روستایی با عطر آویشن

سی سخت را پایتخت طبیعت ایران لقب داده اند. برای رسیدن به سی سخت باید به شمال غربی شهر یاسوج در استان کهگیلویه و بویراحمد بروید. جایی که مرکز شهرستان دنا است و وقتی در آن قدم بزنید باغ های انگور و سیب در دو سوی جاده احاطه تان می کنند. منطقه ای با دره های عمیقی که پوشیده شده اند با چنارها و بلوط ها. کنار جاده کودکان و نوجوانانی را خواهید دید که میوه هایی مثل زردآلو را کیسه کرده و زیر سایه درختان به انتظار مسافری نشسته اند تا محصول باغشان را بفروشند و پولی به خانه ببرند.

اقلیم سی‌سخت تحت تأثیر کوهستان دنا سردسیری است و قسمتی از پائیز و سرتاسر زمستان از برف پوشیده‌است. و همین موجب پر آبی منطقهء سی‌سخت شده است. در سی سخت جویبارها و چشمه‌سارهای دائمی از مناطق برفی سرازیر شده و منطقه را سیراب می کند و این منطقه را با آب های خوشگوار و سالمش معروف می کند. جاده های این منطقه مدام از دل جنگل، دشت و صخره ها می گذرد. گاهی صخره ها و جنگل ها آنقدر با هم یکی می شوندکه خانه ها در آن میان گم است.

به سی سخت که برسیدید انگار در مرکز زیبایی های دنا قرار گرفته اید؛ روستایی پوشیده در بوی آویشن و در میان آواز پرندگان و نوای چشمه سارها، با کوه های سر به فلک کشیده اطرافش. سی سخت بر دامنه دنا قرار گرفته و دنا هم که بزرگترین قله زاگرس است. بنابراین هر فصلش غوغایی است. در ارتفاع بالای دو هزار متری سی سخت طبیعت زیبا را به تماشا می نشینیم و می دانیم که سرمای زمستان در اینجا تا چه اندازه می تواند سخت باشد باغ های وسیع و سرسبز انگور سی سخت در فصل بهار و تابستان، و به گفته همراهمان منظره دل انگیزتر و رویایی تر آن در فصل پاییز، هوش از سر هر رهگذر و مسافری می رباید.

بر بلندای سی سخت و ابتدای چشمه «میشی» بایستید و باغ شهر را پوشیده از فرشی سبز ببینید که شمردن خانه های گم شده در لابلای شاخه های درختانش، کاری غیرممکن است. چشمه های جوشان،تپه های سرسبز و رشته کوه های منطقه که در سایه سار قله پوشیده از برف دنا قرار دارند، یک یاز بی نظیرترین مناطق گردشگری ایران زمین را به وجود آورده است.

سی سخت از شمال و شرق و غرب به منطقه حفاظت شده دنا می رسد. بنابراین برای رفتن به منطقه دنا حتما باید از سی سخت گذشت. هر چند بدون رفتن به منطقه حفاظت شده هم ساعت ها می شود در همین سی سخت به تماشای طبیعت نشست. به جنوب سی سخت که برسید، نگاهتان پایان می یابد اما سبزی سی سخت باز هم راه خودش را گرفته و می رود تا جایی که از دیدتان پنهان می ماند.

چشمه میشی

بربلندای سی سخت استراحتگاهی وجود دارد برای کسانی که می خواهند چند وقتی را در این منطقه سر کنند. کمپ «بندان» برای کسانی که دوستدار طبیعتند و می خواهند در کنار چشمه میشی و گردنه بیژن بمانند، جای مناسبی است. کسانی که دوست دارند سری به «کوه گل» بزنند که یکی از زیباترین نقطه های دناست.

اگر میهمان کمپ شدید می توانید برای دیدار از چشمه «سردو»، دریاچه کوهستانی کوه گل، آبشار تنگه نمک، چشمه نمک، چمنزار و چشمه «مور سُلطونی»، تنگهن، غار و آبشار «نول» و ... که همگی در فاصله یک تا ده کیلومتری کمپینگ قرار دارد، برنامه ریزی کنید. ما هم وقت کم خود را غنیمت شمردیم و سری به چشمه میشی زدیم.

میشی روزگاری پر آب ترین چشمه این حوالی بوده اما زخم کم آبی و خشکسالی به آن هم رسیده است. حالا از آن آب توفنده و پرتوان، چشمه ای آرام و سر به زیر باقی مانده؛ چشمه ای که البته به رغم لاغری و تنکی، همچنان زیبایی خود را دارد و بسیاری به سمت خویش می کشاند.

اما علاوه بر کم آبی، زخمی دیگر هم بر چهره این چشمه نشسته است؛ زباله ها، که در اطراف این چشمه، چشم را آزار می دهد. زباله هایی هم هستند که کنار سطل زباله ریخته شده و از حجمشان پیداست که مدت های زیادی کسی برای انتقال آنها اقدامی نکرده.

به جز این ها می توانید در سی سخت از چشمه های توف و تاگی هم دیدن کنید. چشمه توف مشرف بر شهر توریستی سی سخت. این چشمه در مسیر صعود به قلهء دنا قرار دارد. این چشمه در تمام فصول سال دارای آبی گوارا و خنک است. چشمه تاگی هم دارای آبی خنک و گوارا که عطش کوهنوردان را بر طرف می‌کند. از آب این چشمه برای آبیاری باغات انگور و سیب و گردوی منطقهء کلنجه استفاده می‌شود.

تاریخ در سی سخت

سی سخت دارای پیشینه تاریخی بسیار قدیمی است و سابقه سکونت در شهر سی سخت به قبل از اسلام برمی گردد. وجه تسمیه سی سخت را این طور بیان می کنند: در زمانی که کیخسرو پادشاه کیانی ایران به همراه 30 تن از پهلوانان خود از جمله بیژن از راه تل خسرو که قبل از شهر یاسوج و تقریبا در 4 کیلومتری یاسوج واقع شده به یکی از روستاهای فعلی سی سخت به نام کوخدان که در قدیم به کومه دان مشهور بوده، می رسند، شب را در آنجا توقف کرده و صبح روز بعد پس از عبور از سی سخت، کیخسرو از یارانش جدا شده.

یاران کیخسرو در گردنه 4000 متری دچار برف و سرما گردیده و بر اثر برف و سرما و کولاک از بین رفته اند به همین دلیل این گردنه را به یاد بیژن پهلوان نامی لشکر کیخسرو، بیژن و این دیار را سی سخت نامیدند، یعنی جایی که سی مرد سخت از سرما و کولاک برف از دنیا رفته اند.

فراوری: الهام مرادی

بحش گردشگری تبیان

برگرفته از: سرزمین من، پورتال کهگیلویه و بویراحمد، باشگاه خبرنگاران