تبیان، دستیار زندگی
در تازه‌ترین نشست انجمن ادبی بوطیقا مجموعه غزل«تقویم تماشای تو» سروده عباس کریمی عباسی با حضور شاعر و منتقدان در خانه فرهنگ کاووسیه نقد و بررسی شد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تقویم تماشای تو


در تازه‌ترین نشست انجمن ادبی بوطیقا مجموعه غزل«تقویم تماشای تو» سروده عباس کریمی عباسی با حضور شاعر و منتقدان در خانه فرهنگ کاووسیه  نقد و بررسی شد.

علیرضا بهرامی، هادی خورشاهیان و حامد ابراهیم‌پور

علیرضا بهرامی، هادی خورشاهیان و حامد ابراهیم‌پور منتقدان این هفته انجمن بوطیقا بودند که به ترتیب به نقد کتاب «تقویم تماشای تو» پرداختند.

در ابتدای این نشست عباس کریمی عباسی  ضمن شعرخوانی به گزینش برخی از اشعار دو دهه گذشته در این کتاب اشاره کرد و توضیح داد برخی اشعار ضعیف تر و حتی قوی تر را حذف کرده است تا کتاب از یکدستی موضوعی و ساختاری بهره‌مند باشد.

تقویم تماشای تو جسارت امروزی ندارد

در ادامه علیرضا بهرامی با اشاره به حضور هزار ساله غزلی که هنوز سروده می شود گفت: غزل تنها قالب شعری است که به دلایل تاریخی و اقبال عمومی سیر تکوینی بسیار طولانی و پیوسته ای داشته و دیگر قالب‌ها به اندازه غزل دچار تطور نشده‌اند.

این منتقد ادبی افزود: به موازات این تغییرات، زبانی که امروز صحبت می کنیم با دویست یا پانصد سال پیش متفاوت و این اتفاق در غزل معاصر نیز تاثیر داشته است. یکی از مولفه های غزل معاصر رفتارهای غیر کلیشه ای بود که متاسفانه بیشتر از ان که در خدمت غزل باشند در خدمت مانیفستهای شخصی بودند و البته همین هم باعث شد تا پیشنهادهایی در زمینه غزل معاصر داشته باشیم که ردیفهای خاص، تقطیع های جدید و برخوردهای عجیب و غریب با عروض از آن جمله است.

بهرامی ادامه داد: حالا باید دید که تقویم تماشای تو کجای این غزل معاصر قرار می گیرد. در اینجا ما استثنائا شخصیت متین، آرام و مودب شاعر کتاب را می شناسیم که در اشعارش هم مشخص است و البته این صفات برای شعر در جامعه امروز ما حسن نیست چرا که سرعت تحولات به قدری است که شعر از انسانی که آن را می آفریند جلو می زند.

این شاعر و روزنامه نگار با اشاره به این که این کتاب جسارت مشهودی غیر از یکی دو مورد ندارد گفت: همین موضوع سیر غزل نویسی کریمی را کند و با طمانینه می کند. البته خیلی ها که هنجارها را به چالش کشیده اند نیز به بیراهه رفته و در انتها به یک عنصر نامطلوب بدل شده اند چرا که در این زمینه نباید افراط و تفریط کرد.

بهرامی با اشاره به سابقه بیست ساله کریمی در نقد ادبی و شعر گفت: از کسی که چنین سابقه ای دارد انتظار می رود از زبان امروز استفاده کند و همین طور از قافیه های انفجاری. در حالی که علیرغم چینش خوب اشعار که تنوع خوبی دارند و این به تجربه شاعر و مخاطب شناسی خوب وی باز می گردد، برخی عبارات نظیر «از آستان لبت خنده ای تعارف کن» امروزی نیست و انتظار بیشتری از وی در این زمینه می رود.

اشعار عباس کریمی در متن آفریده نشده است

هادی خورشاهیان منتقد بعدی بود که ضمن اشاره به این موضوع که هر کتابی برای وی قابل احترام است اما هر کتابی باید در ژانر خودش موفق باشد، غزلی را که نام کتاب از آن برگرفته شده بود به خواند و گفت: در این غزل حسن ها و حعایبی هست که در کل کتاب تسری دارد. در هر متنی دو حاکمیت وجود دارد؛ یکی تسلط مولف بر متن و دیگری متن بر خواننده که هیچکدام را در این کتاب ندیدم و با شاعری روبرو هستیم که اشعار بیست سال پیش وی با حالا تفاوتی ندارد.

