تبیان، دستیار زندگی
در حدیث قدسی آمده است : « من به محمد(صلی الله علیه و آله) دو چیز عطا کردم که اگر این دو چیز را به تمام فرشتگان و پیامبران داده بودم، بخشش و اعطای خود را به آنها کامل کرده بودم یکی آنجایی است که گفته ام: مرایاد کنید تا شما را یاد کنم دوم آنجایی است که گفته
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تنها حکمی که هیچ حدی  ندارد !!


همه این فرائض و احکام الهی حدی دارند، اندازه ای دارند، که وقتی به آن حد و مرز رسیدند، تمام می شود یعنی تکلیف تمام می شود.

ذکر

درخواست ذکر کثیر

قرآن به مسلمان ها خطاب می کند:" اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْراً کَثیراً" خدا را ذکر کثیر کنید. ذکر یعنی یاد. ذکر و یاد در مقابل غفلت و نسیان است. غرق در عوارض و حوادث و پیشامدهای گوناگون شدن و از مطلب اصلی غفلت کردن؛ این گرفتاری بزرگ ما بنی آدم است. می خواهند این نباشد. آن وقت این یاد هم صرف یاد کردن و متذکر شدن نیست، ذکر کثیر را از ما خواسته اند. راه تقوا هم ذکر خداست.

آیه شریفه قرآن می فرماید:" لَقَدْ أَنْزَلْنا إِلَیْکُمْ کِتاباً فیهِ ذِکْرُکُمْ" یعنی قرآن را وسیله ذکر و به هوش بودن و متوجه بودن آحاد مسلمانان معرفی فرموده است؛ زیرا بسیاری از مردم در طول زمان دچار غفلت از حقایق عالم و در راس همه غفلت از ذات مقدس پروردگار بوده اند.

و موضوع ذکر و هدایت را به عنوان مساله ای اصلی و اساسی خودمان مورد توجه قرار دهیم. پس ملت ما امروز از جمله ی موضوع هایی که احتیاج دارد به درستی آن توجه کند، موضوع ذکر و دوری از غفلت است.

پیغمبر گرامى اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) مى خوانیم : اذا ایقظ الرجل اهله من اللیل فتوضا و صلیا كتبا من الذاكرین الله كثیرا و الذاكرات ؛ هنگامى كه مرد همسرش را شبانگاه بیدار كند و هر دو وضو بگیرند و نماز (شب) بخوانند از مردان و زنانى خواهند بود كه بسیار یاد خدا مى كنند.

و در حدیثى از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم : هر كس تسبیح فاطمه زهرا (علیهاالسلام ) را در شب بگوید مشمول این آیه است .(تفسیر نمونه ج 17)

در حدیث قدسی آمده است : « من به محمد(صلی الله علیه و آله) دو چیز عطا کردم که اگر این دو چیز را به تمام فرشتگان و پیامبران داده بودم، بخشش و اعطای خود را به آنها کامل کرده بودم یکی آنجایی است که گفته ام: مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم دوم آنجایی است که گفته بودم: به عهد و پیمان من وفادار باشید تا به عهد شما وفا کنم. »( عبدالصمد همدانی، بحرالمعارف)

در کافی مرحوم کلینی از ابن قداح، از امام صادق – علیه السلام – روایت کرده که «هیچ چیز در عالم نیست مگر آنکه حد و اندازه‌ای دارد که وقتی بدان حد رسید تمام می شود. خدای متعال واجبات را برمردم فرض کرد، پس کسی که آنها را انجام دهد همان مقدار حدّ و اندازه آن باشد. مثلا اگرکسی روزه ماه رمضان را بگیرد و حج واجبش را انجام دهد، او به وظیفه خو د عمل کرده است وچیزی براو نیست اما ذکر خدا چنین نیست. چون خدا به اندک آن راضی نیست وبرای آن حد و اندازه‌ای قرار نداده است

ذکر؛ عرفان واقعی

عرفان واقعی یعنی این؛ یعنی آن ذکر و یاد الهی را در انسان به وجود بیاورد و بصیرت لازم را برای حضور در. قابل خدا ایجاد کند.

