تبیان، دستیار زندگی
به‌طور کلی پوشیدن کروات و دیگر لباس‌هایی که پوشش و لباس غیر مسلمانان محسوب می‌شوند به‌طوری که پوشیدن آن‌ها منجر به ترویج فرهنگ منحطّ غربی شود جایز نیست.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

این مقاله مخصوص آقایان است!!

مرد


فقهای بزرگوار، بعد از بررسی دلایل پراکنده و بسیاری که در این زمینه وجود دارد، فتوی به حرمت تراشیدن ریش صادر نموده اند، البته برخی دیگر از این دانشمندان، به نقد دلایل ارائه شده پرداخته و استدلال به آنها را قبول ننمودند، اما با توجه به این که احتیاط در اموری که ضرر چندانی هم برای انسان ها ندارد، بهتر از انجام امور تردید برانگیز و شبهه ناک است، آنان نیز فتوی به جواز تراشیدن ریش نداده، بلکه احتیاط را در ترک آن دانسته اند و ذکر این نکته نیز لازم است که نتراشیدن ریش، به معنای عدم توجه به نظافت و یا بلند نمودن بیش از اندازه آن نیست، بلکه پاکیزگی و اعتدال، به هر حال باید مراعات شود.


در این مقاله به دو سوال شرعی که فقط مخصوص آقایان است پاسخ داده می شود:

سوال: پوشیدن کروات چه حکمی دارد؟

آیة ‌الله العظمی خامنه‌ای (دام ظله):

به‌طور کلی پوشیدن کروات و دیگر لباس‌هایی که پوشش و لباس غیر مسلمانان محسوب می‌شوند به‌طوری که پوشیدن آن‌ها منجر به ترویج فرهنگ منحطّ غربی شود جایز نیست.

آیة ‌الله‌ العظمی وحیدخراسانی (دام ظله):

اگر کروات شعار غیرمسلمین حساب شود جایز نیست و اگر شعار نباشد اشکال ندارد.

آیة ‌الله ‌العظمی مکارم‌شیرازی (دام ظله):

در مورد کراوات با توجه به اینکه در عرف کشور ما یک فرهنگ اجنبی محسوب می شود، احتیاط در ترک آن است.

سوال: دلیل فقهی و محکم در مورد تراشیدن ریش چیست؟

ابتدا باید گفت که در این پرسش، دو موضوع درخواست شده که جمع بین آنها غالبا ممکن نیست و آن بیان دقیق دلایل فقهی در حد فهم عمومی است، چون برای درک کامل مسائل فقهی، نیاز به گذراندن مقدمات مختلفی است و نمی توان دلیل فقهی هر مسئله ای را بدون طی نمودن آن مقدمات، به خوبی دریافت و همین امر نیز منجر به تفکیک افراد مکلف به مجتهدان و مقلدان شده است، اما می توان برخی از دلایل ارائه شده در این زمینه را مختصرا در اختیارتان قرار داد، ولی شما؛ به هر حال؛ اگر به حد اجتهاد نرسیدید؛ نباید خود به نتیجه گیری از آنها پرداخته، بلکه باید در این موضوع از مجتهدین تقلید نمایید.

نکته دیگری نیز که باید مورد توجه قرار گیرد، آن است که به فرموده پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، احتیاط نمودن در امور دارای شک و شبهه، بهتر و راحت تر از آن است که در وادی هلاکت و نابودی گرفتار آییم. (وسائل الشیعه، ج 27، ص 157)

با استفاده از این روایت و با توجه به زندگی امروز ما، که دسترسی مستقیم به پیشوایان معصوم (علیهم السلام) امکان پذیر نبوده تا با پرسش از آنها بتوانیم، دقیقا تمام احکام الهی و دلایل آنها را به دست آوریم، دانشمندان دینی، در مسائلی که دلیل قطعی و کاملا قانع کننده ای در ارتباط با آنها در اختیار نداشته، اما دلایل پراکنده دیگری وجود دارند که می توانند با چنین مسائلی در ارتباط باشند، احتیاط را شرط عقل دانسته و در اموری که احتیاط در آنها، به زندگی روزمره انسان ها آسیب جدی وارد نساخته و موجب عسر و حرج نمی شود، این شیوه مطمئن را به دیگران توصیه می نمایند.

بعد از بیان این مقدمات، نمونه ای از دلایل مورد استناد در این حکم را به استحضارتان می رسانیم:

1 – آیه ای در قرآن وجود دارد که تغییر دادن خلقت اصلی انسان ها را از جمله آموزه های شیطانی  می داند (نساء، 119) ، در برخی از استدلالات، چنین بیان شده که چون خداوند، ریش را در خلقت تمام مردان قرار داده، بنابر این، تراشیدن و از بین بردن آنها موجب تغییر در خلقت الهی و مصداقی برای آیه فوق خواهد بود و به همین دلیل نباید چنین کاری را انجام دهیم.