وی افزود: متن های عباس کریمی در بافت آفریده نشده مثل همین جنگ جمل یا تاج محل که در این غزل مشاهده می شود. من خودم هر شعری درباره قطار گفته ام در قطار بوده و زمانی بوده که در آن حضور داشته ام و شعر در متن آفریده شده است!

این شاعر و منتقد باسابقه پس از صحبتهای حاشیه ای پیرامون رمانهای احمد محمود و محمود دولت آبادی و سیر داستان نویسی درایران افزود: یکبار الیوت شعری کلاسیک در حدود 800 بیت سرود و آن را به عذرا پاوند که نوگرا بود داد و وی حدود 400 بیت از ان را کم کرد تا شعر تبلور پیدا کند. خوب است که ما هم درون خود یک پاوند داشته باشیم و یک الیوت و خودمان برای خودمان علامت سوال ایجاد کنیم و خودمان جواب آن را بدهیم.

در اینجا ما استثنائا شخصیت متین، آرام و مودب شاعر کتاب را می شناسیم که در اشعارش هم مشخص است و البته این صفات برای شعر در جامعه امروز ما حسن نیست چرا که سرعت تحولات به قدری است که شعر از انسانی که آن را می آفریند جلو می زند

تقویم تماشای تو کتاب تلمیح و مراعات نظیر است

حامد ابراهیم پور مسئول نشست های بوطیقا منتقد بعدی برنامه بود که ضمن اشاره به شاخه های مختلف نقد و این که هر کتاب باید با توجه به محتوا و ساختار خودش بررسی شود گفت:  در اینجا ما باید ساختارگرایانه برخورد کنیم چرا که با غزل طرف هستیم که ساختاری پذیرفته شده دارد.

وی افزود: باید بگویم که از کریمی به عنوان منتقد سینما و مدرس داستان نویسی انتظار می رود که غزل های روایی خوبی داشته باشد اما در کتاب دیده نمی شود که به احتمال و بر طبق گفته وی در ابتدای برنامه ممکن است برای کتاب بعدی درنظر گرفته شده باشد. منتها آنچه که در کتاب مشهود است و دوستان درباره ان صحبت نکردند تسلط ساعر بر صنایع ادبی است که نباید نادیده گرفته شود.

این غزلسرا ادامه داد: استعاره یکی از مواردی است که در کتاب دیده می شود مثل مصرع «قد می کشی میان من و سرو می شوی» در صفحه 47 کتاب یا در همین صفحه«درویش گونه ام همه خاک است فرش من».

ابراهیم پور افزود: تقویم تماشای تو کتاب تلمیح و مراعات نظیر است. من در کمتر کتاب تازه ای تلمیح دیده ام و به تقریب فراموش شده است، چون شاعران کمتر مطالعه می کنند تا به موضوع یا واقعه اشاره داشته باشند. در صفحه 59 بیتی است با این مضمون؛ «دل برنگرد و پشت سرت را نکن نگاه/ اینجا نمان برو همه ات سنگ می شود» که به داستان حضرت لوط و سنگ شدن زن وی در کتاب مقدس اشاره دارد.

شاعر کتاب «نگذار نقشه ها وطنم را عوض کنند» ادامه داد: در صفحه 65 نیز چینی تنهایی ارجاع  وی به شعر سهراب سپهری است و همین طور در صفحه 9 علاوه بر تملیح صنعت حسن تعلیل را هم مشاهده می کنیم در این بیت؛ « نه تاق سنگی کسرا فقط به هم می ریخت/ که از عبور تو دیوار چین ترک می خورد». من این کتاب را دوست ارم چون خودم اهل ارجاعم و از ان لذت می برم.

این منتقد ادبی در ادامه به صنایع دیگری چون جناس، تصاد، حس آمیزی، تضمین، ایهام و کنایه در کتاب با شاهد مثال اشاره کرد و در پایان ضمن اشاره به این که برخی ترکیب سازی های کتاب مثل انار حوصله یا دست معجزه را دوست نداشته است، گفت: تنوع اوزان عروضی در کتاب خیلی خوب است و من کمتر شاعری دیده ام که توانایی سرودن در اوزان مختلف را داشته باشد . در حالی که در هشت شعر اول کتاب هفت وزن مختلف عروض داریم که تفاوت زیادی با هم دارند و باعث تنوع در تقویم تماشای تو می شوند.

بخش ادبیات تبیان


منبع: روابط عمومی انجمن ادبی بوطیقا