در کافی مرحوم کلینی از ابن قداح، از امام صادق – علیه السلام – روایت کرده که «هیچ چیز در عالم نیست مگر آنکه حد و اندازه‌ای دارد که وقتی بدان حد رسید تمام می شود. خدای متعال واجبات را برمردم فرض کرد ، پس کسی که آنها را انجام دهد همان مقدار حدّ و اندازه آن باشد. مثلا اگرکسی روزه ماه رمضان را بگیرد و حج واجبش را انجام دهد، او به وظیفه خو د عمل کرده است وچیزی براو نیست اما ذکر خدا چنین نیست. چون خدا به اندک آن راضی نیست وبرای آن حد و اندازه‌ای قرار نداده است. سپس این آیه را تلاوت کردند:

« یا ایها الذین آمنوا اذکُروُالله ذکرا کثیرا و سُبحوهُ بکرةً و اصیلاً »[ حزاب /41-42] در این آیه برای ذکر حدی معین نفرموده است.

در حدیث قدسی آمده است: من به محمد(صلی الله علیه و آله) دو چیز عطا کردم که اگر این دو چیز را به تمام فرشتگان و پیامبران داده بودم، بخشش و اعطای خود را به آنها کامل کرده بودم یکی آنجایی است که گفته ام: مرایاد کنید تا شما را یاد کنم دوم آنجایی است که گفته بودم: به عهدو پیمان من وفادار باشید تا به عهدشما وفا کنم

درادامه امام صادق – علیه السلام – فرمودند: پدرم کثیرالذکر بود هنگام قدم زدن، غذا خوردن و صحبت کردن با مردم می‌دیدم مشغول ذکر است. و بارها می دیدم که زبانش متصل به سقف دهانش است و می گوید : لا اله الا الله»

همه این فرائض و احکام الهی حدی دارند؛ اندازه ای دارند، که وقتی به آن حد و مرز رسیدند، تمام می شود؛ تکلیف تمام می شود؛ "الّا الذّکر" مگر ذکر. ذکر حد ندارد. اندازه ای ندارد که وقتی این اندازه ذکر و یاد حاصل شد بگوییم دیگر بس است؛ دیگر لازم نیست.

بعد خود حضرت توضیح می دهد و می فرماید:" فَرضَ اللهُ عَزَّ و جَلَّ الفرائُضَ فَمَن أدّاهُنَّ فَهُوَ حَدُّهُنّ" هر کس فرائض را ادا کرد، آن ها را به حد و مرز خود رساند. "وُ شهرُ رَمَضانَ فَمَن صامَهُ فَهوَ حدُّهُ" مثلا ماه مبارک رمضان که تمام شد و دیگر چیزی بر شما واجب نیست. " وَ الحجَّ فَمَن حَجَّ فَهوَ حَدُّهُ" هر کس حد حج را به جا آورد – به اعمال پایان حج که رسید – آن را به مرز رساند. این در صورتی است که در هر دو جا "فَهُوَ حَدُّهُ" بخوانیم. البته می شود "فَهُوَ حَدُّهُ" هم با یک تعبیر دیگری خواند؛ اما "الّا الذِّکر"؛ فقط ذکر مثل بقیه ی فرائض نیست. دیگر بقیه ی فرائض را ذکر نفرموده اند؛ زکات را وقتی دادید، دیگر واجب نیست، به همان اندازه ای که مقرر شده است. خمس را همین جور، صله ی رحم را همین جور. بقیه ی فرائض و واجباتی که هست، همه از همین قبیل است. مگر ذکر؛ " إِلَّا الذِّکْرَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یَرْضَ مِنْهُ بـِالْقـَلِیـلِ وَ لَمْ یَجْعَلْ لَهُ حَدّاً یَنْتَهِی إِلَیْهِ" (الکافی، ج 2، ص 498، الصادق (علیه السلام)

خدا به ذکر قلیل راضی نشده است. حدی برای آن قرار نداده است که بشود به آن حد رسید. " ثُمَّ تلا" بعد، حضرت این آیه را تلاوت فرمود:" یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللّهَ ذِکـْراً کـَثـِیـراً" (احزاب، آیه 41 ) اهمیت ذکر این است.

                                                                                                                                          فرآوری: محمدی

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منابع:

خبرگزاری شبستان برگرفته از کتاب دعا

تفسیر نمونه جلد  17

سایت آیت الله مصباح

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.