بیشترین منافقان امت من قاریانند !

در میان ما قاریان قرآن از جمله افرادی هستند که احترام بدان ها را بر خود واجب دانسته و در هر زمان از آنها به نیکی یاد می‌کنیم و دلیل بر این کارمان انس و الفت قاری قرآن با قرآن است و از آنجایی که به قرآن احترام می گذاریم ، قاری آن را نیز محترم می شمریم.

با این حال آیا تمامی قاریان قرآن شایسته این احترام هستند؟ آیا همه آنها حق تلاوت را به جا می آورند؟ قاری قرآن می تواند منافق باشد؟

قاری و قرائت یا مسئولیت

هر کاری برای خود مسئولیت به همراه می آورد، قاریان قرآن نیز از این مقوله خارج نیستند و عدم توجه به مسئولیتشان زیان هایی گاه جبران نشدنی برایشان به همراه دارد.

حضرت باقر علیه السّلام فرمود: رسول خدا (صلوات الله علیه) فرموده: اى گروه قرآن‏خوانان از خداى عزوجل بپرهیزید در آنچه از كتاب خود به شما داده است ؛ زیرا كه من مسئولم و شما هم مسئول هستید، من از رساندن و تبلیغ رسالت مسئولم، و شما از آنچه از قرآن و سنت من در بردارید ،مسئول هستید. (أصول الكافی / ترجمه مصطفوى / ج‏4)

این سخن حضرت حکایت از مسئولیت یک قاری قرآن دارد .

مسئولیت یک قاری قرآن چیست؟

پیامبر «صلوات الله علیه» می فرمایند: شایسته‏ترین فرد ، براى خضوع و خشوع در برابر خدا، در آشكار و نهان، حامل قرآن است؛ و شایسته‏ترین فرد براى نماز و روزه، در آشكار و نهان، حامل قرآن. (الحیاة / ترجمه احمد آرام   / ج‏2   / 124) بنگرید!

مقصود از حامل قرآن- به طور كلى- عالم به علم و معرفت قرآنى و عامل به آن است و رسول خدا (صلی الله علیه) فرمود: حاملین قرآن نمایندگان و سرپرستان اهل بهشتند. (أصول الكافی / ترجمه مصطفوى / ج‏4)

تلاوت قرآن حتی در مورد قاریان آن به روخوانی صرف خلاصه نمی شود و قاریان در مورد قرآن مسئول علم و معرفت به قرآن و به کار بستن آن در زندگی خویش هستند و مسئولیت بزرگ یک قاری ، علم و معرفت به قرآن و عمل کردن به آن است.

قاری قرآن می تواند منافق باشد؟

بله قاری قرآن نیز می تواند منافق باشد، حضرت پیغمبر صلّى اللَّه علیه و آله مى‏فرماید كه بیشترین منافقان امّت من قاریانند، چرا كه ایشان از آنچه از قرآن مجید مى‏خوانند، از اوامر و نواهى، عمل به او نمى‏كنند و گفتار ایشان موافق كردار نیست، پس سعى كن كه كردار تو موافق فرموده الهى باشد و به مضمون كریمه: فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ(هود- 112)، پس همان گونه که دستور یافته ای ، ایستادگی کن.(مصباح الشریعة / ترجمه و شرح عبد الرزاق گیلان / 414  )

چگونه صفت نفاق را به یک قاری می توان نسبت داد؟

حضرت پیغمبر صلّى اللَّه علیه و آله مى‏فرماید كه: هر كه ظاهر او مخالف باطن باشد، پس او منافق است، هر كه باشد و هر جا كه باشد و هر زمان كه باشد. (مصباح الشریعة / ترجمه و شرح عبد الرزاق گیلان / 250) و فرمودند: داستان منافق داستان آن تنه درخت خرما است كه صاحب درخت تصمیم گرفت كه آن را در سقف خانه بكار برد، راست نیامد. تصمیم گرفت كه آن را شمع دیوار كند، راست نیامد و بالأخره در زیر دیك سوزانید. (گزیده كافى / ج‏1 / 271)

قاری قرآن اگر خود از صفات نیکویی که در قرآن ذکر و بدان امر شده مبرا بوده و در مورد اوامر و نواهی قرآن کوتاهی کند ، منافقی بیش نیست ؛ چرا که با وجود اینکه در ظاهر با قرآن مأنوس بوده و روزانه به تلاوت آن می پردازد اما در باطن، وجودش فارق از آیات قرآنی است و این یعنی نفاق. حال می توان مقصود یاران پیامبر را در این روایت درک کرد، ابو عبد الرّحمان سلمى روایت كرده‏اند كه گفت: برخى از اصحاب پیغمبر «صلی الله علیه و آله» كه به ما قرآن مى‏آموختند مى‏گفتند: اصحاب، قرآن را ده آیه ده آیه از پیامبر «صلی الله علیه و آله» تعلیم مى‏گرفتند، و تا زمانى كه علم ده آیه را درست نمى‏آموختند و به آنها عمل نمى‏كردند ، به ده آیه دیگر نمى‏پرداختند. (الحیاة / ترجمه احمد آرام  /  ج‏2  /  125)

چرا که آنان دوست نداشتند قرآن صرفاً لقلقه زبانشان بوده و در باطن درگیر صفت نفاق شوند.

قرائت توأمان با معرفت

روخوانی کردن بدون یادگیری و فهم مطالب نه تنها ارزشی نداشته ، بلکه بطلان وقت نیز به حساب می آید.

حضرت امام صادق علیه السّلام مى‏فرماید : قارى قرآن كه از علم خالى باشد، مثل كسى است كه از مال و ملك خالى باشد و با وجود این، عجب و كبر داشته باشد و چنان كه متكبّر بى‏مال، از نداشتن مال، بغض و كینه مردم دارد و مردم از جهت عجب، بغض او دارند. (مصباح الشریعة / ترجمه و شرح عبد الرزاق گیلان / 412)

باید توجه داشت که روخوانی قرآن نیز ارزشمند است اما میان یک تا صد فرق بسیار است . قاری قرآن باید بداند به چه هدفی قرآن می خواند، برای رسیدن به سر منزل حقیقی و یا اسم و رسم؟! که در اینصورت باید ارزش و اجر آن را فراموش کند.

پیامبر صلوات الله علیه در مورد عمل سه گروه که از روی ریا باشد فرموده:

1- كسى كه در راه خدا كشته شد.    2- كسى كه مالش را در راه خدا صدقه داد.     3- كسى كه كتاب خدا را قرائت نمود. (به علت اینكه كارهایشان براى خدا نبود)

روایت شده است كه فرمود: «خداوند عزیز و جلیل به هر یك از این سه گروه مى‏گوید: دروغ مى‏گویى بلكه مى‏خواستى بگویند فلانى «بخشنده» است، دروغ مى‏گویى بلكه مى‏خواستى بگویند فلانى «شجاع» است. و دروغ مى‏گویى بلكه مى‏خواستى بگویند فلانى «قارى قرآن» است». اینان براى عملشان ثوابى ندارند. (آیین بندگى و نیایش (ترجمه عدة الداعی)/ 374)

افضل قاریان کیست؟

ابن فضیل از عطاء و او از ابو عبد الرّحمان سلمى نقل كرده است: احدى را قارى‏تر از على بن ابى طالب علیه السّلام ندیدم یعنى هیچ كسى را ندیدیم قرآن را بهتر از على علیه السّلام تلاوت كند. (شواهد التنزیل لقواعد التفضیل - ترجمه روحانى/  17)

بله یگانه‌ای که قرآن با گوشت و خون او آمیخته و تمام زندگانیش تجلی آیات قرآن کریم است، بهترین و زیباترین تلاوت را از قرآن خواهد داشت و نام قاری قرآن تنها زیبنده و شایسته اوست.