوره عبارت است از افزایش فعالیت غدد چربی پوست و سلول‌های حاشیه‌ای این غدد که حالت کراتینی پیدا می‌کنند و خودشان را به صورت پوسته نشان می‌دهند.
افزایش چربی، به افزایش جریان خون نیاز دارد، بنابراین زمینه پوست در افراد مبتلا قرمز می‌شود و التهاب و قرمزی پوست، خود عامل بروز خارش است.
از عوامل دخیل در بروز یا تشدید این بیماری که در درمان آن هم نقش دارند، می‌توان به ارث، استرس، نوع تغذیه و برخی داروها اشاره کرد.
درماتیت سبورئیک در اغلب موارد یک عارضه خوش‌خیم است که خود به خود در طول 12 تا 24 ماه اول زندگی کودک برطرف می‌شود، اما در تعداد کمی از کودکان ممکن است بیماری آزاردهنده باشد و به درمان نیاز پیدا کند.
این بیماری ممکن است در نوزادان، پوست سر و پیشانی را گرفتار می‌کند که اصطلاحا به آن کلاه گهواره (Cradle Cap) می‌گویند و ممکن است باعث نگرانی والدین شود.
این عارضه در چند هفته اول زندگی نوزاد شایع است و به صورت لکه‌های چرب و زردرنگ پوسته‌ریزی‌کننده ظاهر می‌شود که ممکن است نهایتا به هم بپیوندند و به صورت یک کبره فلسی ضخیم درآیند.
این عارضه روی پوست سر خارش ندارد و کودک را ناراحت نمی‌کند.
درماتیت سبوره در نوزادان همچنین ممکن است به صورت لکه‌های پوسته‌پوسته یا پلاک‌هایی بروز کند که ظاهری چرب یا مومی دارند و ممکن است با این علائم ظاهر شوند:
- پلاک‌های دور گوش‌ها، بینی یا ابروها
- دانه‌های پوستی قرمز روشن با حاشیه مشخص در کشاله ران و ناحیه میان دوراه (بین خروجی دستگاه گوارش و دستگاه تناسلی)
- خارش
- برآمدگی پوست در جایی که کودک آن را خارانده است
- شوره سر
- اندکی ریزش مو در محل پلاک‌ها
- لکه‌های قرمز احاطه‌کننده پلاک‌ها
- عفونت ثانوی پوست در جاهایی که خارانده شده است.
علل درماتیت سبوره
عامل اصلی بروز درماتیت سبوره، قارچی به نام «پیتیریسپریوم اوال» است که به‌طور طبیعی روی پوست تمام افراد وجود دارد. اگر این قارچ در شرایط مناسب قرار بگیرد (محیط پرچرب) رشد می‌کند و فعالیت خود را افزایش می‌دهد و از حالت بی‌آزار به حالت پاتوژن یا بیماری‌زا درمی‌آید.
در افرادی که زمینه درماتیت دارند و پوستشان چرب است، رشد این قارچ باعث درماتیت سبوره می‌شود. پس برای درمان در درجه اول باید قارچ را با دارو از بین برد و بعد عواملی که باعث افزایش چربی‌سازی هستند، مثل استرس‌های عصبی، نوع تغذیه یا داروهای مصرفی را کنترل کرد.
اگر پزشک متخصص پوست تشخیص دهد علت درماتیت سبوره در افراد بزرگسال، استرس‌های عصبی و فشارهای روانی است، بیمار را به روان‌پزشک ارجاع می‌دهد. مسایل روانی در تشدید علایم این بیماری نقش پررنگی دارند. استرس هم می‌تواند عامل بروز بیماری باشد و هم به علت شدت بیماری در فرد به وجود آید و باعث تشدید علایم شود. به این ترتیب بیمار در چرخه معیوبی می‌افتد، مراجعه به روان‌پزشک باعث قطع این زنجیره و کنترل بهتر بیماری می‌شود.
درمان درماتیت سبوره
درماتیت سبوره درمان کامل ندارد، اما با گذشت زمان بهبود می‌یابد. داروها فقط موقتا تا زمان درمان، زمینه چربی‌سازی را کم و بیماری را کنترل می‌کنند.
برای درمان موارد خفیف، معمولا دارو تجویز نمی‌شود و با رعایت مسایل بهداشتی یا نهایتا استفاده از شامپوهای ضدشوره می‌توان بیماری را کنترل کرد، اما در موارد شدیدتر داروهایی برای کنترل بیماری تجویز می‌شود.
این بیماری معمولا در دوره نوزادی خود به خود برطرف می‌شود و به والدین باید در این مورد اطمینان خاطر داد.
معمولا توصیه می‌شود پوست سر نوزاد با وازلین یا روغن‌های مشابه به طور مرتب ماساژ داده شود و بعد موهای نوزاد برس زده شود تا کبره روی پوست سر نرم شود.
درمان‌های دارویی با تجویز پزشک ممکن است شامل استفاده از کرم‌های موضعی کورتونی یا ضدقارچی و استفاده از شامپوی تار باشد.
سبوریازیس چیست؟
علت ایجاد درماتیت سبوره بسیار نزدیک به پسوریازیس است و اگر درماتیت سبوره کمی تشدید شود، احتمال تبدیل آن به پسوریازیس وجود دارد.
گاهی بیمارانی که در مناطق سبوره مثل سر، صورت، پشت و سینه و زیربغل مشکلاتشان تشدید می‌شود، اصطلاحا دچار «سبوریازیس» می‌شوند، در این شرایط باید درمان‌های پسوریازیس به کار گرفته شود.
پسوریازیس نیز مانند درماتیت سبوره زمینه ارثی دارد و بیماری مزمنی است که درمان قطعی ندارد و داروها فقط کنترل‌کننده آن هستند.
در حال حاضر قوی‌ترین داروهایی که برای این بیماری تجویز می‌شود، داروهای بیولوژیک هستند که قیمت بسیار گرانی دارند و پرعارضه هستند و فقط در شرایط بیمارستانی تجویز می‌شوند، ولی حتی این داروها نیز فقط کنترل‌کننده بیماری‌اند.
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
همشهری آنلاین
هفته نامه سلامت - دکتر حسین طباطبایی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
مطالب مرتبط:
