معرفی رشته مهندسی اپتیک و لیزر
اپتیک شاخه ای از علم فیزیک است که به مطالعه رفتار و خواص نور مرئی، مادون قرمز و فرابنفش می پردازد و در بسیاری از علوم (ستاره شناسی، مهندسی، پزشکی، عکاسی و...) کاربرد دارد. لیزر نیز به دلیل خواص متمایزش نقش بسیار مهمی در افزایش تولیدات صنعتی، گسترش ارتباطات و پیشرفت صنعت چاپ و پزشکی دارد.
در رشته مهندسی اپتیک و لیزر دانشجویان با انواع لیزر و اپتیک و کاربردهای آنها، اسپکتروسکوپی لیزری(اندازه گیری طول موج و فرکانس)، فن آوری ساخت قطعات اپتیکی و...آشنا می شوند و قادر به طراحی و ساخت تجهیزات اپتیکی و لیزری مورد نیاز در زمینه های مختلف باشند.
لیزر از پرتوهایی است که در صنعت، پزشکی، هنر و ... به خوبی به کار گرفته میشود و بر اثر تقویت نور گسیل شده القایی به دست میآید. دانش اپتیک و لیزر پیشرفتهای فراوانی در دهههای اخیر داشته است. با توجه به آینده درخشان و کاربردهای روزافزون آن، تربیت کادر متخصص که آشنا به زیر بناهای نظری و مسلط به مبانی عملی باشند، لازم به نظر میرسد.
دوره کارشناسی مهندسی اپتیک و لیزر به منظور آموزش مبانی علمی اپتیک و کاربرد آن در تجهیزات اپتیکی، اپتوالکترونیکی و لیزری تدوین شده است. در فن آوری پیشرفته و بویژه در صنایع دفاعی، تولید، انتشار و بکارگیری نور، آشکارسازی آن در نواحی مختلف بینایی و برهمکنش نور باماده مسائل مهم به شمار میآیند.
در این راستا به متخصصینی که بتوانند همکاری لازم را در طراحی و محاسبات ساخت و نگهداری تجهیزات اپتیکی، اپتوالکترونیکی و لیزری بعهده گیرند، به شدت احساس میشود.
صنعت و بازار کار رشته مهندسی اپتیک و لیزر
در سال های اخیر و همزمان با رشد جهانی کاربردهای لیزر رشته اپتیک و لیزر نیز شاهد بازار کار مناسبی بوده است که به نمونه هایی از آن اشاره می کنیم:
1. بیمارستان ها و مراکز درمانی مجهز
2. صنایع نظامی (بخش متعدد)
3. سازمان انرژی اتمی
4. مراکز تحقیقاتی وزارت بهداشت
5. مراکز تحقیقاتی صنعتی کارخانه های بزرگ
بازار کار: طراحی، نگهداری و تعمیر سیستمها و تجهیزات اپتیکی، لیزری و اپتوالکترونیکی. امور تحقیقاتی و اجرای طرحهای کاربرد لیزر در حوزه های علمی، صنعتی (مانند جوشکاری، ساخت دستگاههای فاصله یاب و...)، نظامی و پزشکی(مانند لیزر درمانی)، مخابرات نوری و...
نقش و توانایی مهندس اپتیک و لیزر
دانش آموختگان این دوره قادرند کادر متخصص مورد نیاز در زمینههای زیر را تامین کنند:
1. همکاری در طراحی تجهیزات اپتیکی، لیزری و اپتو الکترونیکی.
2. تنظیم و اجرای برنامههای تعمیر و نگهداری دستگاههای اپتیکی و لیزری.
3. نظارت بر انجام سرویسهای لازم شامل عیبیابی، بازرسی فنی، پیاده و سوار کردن و تنظیم تجهیزات اپتیکی و لیزری.
4. شناخت راهاندازی و به کار گیری سیستمهای دارای تجهیزات اپتیکی، اپتو الکترونیکی و لیزری.
5. پذیرش مسئولیتهای فنی در صنایع اپتیکی و لیزری.
6. توانایی لازم جهت کنترل کیفیت به روش اپتیکی و لیزری.
7. راهاندازی و انجام آزمایشهای بیناب سنجی لیزری.
8. همکاری در پروژههای تحقیقاتی در زمینه فوق.
9. توانایی انجام آشکارسازی نور در نواحی مختلف بیناب به ویژه در ناحیه مادون قرمز.
10. کسب مهارتهای لازم در زمینه نشاندن لایههای اپتیکی در خلا و ساخت پالایندههای پرتو شکافها و در صنایع اپتیک و لیزر و مراکز تحقیقاتی و مراکز به کار گیرنده تجهیزات اپتیکی، لیزری و اپتو الکترونیکی و ... .
نرم افزارهای رشته مهندسی اپتیک:
Zemax، Oslo v، TracePro، OptiFDTD، ASAP، LensView، Code، AutoOptic، QuickFringe، Looking glass
برنامه درس های رشته مهندسی اپتیک و لیزر
واحدها: معادلات دیفرانسیل، لیزرهای حالت جامد، منابع تغذیه لیزر، مکانیک کوانتومی مواد و قطعات اپتیکی، لیزر، اپتیک هندسی، اپتیک موجی، تکنیک خلا، اصول طراحی دستگاههای اپتیکی، شناخت سیستم های اپتومکانیکی و...
ردیف نام درس:
آزمایشگاه اپتیک موجی، آزمایشگاه اپتیک هندسی، آزمایشگاه الکترونیک 1، آزمایشگاه الکترونیک 2، آزمایشگاه تکنیک خلاء، آزمایشگاه شیمی عمومی، آزمایشگاه طراحی رایانهای لایه نازک، آزمایشگاه فیزیک 1، آزمایشگاه فیزیک 2، آزمایشگاه لیزر 1، آزمایشگاه لیزر 2، آزمایشگاه منابع تغذیه لیزر، آمار و احتمال در اپتیک، اپتوالکترونیک، اپتیک غیرخطی 1، اپتیک فوریه، اپتیک لایههای نازک، اپتیک موجی، اپتیک هندسی، اسپکتروسکوپی لیزری، اصول طراحی دستگاههای اپتیکی، الکترومغناطیس 1، الکترومغناطیس 2، الکترونیک 1، الکترونیک 2، انقلاب اسلامی و ریشههای آن، ایمنی لیزر، پردازش نوری علائم و تصاویر، پروژه، تاریخ اسلام، تداخل سنجی، تربیت بدنی 2، تکنیک خلاء، چشمهها و آشکارسازها، روشهای ریاضی در اپتیک، ریاضی عمومی 1، ریاضی عمومی 2، ریاضی مهندسی، زبان تخصصی، زبان خارجی، شناخت سیستمهای اپتومکانیکی، شیمی عمومی 1، طراحی و ساخت لایههای نازک اپتیکی، فارسی، فنآوری ساخت قطعات اپتیکی، فیزیک 1، فیزیک 2، فیزیک قطعات نیمه رسانا، فیزیک مدرن، فیزیک و فنآوری مادون قرمز، لیزر 1، لیزر 2، لیزرهای حالت جامد، لیزرهای قدرت، لیزرهای گازی، متون اسلامی، محاسبات عددی، مدارهای مجتمع نوری، معادلات دیفرانسیل، معارف اسلامی 2، منابع تغذیه لیزر 1، موج، مکانیک کوانتومی مواد و قطعات اپتیکی، نقشه کشی صنعتی 1، کارآموزی، کاربرد رایانه در اپتیک و لیزر، کارگاه طرحی رایانهای دستگاههای اپتیکی، کنترل کیفیت در فنآوری اپتیکی
گرایش اپتو الکترونیک: مدارهای مجتمع نوری- فیزیک و فناوری مادون قرمز -چشمهها وآشکارسازها- اپتو الکترونیک -فیزیک قطعات نیمه رسانا - الکترونیک 2 + آز- پردازش نوری علائم و تصاویر
گرایش لیزر: آز لیزر2 الکترونیک 2 + از منابع تغذیه لیزر 1 + آزلیزرهای گازی- لیزرهای حالت جامد -اسپکتروسکوپی لیزری- ایمنی لیزر- لیزرهای قدرت
گرایش اپتیک: فناوری ساخت قطعات اپتیکی - شناخت سیستمهای اپتو مکانیکی - طراحی و ساخت لایههای نازک + آز- اپتیک فوریه - اپتیک غیر خطی - طراحی لایههای نازک - تداخل سنجی - کنترل کیفیت.
فرآوری: مریم نایب زاده
بخش دانش و زندگی تبیان
منبع: mokhs - roshd - banki