2 – روایات فراوانی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و امامان معصوم (علیهم السلام) مشاهده می شود که آن بزرگواران، مسلمانان را از تراشیدن ریش، منع نموده و این عمل را موجب شباهت آنان به کافران دانسته اند. به عنوان نمونه، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در روایتی می فرمایند که سبیل ها را کوتاه نموده و ریش ها را (تا حدی) بلند نمایید، تا شبیه مجوسیان نشوید. (وسائل الشیعه، ج 2، ص 116، روایت 1660) و نیز امام رضا (علیه السلام) در پاسخ به شخصی که در مورد اصلاح ریش از ایشان سۆال نمود، فرمودند: مشکلی ندارد که گونه هایت را اصلاح نمایی، اما نباید قسمت جلوی ریشت را بتراشی! (وسائل الشیعه، ج 2، ص 111، روایت 1644) البته، قابل توجه است که از طرفی دیگر توصیه شده تا از بلند نمودن بیش از اندازه ریش ها نیز خودداری شود. (وسائل الشیعه، ج 2، ص 112)

3 – دلیل دیگری که در این مورد ارائه می شود، آن است که هر چند برخی فقها، فتوای صریح به حرمت نداده و احتیاط را توصیه نمودند، اما هیچ فقیهی را در طول زمان مشاهده نمی نماییم که فتوای صریحی در ارتباط با جواز ریش تراشی صادر نموده باشد و این نشانگر توافق نظری است که میان آنان در این زمینه وجود دارد.

4 – با مطالعه ای در تاریخ و توصیفی که از شکل و شمایل پیشوایان دینی و نیز افراد صالح و پرهیزگار در آن وجود دارد، به شخصیت دینی برجسته ای برخورد نمی نماییم که ریش خود را تراشیده باشد و این دلیلی بر ناپسند بودن این کار نزد افکار عمومی مسلمانان به شمار می آید.

هر چند برخی فقها، فتوای صریح به حرمت نداده و احتیاط را توصیه نمودند، اما هیچ فقیهی را در طول زمان مشاهده نمی نماییم که فتوای صریحی در ارتباط با جواز ریش تراشی صادر نموده باشد و این نشانگر توافق نظری است که میان آنان در این زمینه وجود دارد

به هر حال، دلایل فوق به علاوه تمام دلایل دیگر موجود در این زمینه، در ضمن کتاب های فقهی استدلالی، بیان شده و حتی کتاب هایی نیز چاپ و منتشر شده است که تنها در خصوص بررسی دلایل و اثبات حرمت تراشیدن ریش می باشد، اما از طرفی، دانشمندان بزرگوار دیگری، تمام این دلایل را مورد نقد خود قرار داده و چنین بیان نموده اند که هیچ کدام آنها، قابلیت استناد فقهی نداشته و نمی توان از آنها برای صدور فتوای صریح به حرمت ریش تراشی بهره گرفت، ولی؛ به هر حال؛ تمام آنان در این زمینه توافق نظر دارند که بهترین راه در این موضوع که اختلاف نظرهایی در مورد آن وجود دارد، احتیاط نمودن و نتراشیدن ریش است، چون اگرچه دلایل ناظر بر حرمت ریش تراشی، صد در صد و کامل هم نباشد، اما مطمئنیم که نگهداری ریش در حد معمولی، از نظر اسلام بلا مانع است و حال که بدون مشکلی جدی و با خودداری از تراشیدن آن، می‌توانیم اطمینان کامل یابیم که با دستورات اسلامی، مخالفتی ننموده ایم، چه دلیلی دارد که با تراشیدن کامل ریش؛ حتی طبق احتمالی ضعیف؛ بر خلاف آموزه های اسلامی عمل نماییم؟! بر این اساس و با توجه به فرموده پیامبر (صلی الله علیه و آله) که احتیاط در امور شبهه ناک را توصیه فرمودند، نگهداشتن ریش در حد معمول و عرفی، بهترین راهی است که اکنون می توانیم به آن عمل نماییم.

در نهایت، تذکر این نکته لازم است که نگه داشتن ریش، به معنای عدم توجه به نظافت و یا آرایش آن نبوده، بلکه به فرموده پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، هر شخص باید به موهای خود رسیدگی کامل نماید. (کافی،ج 6، ص 485) و در کتب روایی نیز فصلی در مورد آرایش ریش وجود دارد.

آمنه اسفندیاری       

بخش احکام اسلامی تبیان


منابع:

سایت عصر ایران

سایت اسلام کوئیست

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.